Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. Ómdat 't plaatsgebónge is, maogs doe 't ómzètte nao 't Tebannets, es te dit dialek sjpriks.
Tore van de Gerlachuskèrk en de Gerlachusden
Tebannet (Nederlands: Banholt) ies 'n dörp in de gemeinteÈèsjde-Mergraote op 't plateau in Zuud Limburg. De naam kump van ban en holt. Ho(l)t in de beteikenis van bösj. 'ne Banbösj ies 'ne bösj woa allein de keuning rech haet um te jage. Ban zou ouch wieze op 'n ban- of dwankmeule die hie in 1650 gesjtange haet, woa de boere verpliech waore um te laote male.
E. Vrijdag maakde in de jaore vieftig van de 20e ièw 'n woordelies van 't dialek van Maer en Tebannet.
Tebannet huèrde tot 1982 same mèt de buurtsjap Terhoorsj (Terhorst) tot de gemeinte Maer (Mheer). In 2003 wone d'r 1100 luuj.
De Katholieke kèrk ies gewiejd aan de heiligeGerlachus. Zie ies in 1875 geboewd es rectoraatskèrk, nao 'n lank conflict mèt Maer um ein eige parochiekèrk te kriege. In 1939 weurt Tebannet ein eige parochie. De tore, oet 1922, haet 'n zaaldaak.
Boete, op 't drieheukig pleintsje achter 't koar bevingk ziech 'n Lourdesgrot. Um 't beeld beeld van Maria hingk 'ne reuzeroazekrans.
Al veur dat Tebannet ein eige parochie waor, besjteit 'r de baevaart ter ière van Gerlachus, diet in naovolging van de cultus in Houtem. Nao de 60er jaore in de 20e ièw ies dit in onbruuk geraak.
Ein aantal vakwerkhoezer ies bewaard gebleve en zelfs (her)opgeboewd.
Op d’r uursjte zoondig van de Vaste geunt de keender va g'n deurp mèt fakkele de däöre nao veur Foonk Foonk Fakkele (de jónges) en Rónne Rónne Ringelkes (de maedsjes), oonder begeleiding van de harmonie Amicitia, nao 'ne brandsjtapel en sjtaeke dao 't vuur in.
De kèrmes mèt de Pinkstere begint mèt 't neerlaote en verkoupe van de ouw Gerlachusden en 't hole van 'n nuuj mei-den oet de bösj bie Ièpe. Dat gebeurt door de jónkheid in 'ne optoch mèt miè es 30 verseerde paerd. Dan volg 't plante van d'r paol op g'ne plei. Dat gebeurt al saer 1881. De boum blief bekans 't gans jaor sjtoon.
