Francuski kalendarz rewolucyjny, wł. francuski kalendarz republikański[a] (fr. calendrier républicain, calendrier révolutionnaire français) – kalendarz wprowadzony 5 października 1793 (14 Vendémiaire roku II) przez Konwent republikański w rewolucyjnej Francji. Obszerną instrukcję uzupełniającą wydano 24 listopada 1793 (4 Frimaire roku II)[1]. Napoleon Bonaparte 9 września 1805 (22 Fructidor roku XIII) podpisał akt prawny przywracający kalendarz gregoriański od 1 stycznia 1806 (11 Nivôse roku XIV)[2]. Wprowadzony jeszcze, ale na krótko w 1871 przez Komunę Paryską (miesiące germinal i floréal roku LXXIX). Projekt kalendarza opracował Gilbert Romme, a nazwy miesięcy i dni wymyślił poeta Philippe Fabre d’Églantine. Era chrześcijańska zastąpiona została erą republikańską.
Lata liczono od 22 września 1792, daty ustanowienia pierwszej republiki francuskiej[3]. Co czwarty rok miał być przestępnym, ale w praktyce starano się utrzymać początek roku w dniu równonocy jesiennej. Długość roku pozostała ta sama co w kalendarzu gregoriańskim. Rok zawierał 12 miesięcy po 30 dni oraz 5 (6 w latach przestępnych) dodatkowych dni świątecznych, tak zwanych Dni Sankiulotów (les Sans-cullotides). Czteroletni cykl nazwano francjadą (le franciade) na wzór olimpiady. Rok przestępny był trzecim rokiem francjady (zatem rok III, VII i XI), dodatkowy dzień przypadał 22 września 1795 i 1799 oraz 23 września 1803[4].
Na miejsce świąt kościelnych wprowadzono święta narodowe z dniem zdobycia Bastylii jako najważniejszym. Każdy dzień w roku został nazwany na cześć zwierząt, roślin, narzędzi pracy, minerałów czy też zjawisk.
Podstawą kalendarza był almanach napisany w 1788 przez Pierre Sylvain Maréchala pt. Kalendarz dzielnych ludzi (fr. Almanach des Honnêtes Gens)[5][6].
Miesiąc, zamiast na tygodnie, podzielono na 3 dekady – po 10 dni. Każdy z dziesięciu dni nazywany był po prostu liczebnikami porządkowymi:
Dziesiąty dzień był świętem. 8 kwietnia 1802 (18 germinal roku X) zniesiono podział na dekady jako uciążliwy dla społeczeństwa, przywracając tygodnie.
Planowany był także podział doby na 10 godzin, godziny na 100 minut po 100 sekund. Nowa godzina liczyłaby 144 dawne minuty, nowa minuta 86,4 dawnych sekund zaś nowa sekunda 0,864 dawnej. Art. 22 dekretu o miarach i wagach z 7 kwietnia 1795 (18 germinal roku III) zawiesił tę zmianę na czas nieokreślony[7].
Jesień (nazwy miesięcy kończą się na -aire):
Zima (nazwy miesięcy kończą się na -ôse):
Wiosna (nazwy miesięcy kończą się na -al):
Lato (nazwy miesięcy kończą się na -dor):
Podział roku na 12 równych miesięcy i dni dodatkowe przypominał kalendarz egipski.