Viae Romanae erant viae temporibus imperii Romani exstructae atque sustentae. Milia per chilometra totam fere Europam percurrebant. Cursus approximatus compitaque eorum in Tabula Peutingeriana descripta sunt.
Romani primo vias in Europa media aedificaverunt. Cum callidissime ratione Romana viarum munificandarum exstruerentur secus ac semitae Germanorum vel Gallorum non solum qualibet tempestastate atque humore viatoribus patebant sed etiam facultatem admodum directe per planities, immo etiam exstructis subsidiis artificialibus (e.g. pontibus atque muris) per montes iter faciendi praebebant. Romani vias certa ratione munificare soliti sunt, quarum quattuor diversi modi cernere possumus:
Antequam via munificari potuit tractus primo dumentis exstirpi terraqua in cursu viae futurae effodi debuit. Tum fossa lapidibus rudibus, deinceps glareis, demum harenis impleta est; posthac superficies viae lapidibus pavimentalibus tecta est. Lapides ad marginem canalisationi viae profuerunt. Mirabile dictu ipse poeta erat, qui carmine quodam artem viae struendae quam diligentissime perscripsit, Statium dico de via Domitiana.[1]
Stratum viarum maxime idoneum erat ad itinera per pedes, eques vel in curribus faciendum. Volventibus annis commeatu tamen viae gradatim deterebantur. Adhuc supersunt plurima exempla Romanarum viarum, quarum fragmenta autem non iam pars viarum hodiernarum sunt. Nonnullae tamen viae supra fundamenta viarum Romanarum exstructae sunt.
Ars viarum strato munificandarum imprimis imperante Iulio Caesare introducta est cum erat proconsul provinciae Galliae etsi plurimae urbes in terris Mediterraneis sitae iam antea lapidibus modo pavimentali utebantur. Vias stratas maximi momenti in rebus militaribus fuisse manifestum est cum per vias Romanas primo facultas copiarum celeriter transmovendarum offertur quod in provinciis administrandis terrasque externas capiendas valde profuit. Simul a Romanis etiam ubique in provinciis subiectis castra posita sunt, in quibus faciendis etiam incolae provinciarum et servi adhibiti sunt.
Vias Romanas tenus saepe milenaria Romana posita erant, quae intervalla et spatia inter urbes indicabant.
Ut quam brevis via inter Moguntiacum et Augustam Vindelicorum efficeretur eaque protectione militari frueretur Limes Raeticus exstructus est.
Per Viam Sucinariam dictam viam commerciorum faciendorum oras maris Baltici cum Austria Romana atque deinde Aquileia nectebantur, praeterea exstabat via tractus circa Hamburgum hodiernum et Massaliam iungens. Nexus etiam hieme perviabilis Carnuntum et Aquileiam iungens etiam Via Sucinaria Romana nuncupatur.
Ad compita maiorum viarum mox vici mercatorii orti sunt.
Maximae viae
Aliae
Hae viae Italiam atque Germaniam iungebant:
Aemilia · Anicia · Appia · Aquillia · Ardeatina · Augusta · Aurelia · Caecilia · Cassia · Claudia Augusta · Clodia · Decia · Domitia · Domitiana · Egnatia · Flaminia · Iulia Augusta · Labicana · Latina · Laurentina · Nomentana · Ostiensis · Popilia · Portuensis · Postumia · Praenestina · Salaria · Severiana · Sublacensis · Tiburtina · Traiana · Traiana nova · Valeria · Valeria Sicula | |
Akeman Street · Batham Gate · Chaussée Brunehaut · Dere Street · Devil's Highway · Ermin Way · Ermine Street · Fosse Way · Sarn Helen · The Long Lane · Peddars Way · Ryknild Street · Stane Street · Stanegate · Stone Street · The Street · Via Aemilia Scauri · Via Agrippa · Via Annia · Via Aquitania · Via Ausonia · Via Confluentana · Via Delapidata · Via Devana · Via Fenollentis · Via Flaminia minor · Via Gallica · Via Lusitanorum · Via mala · Via Maris · Via Militaris · Via Pontica · Via Reatina · Via Regina · Via Vallespiri · Watling Street | |