Tabula geographica linguarum Imperii Romani circa annum 150.

Linguae Imperii Romani ab initio erant fere sexaginta sed imperio decadente duodecim.[1] Latina et Graeca praevalentes fuerunt linguae in Imperio Romano, at aliae linguae auctoritatem gravem in variis regionibus habebant. Lingua Romanorum antiquorum fuit Latina, quae undique fuit circumfusa[2] in imperio romano quae pro "lingua potestatis" fuit.[3] Post ingeniis incolis civitate donati sunt anno 212, ingens populi civitatum Romanarum Latinam caruerint, sed exspectati sunt scientiam pigneris adipisci. Latina index Romanitatis diu mansit.[4] Graeca koine facta fuit lingua communis ut consecutio victoriarum Alexandri Magni.[5][6] Eruditi Romani praecipue dominantes electi, volubiles? fuerunt Graece. Graeca facultatem dedit divulgare Christianitatem.[7] Dissolutione Imperio in Occidente, Graeca lingua praevaluit in Imperio Romano Oriente quod postea imperium Byzantinum appellabatur. Linguae Germanicae imperii paene non reliquerunt inscriptiones vel textus praeter gothicam. Alibi Linguae Celticae passim sunt effusae in Europa occidentali et includebant linguam gallicam in Gallia, Italia septentrionale, Hispania media, Lusitania necnon alibi, linguam celtiberiam in Iberia, linguam britannicam in britannia.[8]

Notae

  1. Andrew Dalby, Language in Danger (Londinii, 2003) p. 46
  2. Mullen 2012:28.
  3. Rochette 2011:560.
  4. Adams 2003.
  5. Millar 2006:279.
  6. Treadgold 1997:5.
  7. Treadgold 1997:5.
  8. Adams, Bilingualism and the Latin Language, p. 185 et passim.

Bibliographia

Roma antiquaHistoria Romae
Aetates

ExordiumMonarchiaRes Publica ImperiumRuina et lapsus Imperii Imperium Romanum OccidentaleImperium Byzantinum

Constitutiones

Historia • Aetas regum • Res Publica • Imperium Romanum

Administratio

SenatusComitia (Curiata, Centuriata, Tributa, Concilia plebis) • Curia HostiliaForumCursus honorumLegatusDuxOfficium PraefectusVigintisexviriLictorMagister militumImperatorPrinceps senatusPontifexAugustusCaesarTetrarchiaProvincia

Magistratus

Tribunus plebis(Tribuni aerarii • Tribuni militum • Tribuni militum consulari potestate • Tribunus Celerum)QuaestorAedilisPraetorConsulCensorProconsul GubernatorDictatorMagister equitumDecemviri legibus scribundisTribuni militum consulari potestateTriumvirRexInterrex

Leges

Lex XII TabularumCivis Romanus sumAuctoritasImperiumStatus • Iudicia • Constitutio AntoninianaEdictum Domitiani de excidendis vineis

Societas

PatriciiPlebsSecessio plebisOrdo EquestrisGensTribusPraenomina Romana antiqua • Mulieres • Matrimonium • Servitus • Liberti

Exercitus

Legio Limes

Cultura

CalendariumMedicina • Theatrum • Ars coquinaria ScholaLitteraeArsMusicaArchitecturaReligio (Exsequiae • Persecutiones • Cultus imperatorius)MythologiaChristianismus in imperio romanoThermaeForumSPQRVestimenta • Festa • (CarmentaliaFloraliaLemuraliaLupercaliaPariliaSaturnalia)Circus • Vinum • Meretrices • Linguae

Technologia

Numeri RomaniArithmeticaAbacusViae RomanaePontesAquae ducti • Metallurgia • Cloaca Maxima

Oeconomia

Agricultura • Mercatura • AerariumNummi

Lingua Latina

Archaica • Classica sive aurea • Postclassica sive argentea • Sermo vulgarisMediaevalisHumanisticaLingua NeolatinaLingua Latina scientificaLingua Latina EcclesiasticaLinguae Romanicae

Scriptores praecipui

ApuleiusCatullusCiceroQuintus Curtius RufusHoratiusIulius CaesarIuvenalisLiviusLucretiusOvidiusPetroniusPlautusGaius Plinius SecundusGaius Plinius Caecilius SecundusPropertiusSallustiusSenecaSuetoniusTacitusVergiliusVitruvius

Indices

AnnalesConsules rei publicae Consules sub principatu electorumDii Graeci cum paribus deis Romanis EtruscisqueDioecesesGentes RomanaeGubernatores provinciarum RomanarumImperatoresOppida et urbesHomines illustriProvinciae(Provinciae Rei PublicaeProvinciae ImperiiProvinciae Imperii DiocletianiTabula successionis provinciarum Romanarum) RegesRegiones Italicae AugustaeAntiquae viae