Utviklingstre for fuglar, som er delte inn i ordenar og familiar etter evolusjonært slektskap.

Alle verdas nolevande fugleartar kan delast inn i hierarkiske grupper etter klassisk, evolusjonær systematikk. Oversynet i lista under viser alle biologiske ordenar og familiar. Kvar familie er igjen delt inn i slekter og artar, men dette er ikkje vist her.

Rekkefølgja av familiane og talet på artar er etter IOC-verdslista forvalta av Frank Gill og David Donsker på vegne av International Ornithological Committee (IOC).[1]

Norske artsnamn er etter Norske navn på verdens fugler.[2] 2024-revisjonen av IOC-verdslista tar med 11 032 nolevande artar totalt, desse er plasserte inn i 44 ordenar, 252 familiar og 2347 slekter.

Paleognathae

Paleognath kjem frå gammalgresk og tyder 'gammal kjeve' med referanse til skjelettanatomien av ganen, som er skildra som meir primitiv og krypdyrliknande enn hos andre fuglar. Her er til saman rundt 60 strutseliknande fuglar og tinamufuglar i denne gruppa:

Slettestruts (Struthio camelus) høyrer til strutsefamilien.

Strutsar - Struthioniformes

Nanduar - Rheiformes

Kiviar - Apterygiformes

Kasuarfuglar - Casuariiformes

Tinamuar - Tinamiformes

Neognathae

Ender høyrer til andefamilien

Mest alle levande fuglar i verda er ein del av superordenen Neognathae. Sporvefuglar aleine utgjer ca.6570 artar.

Andefuglar – Anseriformes

Hønsefuglar – Galliformes

Fuglar frå dukkarfamilien

Natteramnar – Caprimulgiformes

Feittfuglar – Steatornithiformes

Potuar – Nyctibiiformes

Froskemunnar – Podargiformes

Topptreseglarpar frå treseglarfamilien
Foto: J.M.Garg

Uglesvaler – Aegotheliformes

Seglarfuglar – Apodiformes

Turakoar – Musophagiformes

Trappar – Otidiformes

Gaukefuglar – Cuculiformes

Mesittar – Mesitornithiformes

Sandhøns – Pterocliformes

Duefuglar – Columbiformes

Tranefuglar – Gruiformes

Dukkarar – Podicipediformes

Flamingoar – Phoenicopteriformes

Vade-, måse- og alkefuglar – Charadriiformes

Raudflikbladhøne (Jacana jacana). Juvenil fugl frå bladhønsfamilien
Foto: Dario Sanches
Teist (Cepphus grylle) frå alkefamilien
Foto: Brette Soucie, US FWS)

Solrikser og kaguar – Eurypygiformes

Tropikkfuglar – Phaethontiformes

Lommar – Gaviiformes

Bøylepingvin (Pygoscelis papua) er eit medlem av den symjande pingvinfamilien
Foto: Flickr-brukar Debs

Pingvinar – Sphenisciformes

Snøpetrell er ein av artane i stormfuglfamilien
Foto: Google-brukar TheBrockenInaGlory

Stormfuglar – Procellariiformes

Storkar – Ciconiiformes

Hann av praktfregattfugl, som høyrer til fregattfuglfamilien
Foto: Wikipedia-brukar NorthernLight

Sulefuglar – Suliformes

Raudkroneibis (Geronticus calvus) frå ibisfamilien
Foto: Wikimedia-brukar A.jo

Pelikan- og hegrefuglar – Pelecaniformes

Hoatzinar – Opisthocomiformes

Flygande skogkondor (Cathartes melambrotus) frå kondorfamilien
Foto: Sidnei Dantas

Haukefuglar – Accipitriformes

Ca. 265 dagaktive rovfuglar som lever av byttedyr eller åtsel. Dei nattaktive Strigiformes, ugler, er ikkje rekna med som rovfuglar.

Hann og ho av bengaltrappe (Houbaropsis bengalensis) frå trappefamilien
Amerikahubro og hovdingugle frå uglefamilien

Ugler – Strigiformes

Musfuglar – Coliiformes

Kurolar – Leptosomiformes

Trogonar – Trogoniformes

Horn- og hærfuglar – Bucerotiformes

Råkefuglar – Coraciiformes

Kvitskjeggdovenfugl (Malacoptila panamensis) frå dovenfuglfamilien
Foto: Steve Ryan

Spettefuglar – Piciformes

  • Asiaskjeggfuglar, Megalaimidae: 35 artar skjeggfuglar som lever i skogshabitat i området frå Tibet til Indonesia. Himalayaskjeggfugl er største skjeggfugl på ca. 33 centimeter.
  • Afrikaskjeggfuglar, Lybiidae: 42 artar av afrikanske skjeggfuglar, inkludert 9 koparslagarar. Vanlegvis 20-25 cm lange, fyldige utsjånad, med store hovud, og nebb med taggete kant. Koparslagarar ned til 9 cm i lengd.
Flygande fagerkakadu (Cacatua leadbeateri) frå kakadufamilien
Foto: Richard.Fisher

Seriemaer – Cariamiformes

Falkefuglar – Falconiformes

Papegøyefuglar – Psittaciformes

Papegøyefuglar er ei gruppe med nær ved 370 fugleartar spreidd i dei fleste varme og tropiske område i verda, men det største mangfaldet finn vi i Sør-Amerika og i Australasia. Dei karakteristiske trekka ved desse fuglane inkluderer eit sterkt krumma nebb, oppreist haldning, kraftige bein og klør. Beina har to tær framover og to bakover, (zygodaktyl).


Sporvefuglar – Passeriformes

Sporvefuglar samlar meir enn halvparten av alle fugleartane i verda. Ordenen er delt inn i tre underordenar. Revisjon av IOC-lista frå 2024 listar 6 658 nolevande sporvefuglar totalt, desse er delt inn i 144 familiar og 1348 slekter.

Nymfepitta (Pitta nympha) i pittafamilien
Foto: Alder Share

Underorden Acanthisitti

Underorden Tyranni

Eurylaimides - familiar i «den gamle verda»
Tyrannides - familiar i Amerika
Saksetyrann (Tyrannus forficatus) frå tyrannfamilien
Foto: Gary Kramer, US FWS

Underorden Passeri, songfuglar

Praktlyrehale (Menura novaehollandiae) frå lyrehalefamilien
Foto: Wikimedia-brukar Attis1979
Stitsjfugl (Notiomystis cincta) er einaste arten i stitsjfuglfamilien (Notiomystidae)
Foto: Duncan Wright
To gråryggslaktarfuglar (Cracticus torquatus) frå svalestarfamilien
Foto: Tatiana Gerus
Børstedrongo frå drongofamilien
Foto: Frank Vassen
Banansmett har ei uklår familieplassering, men er førebels i tanagarfamilien
Foto: Dick Daniels
Langhalesmett (Thryomanes bewickii) i gjerdesmettfamilien
Foto: Minette Layne
Superfamilien Sylvioidea:
  • Nikatorfamilien, Nicatoridae: Tre artar, endemiske til Afrika sør for Sahara. Nikatorar er varslarliknande fuglar, 16–23 cm i lengd.
  • Skjeggmeisfamilien, Panuridae: Ein art i tempererte delar av Europa og Asia, hannen har grått hovud og svarte teikningar som «mustasjar». Lever i eller nær takrøyrbelte.
  • Lerkefamilien, Alaudidae: Om lag 100 artar små til mellomstore sporvefuglar. Alle artar finst i «den gamle verda» og i Australia. Fjellerke òg i Nord-Amerika.
  • Bylbylfamilien, Pycnonotidae: Omtrent 160 artar av små til mellomstore fuglar, familien er fordelt over det meste av Afrika og inn i Midtausten, gjennom tropisk Asia til Indonesia, og så langt nord som Japan.
  • Svalefamilien, Hirundinidae: Fuglar tilpassa eit levesett karakterisert av å fange føda i lufta. Ca. 90 artar har samla ei kosmopolitisk utbreiing og hekkar på alle kontinent unntatt Antarktis.
  • Stuttvengfamilien, Pnoepygidae: Ein nyleg anerkjent familie av slekta Pnoepyga. Dette er fire artar som tidlegare var medlemmar av timalfamilien.
  • Dunsongarfamilien, Macrosphenidae, (engelsk 'African warblers' - afrikanske songarar), er nyleg er skildra med 18 artar. Dei fleste av artane var tidlegare plassert i songarfamilie Sylviidae, sjølv om ein art, steinhoppar, Achaetops pycnopygius, var plassert i timalfamilien.
  • Orientsongarfamilien, Cettiidae: Ein biologisk familie av 31 små insektetande «songarar». Han samlar dei typiske busksongarar, Cettia, og slektningane deira. Medlemmene finst hovudsakleg i Asia og Afrika, med spreiing til Indonesia i søraust og Europa i nordvest. Slekta Cettia strekkjer seg frå Vest-Europa over Asia til Stillehavsøyane Fiji og Palau.
  • Krattsongar, Scotocercidae: Krattsongar, Scotocerca inquieta, er einaste arten i ein nyleg anerkjent biologisk familie. Han er ein lys, liten art som lever i ørkenaktige område med kratt i Afrika og sørvestlege Asia.
  • Flugesongarfamilien, Erythrocercidae: Ein nyleg anerkjent biologisk familie med ei slekt og tre artar som lever i Afrika.
  • Hyliafamilien, Hyliidae: Ein nyleg anerkjent biologisk familie med to «songarar» som lever i Afrika.
  • Stjertmeisfamilien, Aegithalidae: 13 artar små, meiseliknande fuglar med lang hale. Generelt utbreidd i Europa og Asia. Krattmeis lever i Nord- og Mellom-Amerika.
  • Bladsongarfamilien, Phylloscopidae: Dette er no ei einaste slekt Phylloscopus med over 80 artar. Tidlegare plassert i oppsamlingstaksonet Sylviidae, songarfamilien.
  • Kjerrsongarfamilien, Acrocephalidae: inneheld seks slekter, med kjerrsongarar som den dominerande slekta med 39 artar, totalt ca. 55 artar. Acrocephalidae var tidlegare plassert i songarfamilien, Sylviidae, dette er i regelen ganske store «songarar».
  • Sumpsongarfamilien, Locustellidae: 66 små insektetande «songarar», tidlegare plasserte i songarfamilien. Desse fuglane finst hovudsakleg i Eurasia, Afrika, og den australske regionen.
  • Donacobiusfamilien, Donacobiidae: Ein nolevande art, donacobius, på 1980 og 1990-talet oftast klassifisert i gjerdesmettfamilien, no i sin eigen monotypiske familie.
Eremittskogtrast (Catharus guttatus) i trastefamilien
Foto: D. Gordon E. Robertson
  • Gassarsongarfamilien, Bernieridae: Elleve artar av små insektetande fuglar, alle endemiske til Madagaskar. Dei fleste lever i fuktig regnskog.
  • Grassongarfamilien, Cisticolidae: Rundt 170 songarar som hovudsakleg lever i varmare og sørlege delar av «den gamle verda», små, lite iaugefallande fuglar i dominerande brun eller grå farge.
  • Songarfamilien, Sylviidae: Finst som hekkefuglar i «den gamle verda», og hovudsak i Europa, Asia og, i mindre grad i Afrika. Tidlegare stort oppsamlingstakson. Per 2021 34 artar i 2 slekter som er klassifisert i denne familien.
  • Buttnebbfamilien, Paradoxornithidae, samlar buttnebb, fulvettaer og andre songarar, totalt ca. 40 artar som tidlegare var plasserte i songarfamilien.
  • Brillefuglfamilien, Zosteropidae: Dette er over 140 artar, små fuglar opptil 15 cm, vanlegvis olivengrøne over og lysegråe under, mange artar ein iaugefallande ring av små kvite fjører rundt auga. Lever i tropiske, subtropiske og tempererte delar av Afrika sør for Sahara, sørlege og austlege Asia og Australasia, på dei fleste tropiske øyane i Indiahavet, vestre delar av Stillehavet, og i Guineabukta.
  • Timalfamilien, Timaliidae: Tidlagere stor og uklår familie som no minkar med flyttingar ut til nye familiar, det gjenstår ikkje meir enn ca. 55 artar. Dei fleste artane liknar songarar, nøtteskrikjer eller trastar.
  • Marktimalfamilien, Pellorneidae: 68 artar i 13 slekter, tidlegare rekna som timalar, men samla i ein ny familie.
  • Fulvettafamilien, Alcippeidae: Ein nyleg anerkjent biologisk familie med ei slekt som samlar 10 artar. Dei lever i den orientalske regionen av Asia.
  • Lattertrastfamilien, Leiothrichidae: er ein ny familie av slekta skrikjetrastar, Turdoides, fleire slekter av lattertrastar, sibiaer og nokre fulvettaer. Totalt 133 artar i 16 slekter, alle tidlegare i timalfamilien.

Kjelder

  1. Frank Gill, David Donsker & Pamela Rasmussen (red.) 2024. IOC World Bird List (v14.1). doi:10.14344/IOC.ML.14.1 Henta 18. mars 2024
  2. Syvertsen, P. O., Ree, V., Hansen, O. B., Syvertsen, Ø., Bergan, M., Kvam, H., Viker, M. & Axelsen, T. 2008. Virksomheten til Norsk navnekomité for fugl (NNKF) 1990-2008. Norske navn på verdens fugler. Norsk Ornitologisk Forening sin nettstad (publisert 22.5.2008)
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Clements, J. F., T. S. Schulenberg, M. J. Iliff, B.L. Sullivan, C. L. Wood, and D. Roberson (august 2019), The eBird/Clements checklist of birds of the world: Updates & Corrections – August 2019, Cornell Lab of Ornithology, henta 15. september 2019