1972

Eeuwen:	19e eeuw · 20e eeuw · 21e eeuw
Decennia:	1960-1969 · 1970-1979 · 1980-1989
Jaren:	<< · < · 1971 · 1972 · 1973 · > · >>
Maanden:	jan · feb · mrt · apr · mei · jun jul · aug · sep · okt · nov · dec
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2725 MMDCCXXV
Armeense jaartelling:		1421 – 1422 ԹՎ ՌՆԻԱ – ՌՆԻԲ
Chinese jaartelling:		4668 – 4669 戊亥 – 己子
Christelijke jaartelling:		1972 MCMLXXII
Ethiopische jaartelling:		1964 – 1965
Hebreeuwse jaartelling:		5732 – 5733
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		2027 – 2028
- Shaka Samvat		1894 – 1895
- Kali yuga		5073 – 5074
Iraanse jaartelling:		1350 – 1351 ۱۳۵۰ – ۱۳۵۱
Islamitische jaartelling:		1391 – 1392 ١٣٩٢ – ١٣٩١
Maçonnieke jaartelling:		5971 – 5972
1972 naar onderwerp
Lijst van landen
Overleden
Atlantisch orkaanseizoen
Auto's
Film
Muziek
Sport (categorie)
Gregoriaanse kalender van 1972

Bioscoopjournaal uit 1972. Schapen met lammeren, een paard met veulen en koeien rennen voor het eerst na de winter de wei in.

Bioscoopjournaal uit februari 1972. De organisatie Heel Vietnam verzamelt in het gebouw van het Rode Kruis te Den Haag grote hoeveelheden babyvoedsel en medische apparatuur in voor zowel Noord- als Zuid-Vietnam. Het Medisch Comité Nederland-Vietnam in Nijmegen richt zich op hulp aan Noord-Vietnam en heeft speciale fietsen voor Vietnam laten maken voor gebruik door artsen.

Bioscoopjournaal uit juli 1972 over het verregende begin van de zomervakantie.

Het jaar 1972 is een jaartal volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen

januari

5 - President Nixon kondigt in San Clemente, Californië, de ontwikkeling aan van een herbruikbaar ruimteveer: het Spaceshuttleprogramma.
9 - Het cruiseschip Queen Elizabeth zinkt na een brand op het schip.
12 - De Amerikaanse televisieserie All in the Family verschijnt voor het eerst op de Nederlandse tv.
16 - De Deense premier Jens Otto Krag stelt aan de bevolking de nieuwe koningin Margrethe II voor.
30 - Bloody Sunday: tijdens een demonstratie in het Noord-Ierse Londonderry schiet het Britse leger 14 burgers dood.

februari

3 - Opening van de elfde Olympische Winterspelen in Sapporo, Japan. Het zijn de eerste Winterspelen in Azië. De Nederlandse schaatsploeg, met onder anderen Ard Schenk, Stien Kaiser, Kees Verkerk en Atje Keulen-Deelstra, wint in totaal vier gouden, drie zilveren en twee bronzen medailles.
14 - In Brussel wordt het "Cultuurpact" gesloten ter bescherming van de filosofische en religieuze minderheden. Dit pact moest een gezonde basis vormen voor de culturele autonomie. Het is een van de stappen naar de federale staat België.
21 - Richard Nixon bezoekt Mao Zedong in Peking.
29 - Na uiterst emotionele debatten neemt in Nederland de Tweede Kamer een motie-Voogd aan, waarin de regering wordt opgeroepen af te zien van haar voornemen om de drie van Breda vrij te laten.

maart

12 - Nederland eindigt als zevende en laatste bij het wereldkampioenschap ijshockey voor C-landen in Roemenië.
14 - The Godfather gaat in New York in première.
25 - Luxemburg wint het zeventiende Songfestival met "Après toi" gezongen door de Griekse zangeres Vicky Leandros. Nederland eindigt op de vierde plaats met Sandra & Andres en België eindigt zeventiende en voorlaatste met Serge & Christine Ghisoland.
26 - Walter Planckaert wint de zevende editie van Nederlands enige wielerklassieker, de Amstel Gold Race.
28 - de Britse regering maakt met een “direct rule” wet een einde aan het zelfbestuur van Noord-Ierland.

april

10 - In Iran treft een aardbeving met een kracht van 7,2 de stad Ghir Karzin in de provincie Fars en een gebied van 250 kilometer daaromheen. Meer dan 5300 mensen komen om.
16 - De Apollo 16 wordt gelanceerd voor een reis naar de maan. Het is de voorlaatste missie van het Apolloprogramma waarbij op de maan wordt geland.
22 - Voor eigen publiek wint Tsjecho-Slowakije het wereldkampioenschap ijshockey voor A-landen.
29 - Aanval van Hutu-guerrilla's in Burundi op leden van de regerende Tutsi-stam, waarbij tussen de 5.000 en 15.000 Tutsi's gedood worden. Het Tutsi-regeringsleger slaat terug met hulp van Zaïre. Eind mei zijn circa 100.000 Hutu's gedood. Velen vluchten naar naburige staten.

mei

7 - Cecil Tirion start in Paramaribo zijn eigen karateschool, wat gezien wordt als de start van karate in Suriname.
11 tot 24 - De Rote Armee Fraktion pleegt een serie bomaanslagen in Heidelberg, Frankfurt, Augsburg, München, Karlsruhe en Hamburg. Er vallen vijf doden en een groot aantal gewonden.
15 - De soevereiniteit over Okinawa wordt door de Verenigde Staten overgedragen aan Japan. De Amerikanen behouden nog wel militaire steunpunten op het eiland.
22 - De Nederlandse damgrootmeester Ton Sijbrands wordt in Hengelo wereldkampioen dammen. Sinds 1955 was deze titel alleen maar door Russen gewonnen.
22 - Richard Nixon bezoekt als eerste Amerikaanse president de Sovjet-Unie. Met Leonid Brezjnev bespreekt hij onder andere de wapenreductie.
22 - Het Britse dominion Ceylon wordt een republiek, en verandert zijn naam in Sri Lanka.
26 - Het SALT I-verdrag tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten wordt getekend.
27 - Decreet van de Nederlandse Cultuurraad (voorloper van het Vlaams Parlement, in België), betreffende het taalgebruik bij de eedaflegging. Hierbij wordt voorgeschreven, dat alleen de eed in het Nederlands geldt in het Nederlandstalige landsgedeelte. Hierdoor wordt de wet van 30 juli 1884 opgeheven.
31 - In de Rotterdamse Kuip wint Ajax de Europacup door met 2-0 Inter Milaan te verslaan. Beide doelpunten zijn van Johan Cruijff. In het tv-verslag wordt voor het eerst gebruikgemaakt van herhaling van beelden in slow motion.

juni

1 - Andreas Baader, Holger Meins en Jan-Carl Raspe van de Baader-Meinhofgroep (Rote Armee Fraktion) worden gevangengenomen na een hevig gevecht met de West-Duitse politie.
6 - Leden van de Volksunie (VU) hijsen de regionale Vlaamse leeuwenvlag aan de gevel van het Belgische Parlement. De stunt, die amper twee uur duurt, heeft noch feitelijk noch symbolisch enig gevolg.
8 - Tijdens een Amerikaanse luchtaanval op Vietnam wordt de foto gemaakt van het napalmmeisje, een kind dat naakt en brandend aan de vuurzee tracht te ontsnappen.
15 - De 37-jarige Ulrike Meinhof, kopstuk van de West-Duitse Baader-Meinhofgroep (Rote Armee Fraktion) wordt aangehouden te Hannover, samen met de 27-jarige Gerhard Müller.
15 - Cathay Pacific vlucht-700Z stort neer na een bomexplosie in Vietnam. Alle 81 inzittenden komen om het leven.
17 - In de nacht van 17 juni belt nachtwaker Wills in Washington de politie om te melden dat vijf inbrekers op het hoofdkantoor van de Democratische Partij zitten. Ze worden aangehouden. Daarmee start het bekende Watergateschandaal, dat leidt tot het gedwongen voortijdig ontslag van president Nixon, twee jaar later.
18 - West-Duitsland wint in Brussel het EK voetbal door de Sovjet-Unie in de finale met 3-0 te verslaan.

juli

10 - In Reykjavik begint de tweekamp om het wereldkampioenschap schaken. Bobby Fischer is de uitdager van wereldkampioen Boris Spasski.
21 - Bloody Friday: De IRA voert een groot aantal bomaanslagen uit in de Noord-Ierse stad Belfast
22 - De Russische planeetverkenner Venera 8 maakt een zachte landing op Venus. Na 50 minuten en 11 seconden bezwijkt de capsule door de hoge temperatuur en luchtdruk en verliest radiocontact. Ze heeft in die tijd echter veel nuttige informatie naar de vluchtleiding in Moskou gestuurd.
23 - De Belgische wielrenner Eddy Merckx wint opnieuw - voor de vierde maal - de Ronde van Frankrijk.

augustus

11 - Een windhoos treft camping Duinoord op Ameland. Er vallen drie doden en honderden gewonden.
22 - De Noord-Hollandse badplaatsen Callantsoog en Schoorl weigeren een deel van hun stranden beschikbaar te stellen voor naaktrecreatie.
25 - Tijdens de verkeersramp bij Prinsenbeek vindt een kettingbotsing in dichte mist plaats waarbij ongeveer 60 voertuigen betrokken zijn. Dertien mensen komen om het leven, 26 raken er gewond.
augustus - De radiotelescoop Effelsberg wordt in bedrijf genomen. Hij wordt beheerd door het Max-Planck-Institut für Radioastronomie in Bonn.

september

5 - Tijdens de 20e Olympische Spelen in München gijzelen acht leden van de Palestijnse terreurgroep Zwarte September de Israëlische sportploeg. De gijzeling wordt met geweld beëindigd op het vliegveld, waarbij zeventien doden vallen: alle gijzelaars en vijf terroristen.
26 - In het holst van de nacht kraakt Aage Meinesz met zijn thermische lans de kluis van de Nederlandse Middenstandsbank te Helmond en gaat er vandoor met 600.000 gulden.
30 - Radio Veronica verhuist van 192 naar 538 meter in de middengolf. De zeezender is nu in vrijwel heel Nederland goed te ontvangen.

oktober

13 - Een Uruguayaans legervliegtuig bracht spelers en familie van de rugbyclub Old Christians Club uit Montevideo naar Santiago in Chili voor een wedstrijd. Het toestel stortte neer in het Andesgebergte. 16 van de 45 mensen overleefden maar werden pas 2 maanden later gevonden. De film Alive omschrijft het relaas van de Andesvliegramp.
18 - Het komisch duo Peppi en Kokki verschijnt voor het eerst op de Nederlandse televisie.
25 - De Belgische wielrenner Eddy Merckx breekt het 14 jaar oude werelduurrecord van Ole Ritter met 778 meter. Hij brengt het record zodoende op 49,431 km. Hij behield dit record tot 2010.

november

13 - Zeer zware storm in onder meer Nederland. 54 doden, waarvan 9 in Nederland. 5 miljoen bomen worden ontworteld, schepen worden op het strand geworpen en enorme schade aangericht aan gebouwen.
16 - De Algemene Vergadering van de UNESCO neemt de Overeenkomst voor het Werelderfgoed aan.

december

7 - Blue Marble, de beroemde foto van de aarde, genomen door de bemanning van het ruimteschip Apollo 17 op ongeveer 29.000 kilometer afstand van de aarde.
11 - Apollo 17 landt op de maan.
19 - Met de terugkeer van Apollo 17 op aarde komt er een einde aan het Apolloprogramma. De astronauten Eugene Cernan en Harrison Schmitt zijn vooralsnog de laatste mensen op de maan en zelfs de laatsten die ontsnapten aan de aardse zwaartekracht.
23 - Managua, de hoofdstad van Nicaragua, wordt voor een groot deel vernield door een aardbeving en duizenden komen om.
29 - De allereerste ramp met een widebodyvliegtuig. Een Lockheed L-1011 TriStar van Eastern Air Lines stort neer in de Everglades.

zonder datum

De Club van Rome publiceert haar eerste rapport De grenzen aan de groei.
Sietz Leeflang richt in Boxtel een onderzoekscentrum op naar kleinschalige, milieuvriendelijke landbouw: De Kleine Aarde.

Film

Zie Film in 1972 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Muziek

Klassieke muziek

27 januari: Symfonie nr. 10 van Vagn Holmboe is voor het eerst te horen en wel in Detroit
11 februari: Partita van Krzysztof Penderecki is voor het eerst te horen
6 mei - Eerste uitvoering te Bremen van Gran Torso, het 1e strijkkkwartet van Helmut Lachenmann
24 mei: Tempo variabile van Vagn Holmboe is voor het eerst te horen
12 oktober: Preludes en fuga van Witold Lutosławski is voor het eerst te horen
18 oktober: Cantus Arcticus van Einojuhani Rautavaara is voor het eerst te horen
21 november: Trompetconcert nr. 1 van Eino Tamberg is voor het eerst te horen

Populaire muziek

maart - De Belgische studiomuzikanten van The Chakachas ontvangen in de VS een gouden plaat omdat hun hit Jungle Fever meer dan een miljoen exemplaren heeft omgezet.
Hit afkomstig uit de Fabeltjeskrant: Hup daar is Willem met de waterpomptang, door Frans van Dusschoten.