Gebäörtenisse
- 1 jannewarie - Eësjte Nuujjaorsconcert van de Wiener Philharmoniker in de Wiener Musikverein.
- 10 jannewarie - Vanaaf vandaag mótte alle joadse inweunesj van Nederlandj zich laote registrere. Ouch die wat mèr eine joadse veurawwer haet gehad, mót zich melje. Ziej mótte daoveur zelf eine göjje betale. D'r waere oetentelik 157.000 formelere in Den Haag óntvange. Gein ein plaatsjelik bureau haet de oproop gesaboteerd of vertraag.
- 20 jannewarie - Franklin Delano Roosevelt lègk opnuuj de eed aaf es president van de Verenigde Sjtate. Hae is daomèt de eësjte en de lètste president dae ein derde ambstermien krit.
- 1 fibberwarie - Georgi Zjoekov wirt chef-sjtaf van 't Roaj Leger.
- 4 fibberwarie - De Amerikaanse chemicus Roy Plunkett maak zien oetvènjing van teflon waereldkundig.
- 10 fibberwarie - 't Eësjte nummer van 't illegaal blaad Het Parool versjient.
- 11 fibberwarie - Biej óngeregeldheje in de Jodebuurt van Amsterdam kump de WA-man Hendrik Koot óm 't laeve. Daodoor sjtieg de sjpanning in de hoofsjtad tot ein kaokpuntj. De Jodebuurt wirt door de Duutsjers aafgesjlaote door de brögke op te haole.
- 13 fibberwarie - Op Duutsj bevel is oet de Amsterdamse joadse burgeriej eine Joodsche Raod geformeerd. Vandaag sjprook me af dat de Rao in 'hoofzaak ein oetveurende en euverbrèngende taak zal höbbe, mèr gein verantjwoordelikheid kènt drage veur de opdrachte die hae haet euver te brènge'. Ouch sjtèlt me dat me neet zoa wied kènt gaon 'veur de jode óneërvol opdrachte te aanvaarde.'
- 15 fibberwarie - De besjture van 8 Groningse sjtudentevereiniginge richte eine breef aan de Duutsje gevolmachtigde veur de provincie Groninge nao aanleiding van de inveuring van eine 'numerus clausus' (beperking van 't aantal) veur Joadse sjtudente.
- 25 fibberwarie - Oet protes taenge tweë razzia's wirt in Amsterdam de Fibberwariesjtaking georganiseerd. De sjtaking wirt hèl neergesjlage: d'r valle hiebiej neuge doaje en veerentwintig zjwaorgewónje.
- De Balkan raak gans in Duutsj/Italiaanse hènj.
- 7 april - De Nederlandjse hulpmienevaeger Maria R. Ommering raak, biej ein vaegactie in Milford Have besjadigd door ein exploderende mien.
- 13 april - Neutraliteitseuvereinkóms wirt geteikend tösje de USSR en Japan.
- 27 april - Oprichting van 't Sjloveens Bevriejingsfront in Ljubljana.
- 1 mei - 't Is Jode verboaje óm vriej beroepe oet te oefene ten behoeve van neet-jode.
- 10 mei - De lètste groate lóchaanval in de Blitz truf (Westminster) - De vergaderzaal van 't Èngelsje Leëgerhoes en 't British Museum waere verrinneweert.
- 26 mei - Alle Nederlandjse orkeste zint geariseerd, dat wilt zègke dat de joadse musici van deilname dao-aan oetgesjlaote zint.
- In Nederlandj maoge Jode neet meë in sjouwburge en bioscope kómme, oetgezunjerd de zgn. joadse theaters. Dao maoge gein ariërs kómme.
- 4 juni - De veurmalige Nederlandjse mienelègker Van Meerlant geit in Britse deens verlaore door ein mienexplosie, 42 Britse opvarende kómme óm 't laeve.
- 13 juni - De Vichy-regering gebeujt alle (neet-Franse) joadse burgers in 't neet-bezatte deil van Frankriek te internere. De anti-joadse maotregel zouw ein eige initiatief zeen van de Vichy-regering.
- 22 juni - Operatie Barbarossa: Hitlers troepe valle Rusland bènne.
- 25 juni - Ein groat aantal min of meë bekènde Nederlandjse communiste wirt gearresteerd.
- 12 juli - De Nederlandjse poletieke partieje waere verboaje.
- 18 juli - in Nederlandj waere de sjtudentenorganisaties verboaje.
- 25 juli - Nao aanleijing van de bezètting van Frans Indochina door Japan, sjtèlt president Roosevelt taenge de agressor eine aolie-boycot in. Nederlandj dat in Nederlands-Indië eine belangrieke aolieleveranceer is van de Japanners, deit aan de boycot mit.
- 18 augustus - De eësjte 200 gevangene kómme aan in kamp Amersfoort. 't Is eine groep communiste die eërder ware geïnterneerd in kamp Schoorl.
- 3 september - In Amsterdam maoge jode neet meë deilnumme aan merte. Veur de joadse sjtraothanjel waere veer apaarte merte aangeweze.
- 11 september - De Belzje Keuning Leopold III trouwt in 't geheim mèt Lilian Baels, dochter van Hendrik Baels, veurmalig gouverneur van de provincie West-Vlaandere. Zie krit de adellike titel Prinses van Rety.
- 19 september - De verordening wirt van krach wobiej alle joade in Duutsjlandj verplich zint op sjtraot ein Jodesjter te drage. Dit gèldj veur alle jode vanaaf zös jaor.
- 3 oktober - De herdènking in de Pieterskirk van 't Leids óntzèt wirt geleid door ds. H.C. Touw. Dae besjrief 't belag en 't óntzèt zoa, dat alle aanwezige begriepe dat hae 't haet euver de Duutsje bezètting. De laezing wirt de volgende jaore op Leids óntzèt in samevatting veurgelaeze op Radio Oranje.
- 10 oktober - Insjtallatie in de Rotterdamse gemeinteraod van de NSB'er Müller tot burgemeister es opvolger van Pieter Oud.
- 3 december - Eësjte vergadering van de Nederlandse Cultuurraod.
- 5 december - Ónger leijing van generaal Georgi Zjoekov sjtart 't Russische leger biej Moskou ein taengeoffensief taenge nazi-Duutsjlandj.
- 7 december - Aanval op de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor door Japanse vleegtuge.
- 8 december - Aorlogsverklaoring van de Verenigde Sjtate aan Japan.
- 8 december - Nederlandj besjouwt zich in sjtaot van aorlog mèt Japan.
- 11 december - Duutsjlandj, gevolg door Italië, verklaort de aorlog aan de Verenigde Sjtate.
- 14 december - Hitler geuf opdrach tot de boew van de Atlantikwall.
- 14 december - De Nederlandjse Unie wirt door de bezètter verboaje.
- 15 december - De Nederlandjse ónderzeëboat O 16 löp, in de Golf van Siam, op ein Japanse zeëmien, 41 van de 42 bemanningsleje kómme biej de explosie óm 't laeve.
- zónger datum
- Pfizer begint mèt de massaproductie van penicilline, dat in WO II väöl laeves zal redde.
Nobelprieze
De Nobelprieze woorte dit jaor neet touwgekind.
Maan vaan 't Jaor
Franklin Delano Roosevelt (daarde kier)
.png)
