Cineál | pearsa fhinscéalach |
---|---|
Dáta | |
Inscne | fireann |
Muintir | |
Athair | Daghdha |
Leanaí | Aobh agus Sadhbh |
I Miotaseolaíocht na nGael, ba mhac Eochaid Garb[1] nó Daghdha[2] é Bodhbh Dearg (Sean-Ghaeilge Bodb Derg), agus tháinig sé i gcomharbacht Daghdha mar rí na dTuath Dé Danann.
Agus Bodhbh ina rí sidhe na Mumhan, d'iarr Aonghas ar a dheartháir cuidiú leis, bean a aisling a aimsiú. D'éirigh le Bodb sam eachtra seo, ag aithint an bhean mar Caer Ibormeith.[3]
I ndiaidh cliseadh na dTuath Dé Danann sa Chath Thailtean, toghadh Bodhbh mar rí na dTuatha Dé agus iad ag dul chun cónaí faoin talamh ina gcuid sidhe. Athair a lán diachtaí an ea é ina dhiaidh sin.
D'aithin gach céile comhraic toghchán Bhodhbh, ach amháin Lear, a dhiúltaigh urraim a thabhairt dó. Chuir Bodhbh comhairle ar a thacaithe gan díogras a imirt ar Lir. Thug Bodhbh beirt dá iníonacha féin mar chéile do Lear chun é a shuaimhniú. Tháinig an dá phósadh go crích míshona, ámh.[2]
Mar rí sidhe na Mumhan (agus a ghabha óir Lén ina theannta), bhí ról suntasach ag Bodhbh Sidhe ar Femen (mar a glaodh air) i réamhscéal an Táin Bó Cuailnge. Ar aimsir aigese a bhí an muicí a tharraing achrann le muicí rí sidhe na gConnacht. Sa deireadh, shlog dhá bha na muicithe i riocht péisteanna, agus athrugadh iad mar na tairbh Fionnbheannach agus Donn Cuailnge, tarbh eipeamanach na Tána.[4]
Sa scéal de chuid na Fiannaíochta darb ainm Cath Fhionntrá, bhí Bodhbh ina cheannaire na dTuath Dé Danann chun cuidiú leis na Fianna i rith an chatha úd.[5]
D'fhéadfadh é go bhfuil an t-ainm Bodb[6] gaolta le badhbh,[7] os rud é go bhfuil fuaimniú mar an gcéanna aige. Feictear corruair sna seantéacsanna agus a Sean-Ghaeilge neamhchaighdeánach, ainm Badb litrithe mar "Bodb".[8]
}
Luath-ionróirí | |
---|---|
Fomhóraigh | |
Fir Bholg | |
Tuatha Dé Danann | Ábartach • Abhean • Aodh • Aonghas • Aoi • Áine • Airmed • Anu • An Badhbh • Banbha • Beag • Bé Chuille • Bébhinn • Bóinn • Bodhbh Dearg • Brea • Brian • Brigit • Caer Ibormeith • Cearmaid • Cian • Clíodhna • Creidhne • Daghdha • Danu • Dealbhaodh • Dían Cécht • Ecne • Ealcmhar • Ernmas • Éadaoin • Éire • Fand • Fiacha mac Delbaíth • Fionnuala • Fliodhas • Fódhla • Gaibhne • Iuchar • Iucharba • Lí Ban • Lear • Luchtaine • Lugh • Mac Coill • Mac Cécht • Mac Gréine • Macha • Manannán mac Lír • Miach • Midhir • An Mór-Ríoghain • Neachtan • Neit • Nemain • Niamh • Nuadhu • Oghma • Sióg • Tuireann • Uaithne |
Clann Mhíle | Amergin Glúingel • Bilé • Breogán • Éibhear Fionn • Éireamhón • Fénius Farsaid • Goídel Glas • Míl Espáine • Scota |
Eile | Aos Sí • Biróg • Bran mac Febail • Cailleach • Carman • Ceithre Sheod • Crobh Dearg • Crom Cruach • Donn • Lia Fáil |