D'r naam Mergraote, oetsjpraok mèt de klemtoen op d'r 1e lèttergreep, zou aafkómstig zeen van Mariam ad Gradus (Maria op de berg). De hière van Gulpe zouwe hie ièwe geleje 'n kèrkske höbbe gesjtich. Me neumde dat aoch wal Gulpe op de berg. 't Dörp bleef lange tied vrie geïsoleerd vanwege zien situering op 't plateau. Pas in d'r tied van Napoleon woort in 1825 'ne neuje weeg aangelag van Mesjtreech nao Aoke, dae midde door Mergraote kaom te liegke. Nao 1900 woort'r miè gebouwd. Dao ónder vakwerkhoezer, monumentaal häöf en hièrehoezer. Allewiel haet de plaats 4100 inwoenersj. In 1982 woort de gemeinte hendig oetgebreid, en wel mit de aw gemeintes Bieëmele, Keer, Maer, Norbik en Se-Gietere. In 2011 góng Mergraote same mit Èèsjde tot de nuuj gemeinte Èèsjde-Mergraote. Hievan woort Mergraote de hoofplaatsj.
Historische inweunertalle
Alle getalle zeen van 1982, dus veur 't dörp Mergraote allein.
't Aantal inweunersj van 1971 is aafgerónd op ganse vieftalle. Gelèt op 't klein aantal inweunersj van Mergraote is 't greujciefer daorum neet perciezer es in ganse percente.
Op 1 januari2004 woende hie 13.551 luuj. 't Oppervlak bedroog 57,67 km². 't Gemeintehoes sjtóng in 't dörp Mergraote.
Bezeenswaerdig
Plein mèt Margarethakèrk
De kèrk van de heilige Margaretha waor hièl vreuger 'n zaalkèrk, oe-aan in de Mieddelièwe 'ne tore en 'n koer zeen toegevoog. In de 19e ièw kaom 'n vergruting mèt 'n noord- en zuudbeuk. Bie 'n groete verbouwing rónd 1923 deur architect A. Boosten bleve tore en koer gehandhaaf. Binne sjtoon beelde van de heilige Margaretha oet 1600 en van Sint Sebastianus oet de 18e ièw. 't Örgel is gebouwd door Peerboom/Leyser in 1879.
Tegeneuver de kèrk sjtaet d'r Sjötter, 'n beeldsje van Math Wanders oet 1991, gemaak ter gelegenheid van 't 450 jäörig besjtoon van de sjötterij Sint Sebastianus.
Op 't kèrkplein sjtaet d'r ouwe dörpspöt: 'n pöthuuske mèt 'n zaaldaak.
De 4e zaoterdeg in mei weurt in Mergraote de mei-den geplant en op de 3e zóndeg nao Pinkstere is d'r brónk en kèrmes. Kèrmesmaondeg vingk 't sjöttersjgebeure drie maol om de pöt plaats. Daonao weurt in 't gaan dörp sjtevig gefeest.
In de buurt bevingk zich 'n groet kèrkhof mèt 8.301 Amerikaanse graver oet d'r Twiède Waereldoorlog, dit kèrkhof is in 2005 bezoch gewore door d'r Amerikaanse president George W. Bush. De burgemaester van de gemeinte is noe nog Harry van Beers. In april gaet 'r weg. In 'n museum ter plaatsje beveende zich in sjtein gekapde landkaarte, die militair operaties in Europa in beeld bringe.
De monumentale haofDobbelsjtaen haet 'ne sjleetsjtaen bove de poort mèt 't jaortal 1780. In Mergraote liek wiejer nog 'n groet aantal ouw boerderijje langs de waeg.
In de Hoondersjtraot (Hoenderstraat) sjtaet 't oud gemeintehoes (1880) annex sjoel en dao lik 'ne ouwe häöf oet de 18e ièw.
De volgende sectie van dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs.
De gemeinte Mergraote kraog op 13 september 1939 vaan d'n Hoege Raod vaan Adel e waope touwgekind, wat ziech zoe liet umsjrieve:
In sabel (zwart) e getand kruus vaan goud (geel), in eder kanton vergezèld vaan 'n merlèt vaan zèlver (wit). 't Sjèld gedèk mèt 'n gouwe kroen vaan drei blaajer en twie perele.
Vreuger zegele vaan de sjepebaank droge, wie gebrukelek, de parochieheilege Margaretha, soms zittend op 'nen draak. 't Verliend waope is veural gebaseerd op de hiere vaan Gölpe, boemèt Mergraote vaanajds ein hierlekheid vörmde. De merlètte koume oet 't waope vaan de Van Eynattens, die roond 1600 'n apaarte hierlekheid Mergraote in lien kraoge.
Wie in 1982 de nui gemeinte Mergraote woort gestiech, is die dit aajd waope blieve drage.[16] In 't waope vaan de nui gemeinte Èèsjde-Mergraote kump 't Mergraots waope dudelek trök.[17]
