Gebeurtenissen
Algemeen
- 1134 - Zuid-West-Nederland en Vlaanderen worden getroffen door een stormvloed.[1]
- 1559 - Filips III van Nassau-Weilburg wordt opgevolgd door zijn zoons Albrecht en Filips IV.
- 1582 - Paus Gregorius XIII voert de gregoriaanse kalender in. In Italië, Polen, Portugal en Spanje wordt daarom 4 oktober direct gevolgd door 15 oktober. Andere landen volgen later (Griekenland pas in 1924).
- 1980 - In de Golf van Alaska breekt aan boord van het cruiseschip ms. 'Prinsendam' (1972) van de Holland-Amerika Lijn brand uit, die niet meer te beheersen is. Alleen via ouderwetse morse-signalen bereikt het SOS andere schepen, de kustwacht en zelfs Nieuw-Zeeland. Iedereen wordt gered uit de reddingssloepen tijdens de grootste reddingsoperatie op volle zee in de geschiedenis.
- 1992 - Een El Al-Boeing 747-vrachtvliegtuig stort neer op een flatgebouw in de Amsterdamse Bijlmermeer - zie Bijlmerramp.[1]
- 2003 - Aanslag in het Maxim-restaurant in Haifa, Israël.[1]
- 2010 - Na een dambreuk in een reservoir van een aluminiumfabriek overspoelt een massa giftig rood slib verscheidene dorpen in de Hongaarse provincie Veszprém.
- 2014 - Bij een zelfmoordaanslag op een markt in de Pakistaanse stad Quetta komen vijf mensen om het leven. Er vallen nog vijf doden wanneer een bermbom ontploft in de stad Kohat in het noordwesten van het land.
- 2014 - Een hoge Noord-Koreaanse delegatie brengt een onverwacht bezoek aan de afsluiting van de Aziatische Spelen in het Zuid-Koreaanse Incheon. Er worden met Zuid-Korea afspraken gemaakt over nieuwe onderhandelingen.
- 2015 - Bij een ongeluk met een dubbeldeksbus in de Britse stad Coventry komen twee mensen om het leven.
- 2015 - In Jeruzalem vinden kort na elkaar twee steekpartijen plaats, waarvan een met dodelijke afloop. De beide daders zijn Palestijnen. Een van hen wordt door de politie gedood.
- 2016 - Unicef en de Wereldbank maken in een gezamenlijk rapport bekend dat er wereldwijd bijna 385 miljoen kinderen, ofwel bijna 20% van de kinderen in ontwikkelingslanden, in extreme armoede leven.[2]
- 2016 - De orkaan Matthew komt aan land in het zuidwesten van Haïti, bij Les Anglais, en trekt vervolgens over land richting Cuba.[3]
- 2016 - Het Openbaar Ministerie in Duitsland acht niet bewezen dat de Duitse komiek Jan Böhmermann strafbare feiten heeft gepleegd met het op televisie voorlezen van een hekelgedicht over de Turkse president Erdoğan. Het Turkse staatshoofd voelde zich beledigd en diende een klacht in bij de Duitse regering in Berlijn.
- 2016 - Het Nederlandse Openbaar Ministerie start een strafrechtelijk onderzoek naar een ontgroeningsincident bij de Groningse studentenvereniging Vindicat waarbij een aspirant-lid een hersenoedeem opliep.
- 2017 - De Nationale Politie wordt steeds diverser. Van de nieuwe aanwas van zevenhonderd aspirant-agenten op de Politieacademie heeft dit jaar 25 procent een migratieachtergrond, schrijft de Volkskrant.
- 2020 - In Frankrijk en Noord-Italië vallen zeker twee doden door de storm Alex. Tientallen personen raken vermist.[4]
Economie
- 1983 - Een 24-uursstaking legt het openbare leven in Argentinië plat. Werknemers eisen forse loonsverhogingen om de inflatie van 300 procent te compenseren.
- 1983 - In Stockholm demonstreren 100.000 zakenmensen tegen het voorstel van de regering van premier Olaf Palme om investeringsfondsen op te richten die door de vakbonden beheerd zullen worden.
- 2011 - België, Frankrijk en Luxemburg redden gezamenlijk het bank- en verzekeringsbedrijf Dexia.
Media
- 1873 - De eerste editie van het blad Geïllustreerd Politie-Nieuws verschijnt.
- 2011 - De Italiaanse Wikipedia sluit voor twee dagen haar deuren als protest tegen paragraaf 29 van de zogenaamde DDL intercettazioni ("aftapwet") van de Italiaanse regering.
- 2014 - Het team van het populaire Britse autoprogramma Top Gear wordt door een boze, stenengooiende menigte uit Argentinië verdreven. De Argentijnen zijn ontzet over een provocerende verwijzing die de programmamakers zouden hebben gemaakt naar de Falkland-oorlog tussen Argentinië en het Verenigd Koninkrijk.
Muziek
Oorlog
- 1990 - Golfoorlog - Het Belgische fregat "F912 Wandelaar" vertrekt met 160 man van Zeebrugge naar de Perzische Golf.
- 1990 - Vijfhonderd Belgische paracommando's worden in het kader van een humanitaire actie naar Rwanda gestuurd nadat dat land om hulp had gevraagd.
- 1992 - Na meer dan twee jaar van moeizame onderhandelingen ondertekenen president Joaquim Chissano van Mozambique en Afonso Dhlakama, leider van de rebellenbeweging Renamo, in Rome een vredesakkoord dat een einde moet maken aan een bloedige burgeroorlog die zestien jaar heeft geduurd.
- 1993 - Somalische militanten schieten twee helikopters van de VS neer in de hoofdstad Mogadishu.
- 2014 - De geallieerde coalitie onder leiding van de Verenigde Staten voert de bombardementen op de stellingen van de terreurorganisatie Islamitische Staat (IS) rond de Syrisch-Koerdische stad Kobani op om te vermijden dat de grensstad in handen van de IS zou vallen. Bij die aanvallen komen minstens 35 IS-strijders om.
- 2015 - IS-strijders blazen de 2000 jaar oude Romeinse triomfboog in de Syrische ruïnestad Palmyra op.
Politiek
- 1830 - België heeft de troepen van Koning Willem I verjaagd en roept de onafhankelijkheid uit bij monde van het Voorlopig Bewind.
- 1966 - Basutoland wordt onafhankelijk van Groot-Brittannië onder de naam Koninkrijk Lesotho.[1]
- 1967 - Hassanal Bolkiah Mu'izzaddin Waddaulah wordt sultan van Brunei.
- 1991 - In het Rijksdaggebouw in Berlijn komt het Duitse parlement voor het eerst in 57 jaar weer samen. Het gaat om 520 leden van de Bondsdag en 144 leden van de Oost-Duitse Volkskammer.[1]
- 1997 - Huwelijk van prinses Cristina van Spanje en Iñaki Urdangarin.
- 2010 - In Brazilië behaalt favoriete Dilma Rousseff van de centrumlinkse Arbeiderspartij van aftredend president Luiz Inácio Lula da Silva geen absolute meerderheid bij de presidentsverkiezingen. In een tweede ronde later op de maand neemt zij het op tegen José Serra van de eveneens socialistische PSDB.
- 2010 - Burgemeester Eberhard van der Laan (PvdA) van Amsterdam maakt bekend de schade aan zijn stad te willen verhalen op de krakers die drie dagen eerder de confrontatie aangingen met de politie.
- 2015 - Zo'n duizend mensen protesteren in Wit-Rusland tegen de plannen voor een Russische luchtmachtbasis in hun land.
- 2015 - De centrum-rechtse coalitie van premier Pedro Passos Coelho wint de parlementsverkiezingen in Portugal.
- 2016 - In de Cubaanse hoofdstad Havana worden de vredesonderhandelingen tussen de Colombiaanse regering en de guerrillabeweging FARC hervat.
- 2016 - De Eerste Kamer in Den Haag stemt in met de "wet cliëntenrechten bij elektronische verwerking gegevens". De wet biedt Nederlandse burgers, zonder tussenkomst van hun huisarts, inzage in hun eigen elektronisch medisch dossier en maakt voor hen mogelijk om zelf te bepalen wie inzage krijgt in hun medisch dossier.
- 2017 - De toespraak van Theresa May op het partijcongres van de Britse Conservatieven in Manchester ontaardt in een lijdensweg voor de Britse premier. Een komiek overhandigt haar een ontslagdocument en daarna raakt ze haar stem kwijt.
- 2017 - Het regeerakkoord is zo goed als klaar. Daarin staat onder meer dat het nieuwe kabinet kleine werkgevers gaat stimuleren om sneller mensen in vaste dienst te nemen. Kleinere bedrijven hoeven straks minder lang loon door te betalen als een werknemer door ziekte uitvalt.
- 2017 - De Arnhemse gemeentepolitiek wordt geplaagd door "beledigingen en grof taalgebruik, intimidatie en schofferen". Dat constateert een onafhankelijke commissie die de bestuurlijke chaos in de Gelderse hoofdstad heeft onderzocht.
Religie
- 1644 - Kroning van Paus Innocentius X in Rome.
- 1676 - Kroning van Paus Innocentius XI in Rome.
- 1965 - Eendaags bezoek van Paus Paulus VI aan New York voor een toespraak tot de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties en een bezichtiging van de Piëta van Michelangelo uit de Sint Pieter te Rome op de Wereldtentoonstelling.
- 1970 - Paus Paulus VI roept de Heiligen Theresia van Ávila (1515-1582) en Catharina van Siëna (1347-1380) uit tot eerste vrouwelijke kerkleraren.
- 1984 - Benoeming van Johannes ter Schure tot hulpbisschop van Roermond.
- 1995 - Paus Johannes Paulus II arriveert in Newark voor een vijfdaags bezoek aan het noordoosten van de Verenigde Staten.
Sport
- 1920 - Oprichting van de Uruguayaanse voetbalclub Club Atlético Bella Vista in de hoofdstad Montevideo.
- 1920 - Oprichting van de Tunesische sportvereniging Club Africain.
- 2009 - In Łódź winnen de Italiaanse volleybalsters de Europese titel door Nederland in de finale met 3-0 te verslaan.
- 2015 - In sportpaleis Ahoy verliezen de Nederlandse volleybalsters in de finale van het Europees kampioenschap met 3-0 van titelverdediger Rusland.
- 2016 - Het Hof van Arbitrage voor Sport (CAS) verkort de schorsing, wegens het gebruik van doping, van de Russische tennisster Maria Sjarapova van twee jaar naar vijftien maanden.
- 2021 - Hockeyster Lauren Stam maakt bekend te stoppen als international.[5]
- 2023 - Belgisch wielrenner Jasper Philipsen wint de Elfstedenrace door in de eindsprint de Nederlander Olav Kooij te verslaan. De Italiaan Davide Bomboi eist de derde plaats op.[6]
Wetenschap en technologie
- 1883 - De Oriënt-Express rijdt voor het eerst. De trein is een initiatief van de Belg Georges Nagelmackers.[1]
- 1952 - In Brussel wordt de Noord-Zuidverbinding ingehuldigd.
- 1955 - De Citroën DS19 wordt gepresenteerd.[1]
- 1957 - De Sovjet-Unie lanceert Spoetnik I. Het begin van de space race.[7]
- 1986 - Koningin Beatrix stelt de stormvloedkering in de Oosterschelde in werking, waarmee de Deltawerken zijn voltooid.[1]
- 2004 - De SpaceShipOne vliegt zijn topsnelheid met mach 3,09 onder piloot Brian Binnie.
- 2016 - Het Zweedse Karolinska-instituut maakt bekend dat de Nobelprijs voor de Natuurkunde dit jaar naar de Britse geleerden David Thouless, Duncan Haldane en Michael Kosterlitz gaat vanwege hun onderzoek op het gebied van vaste stoffen.
- 2021 - Het Nobelcomité maakt bekend dat de Nobelprijs voor Geneeskunde dit jaar gaat naar de Amerikaan David Julius en de Libanese Amerikaan Ardem Patapoutian voor hun onderzoek naar het waarnemen door het menselijk lichaam van de sensaties kou, warmte en voelen van aanrakingen.[8]
- 2021 - Door een serverstoring zijn Facebook, Instagram en WhatsApp enkele uren wereldwijd onbereikbaar. De oorzaak blijkt een fout van een systeembeheerder te zijn.[9]
- 2021 - In Golden, British Columbia in Canada wordt een huis geraakt door een meteoriet. De bewoonster treft een ruim 1 kilogram zware steen aan op haar hoofdkussen.[10]
- 2022 - Lancering van een Atlas V 531 raket van United Launch Alliance vanaf Cape Canaveral Space Force Station Lanceercomplex 41 (SLC-41) voor de SES-20 & SES-21 missie met de gelijknamige communicatiesatellieten van SES S.A.. Dit is de laatste lancering van de draagraket in deze configuratie.[11][12]
- 2022 - De Nobelprijs voor Natuurkunde is dit jaar toegekend aan de Fransman Alain Aspect, de Amerikaan John F. Clauser en de Oostenrijker Anton Zeilinger voor hun onderzoek op het gebied van de kwantumfysica aan verstrengelde fotonen.[13]
- 2023 - De Nobelprijs voor Scheikunde is dit jaar toegekend aan de Amerikaan Louis E. Brus, de Rus Aleksej I. Jekimov en de Amerikaan Moungi G. Bawendi. Brus en Jekimov krijgen de prijs voor het ontdekken van kwantumstippen en Bawendi deed onderzoek naar hoe de kwantumstippen gebruikt kunnen worden.[14][15]
- 2023 - ESA maakt bekend dat metingen van het TROPOMI instrument aan boord van de Copernicus Sentinel-5P satelliet uitwijzen dat het gat in de ozonlaag boven Antarctica dit jaar groter dan gemiddeld is. Op 23 september 2023 had het gat een omvang van 26 miljoen km2, dit is vergelijkbaar met ongeveer drie keer de grootte van Brazilië.[16]
