Telenord a l'é 'n'emiténte televixîva zenéize, fondâ inte l'ànno 1977 a-a Særa, ch'a l'à a sò sêde inta Stràdda XX Seténbre e che ancheu a trasmétte inta Ligùria intrêga.
Stöia
O palàçio a-o cìvico 41 de Stràdda XX Seténbre, sêde da Telenord da-o 2008[2]
Telenord a l'é stæta fondâ, co-o nómme de TN4, a-i 20 d'arvî do 1977 a-a Særa pe voéi de l'inprezâio Alberto Monti che, doî ànni dòppo e de lóngo a-a Særa, o l'à creòu Euromixer TV e OttoTV ascì[3][4]. Intànto che, za do 1978, l'emiténte a l'àiva fæto stramûo inte 'na nêuva sêde, co-a gestión de Mondadori de Rete 4 a l'é lê ch'a trasmétte inta Ligùria, pe eutt'ôe a-o giórno, a programaçión de quéllo canâ[5]. Ciù tàrdi a Telenord a l'ìntra inta syndication Euro TV, da-o 1987 da Odeon TV e, pò-u 1991 e o 1992, de Tv7 Pathè[6], a tùtte e mainêe andàndo avànti a trasmétte di progràmmi fæti da lê[2]. Into 1985 l'emiténte a l'à acatòu Canale 7 e di progràmmi outoprodûti tra e ræ lìguri ciù picìnn-e, trasmeténdoli in prìmma vixón in sce 'na ræ e pöi in réplica inte âtre[3][4].
Inti ànni tra o 1988 e o 1998 a Telenord a l'à inougoròu e redaçioìn de Sànn-a, Spézza e Sanrémmo e sponciòu in scî progràmmi de informaçión e demôa[7]. Into 1994 o màrchio o l'é stæto cangiòu inte quéllo d'ancheu e gh'é stæto 'na grànde mìssa a nêuvo da programaçión de l'emiténte che, tra i progràmmi condûti da personàggi ciù conosciûi, a realizâva: Il Derby del martedì, con l'Aldo Biscardi cómme condutô e di òspiti fìsci cómme i ecs-alenatoî Franco Scoglio e Vujadin Boškov[8], Sgarbi culturali, portâ avànti da-o crìtico d'àrte Vittorio Sgarbi[8] e Il migliore, progràmma trasmìsso in sciô modèllo de La bustarella da-a discotêca Covo di Nord Est de Sànta Margàita, ch'o l'àiva de lóngo cómme condutô l'Ettore Andenna. Pò-u perîodo 2000-2001 a Telenord a l'é stæta l'emiténte lìgure pe-e partîe da Série D do zêugo do balón e pe-e rùbriche sportîve de Rai Sat[9]. Into méntre l'é stæto vendûo a di âtri inprezâi a propiêtæ de dôe emiténte Canale 7 e Euromixer TV.
Inti ànni 2000 a direçión a l'é pasâ a-o fìggio de l'Alberto Monti, o Massimiliano, e, into 2006, l'é stæto inougoròu o servìçio de Televideo Liguria[7]. A Telenord, che inte l'ànno 2003 a l'àiva za fæto stramûo into céntro de Zêna a-o cìvico 3 da Stràdda de Cecàrdo Rocatagiâ Cecàrdi, da-o 2008 a s'é in sciâ fìn mesciâ inta sò sêde d'ancheu, into palàçio a l'inprinçìpio de Stràdda XX Seténbre, avansòu in sciâ Ciàssa De Feræ[2].
Into 2004 l'arçivésco de Zêna, o Tarcisio Bertone, o l'à comentòu in dirètta pe Telenord dôe partîe de zêugo do balón da-o stâdio Luigi Ferraris[10]. Da-o zùgno do 2012 a Telenord a l'é unn-a de prìmme emiténte locâle a trasmétte tùtti i sò progràmmi into formâto panoràmico 16:9.
Progràmmi
Benvenuti in Liguria: progràmma dedicòu a-a Ligùria, e sò belésse e-e sò tradiçioìn, o l'é registròu in gîo pi-â región, co-e nêuve pontæ che vêgnan trasmìsse tùtti i mâcordì a-e éutto e mêza de séia. Cómme condutoî, a Benvenuti in Liguria gh'é o Gilberto Volpara e o Sergio Rossi[11].
Buona volontà: trasmisción condûta da-a Gaia Cifone, a l'é mìssa in ónda o lunesdì a-e 18:10 e o pàrla de persónn-e e asociaçioìn inpegnæ into sociâle[12].
Chef per passione: o progràmma de cuxìnn-a da Telenord, condûto da-a Maria Teresa Ruta[13].
Derby del lunedì: progràmma do tùtto in sciô zêugo do balón co-o Giampiero Timossi cómme condutô e co-a partecipaçión de Franco Ordine, Goran Pandev, Stefano Eranio, Gigi Turci, Mauro Bergonzi, Gessi Adamoli, Maurizio Michieli e Edoardo Cozza. In dirètta tùtti i lunesdì a-e éutto e mêza de séia[14].
Economix: prezentòu into formâto de talk show, chi se discùtte de l'economîa da Ligùria e di fæti conligæ[15].
Forever Samp: progràmma trasmìsso in dirètta de doménega, a-e éutto e mêza de séia, dedicòu a-a squàddra do Döia e a-i fæti a lê ligæ. Con condutô o Maurizio Michieli e a parteçipaçión de Enrico Nicolini, Luca Podestà, Enrico Dordoni e Alessandro Grandoni[16].
Primo Piano: progràmma de aprofondiménto cuòu da-a redaçión, o tràtta de argoménti de spòrt, polìtica, socjêtæ, coltûa e atoalitæ. A dirètta a l'é tùtti i venardì a-e 20:30[17].
SaluteSanità: dedicòu a-i têmi da sanitæ lìgure, no gh'à de programaçión fìssa[18].
Scignorîa!: o l'é 'n talk show squæxi do tùtto in zenéize, trasmìsso in dirètta tùtti i zéuggia a-e 20:30. O progràmma o l'é stæto inandiòu do 2023[19] e o l'é condûto da-o Gilberto Volpara insémme a-a Carolina Barnieri e a-o profesô Franco Bampi, co-a prezénsa de òspiti despægi inte diferénti pontæ[20].
Questa storia è un'impresa: progràmma ch'o móstra e inpréize da Ligùria, e sò ativitæ e a sò stöia[21].
TGN: o l'é o telegiornâle de l'emiténte, centròu in scî fæti da Ligùria ma dónde se pàrla de quélli de âtre bànde ascì. Inti ànni o l'à cangiòu ciù vòtte de òrâio e, a-o 2024, o l'é trasmìsso in dirètta inte dôe ediçioìn de mêzogiórno e de 18:50 con condutoî Maurizio Michieli, Stefano Rissetto, Carlotta Nicoletti, Anna Li Vigni, Filippo Serio, Gaia Cifone e Lorenzo Aluigi[22].
TGN Calcio: o telegiornâle sportîvo de Telenord, co-in'atençión particolâ in scî fæti de squàddre de balón da Ligùria ma dónde se pàrla de âtre disciplìnn-e ascì. Con condutoî Edoardo Cozza, Maurizio Michieli, Stefano Rissetto, Filippo Serio, Paolo Zerbini e Beppe Nuti, o l'è in dirètta da-o lunesdì a-o sàbbo inta dóggia ediçión de 12:30 e de 19:20[23].
TGN Cultura: progràmma inte ciù pontæ a-a setemànn-a, o l'é strutuòu into formâto d'intervìste a personàggi da coltûa e do spetàcolo, cuæ da-a Carolina Barneri[24].
TGN Rassegna: telegiornâle dónde se pàssa a-a revìsta i cotidién do giórno, comentæ insémme a di òspiti diferénti. Trasmìsso da-o lunesdì a-o venardì a nêuv'ôe, co-a conduçión do Stefano Rissetto[25].
Transport TV: progràmma dedicòu a-o móndo di traspòrti e da logìstica, co-in dóggio apontaménto de sàbbo a-e 10:30 e a-e 23:15[26].
Vivo in campagna: progràmma dedicòu a-a vìtta in canpàgna e o travàggio inti cànpi[27].
We are Genoa: con condutô o Pinuccio Brenzini e a partecipaçión de âtri òspiti cómme o Claudio Onofri, o Gessi Adamoli, l'Elio Signorelli e o Tomas Skuhravy, o l'é a trasmisción dedicâ a-o Zêna e a-i fæti a lê ligæ. We are Genoa o l'é tramìsso in dirètta de mâtesdì, a-e éutto e mêza de séia[28].
Itàlia
