Gebäörtenisse
- januari
- februari
- miert
- 13: De Mestreechse rechbaank lègk de constructäör B&S Constructies, dee verantwoordelik waor veur de bouw vaan de in 2003 ingestorde balkons in De Zjeramiek, 'n boete vaan 22.500 euro op.
- 22: Minister Ella Vogelaar (Woene, Wieke en Integratie) kump mèt 'n lies vaan veerteg Nederlandse probleemwieke die extra geld vaan 't Riek zalle kriege. Dao-oonder valle oonder mie Mestreech-Noordoos (volges de gemeinte Mestreech is dat Ittere, Hare, Amie, Meerssenhoven, Wiekerpoort, 't Vrouweveld, Nazareth en de Beatrixhave) en Mezebroek in Heële.
- 26: De protestaanse partiej va dominee Ian Paisley en 't katholieke Sinn Féin zeunt akkaoërd um tehoop 'n regering te goeë vurme, oeëmèt 't proces nao zelfsjtandèghèèd va Ulster kènt wieërgoeë.
- 29: Sjeng Schalken stop mèt tennisse.
- april
- 2: In Remuunj sjtort e sjportvleegmesjieneke neer; de Duutse piloot kump um 't laeve.
- 3: In Fraankriek rijt 'nen aongepasde TGV 'n recordsnelheid van 574,8 km/h.
- 16: Op de universiteit van Virginia valle 2 en twie oor later nog 'ns 31 doeje (boe-oonder d'n dader zelf), es 'ne student op twie versjèllende locaties in 't wèlde weeg begint te sjete. Dao is väöl kritiek op de leiding vaan de universiteit umtot ze volges väöl lui ieder hej mote ingriepe nao de ierste sjeetpartij.
- 24: De planeet Gliese 581c is oontdèkt. Ze geliekt op de aeërd en laeve kuus mäögelek zieë.
- mei
- 6: De rechse kandidaat Nicolas Sarkozy wint mèt 53% de Franse presidentsverkezinge van d'r sociaal-democratische kandidaat Ségolène Royal die 47% van de sjtèmme behaolde.
- 6: Kim Clijsters stop mèt tennisse.
- 8: In Belfast, Noord-Ierland weurt 'n nui regering beëideg die besteit oet radicaol protestante en katholieke. De protestantsen domenie Ian Paisley weurt premier, de katholiek Martin McGuiness vaan Sinn Féin vice-premier.
- 8: 't Graaf van keuning Herodes ies opgegrave in Herodion, 'n paleiscomplex bie Jeruzalem.
- 23: Vaan 'n aontal teikeninge in de Sint-Pietersberg bij Mestreech is oontdèk tot ze oet de veertiende en vieftiende iew stamme. Dit zien de aajdste teikeninge oet Nederland.
- 25: De Royal Shakespeare Company hat 'n truukvoonde ieëwenaod manuscript geïdentificeerd es 'n toneelsjtuk va William Shakespeare. 't Sjtuk gèèt uvver Cardenio, 'n personage oet d'r Don Quichot va Cervantes.
- 29: De Nomads, de Nederlands-Limburgse aofdeiling vaan de Hell's Angels, is krachtes 't vonnes vaan de Mestreechsen tribbenaol gein crimineel organisatie en weurt dus neet verboje verklaord.
- juni
- 3: Pater Karel Houben weurt door paus Benedictus XVI heilig verklaord.
- 10: Federaal parlemèntsverkezinge. 't Kartel CD&V/NVA (Vlamsje christen-democrate en Vlamsj-nationaliste) ónger Yves Leterme wint in Vlaandere. De MR (de Welzje liberale) wint in Wallonië väör 't örsj van de PS (Welzje socialiste). De liberaal familie wert op 't Belsj 't groeëtst in 't federaal parlemaent.
- 14: Nao waeke van sjtried vereuvert 't orthodox-islamtisch Hamas de ganse sjtad Gaza op Fatah, de partie van de Palestiense president Mahmud Abbas.
- 16: Keuningin Beatrix eupent de Betuweroute.
- 17: In de twiede runde vaan de Franse parlemintsverkezinge behaolt de UMP vaan Nicolas Sarkozy wel de mierderheid, meh neet zoe'n groete es verwach.
- 18: Nao al gezeen te zien in Wes- en Oos-Vlaondere weurt de vale gier, 'ne vogel inheims in Zuiwes-Europa, noe ouch in Zuid-Nederland, boe-oonder in Nederlands Limburg, gezeen.
- 23: 'n Nuuj EU-verdrag vervèngt de aafgekäörde Europese Groondwèt en wert in 2009 va krach. 'ne Vaste presidaent wert mäögelek.
- 24: Ali Hassan al-Majid, biegenaomp "Ali Chemicali", weurt tot d'n doed aan de galg veroordeild vanwaege gifgaasaanvalle taege Iraakse Koerde tösje 1986 en 1988.
- 27: In D'n Haag weurt de zoegenaamde participatietop gehawwe tösje 't kabinèt, de wirkgaevers en de vakbónje.
- 27: De Britse premier Tony Blair dräög nao teen jaor zien functie euver aan partiegenoet Gordon Brown.
- 27: Archeologe make bekèndj de mummie van de Egyptische keuningin Hatsjepsoet geïdentificeerd te hóbbe.
- juli
In Europa hiers extreem waer. In Ingelandj vèlt abnormaal väöl raege mit euversjtruiminge tot gevolg, in Zuudoos-Europa ligke de temperature waek aan waek bove de veerteg graoje.
- 7: Mèt 't motu proprio Summorum Pontificium gief paus Benedictus XVI de ruimde um de Latijnse Tridentijnse mès weer te doen.
- 8: De Zwitser Roger Federer wint Wimbledon veur de vijfde kier achterein, deeskier vaan de Spaanjerd Rafael Nadal.
- 10: Nao e belègk vaan 'n week bestörmp 't Pakistaans leger de Roej Moskee in Islamabad.
- 15: Nobelprieswinner Shimon Peres wert geïnstaleerd es presidaent va Israël.
- 21: 't Zevende book van Harry Potter, Harry Potter and the Deadly Hallows, weurt weldwied in 't Ingels oetgebrach.
- augustus
- In Griekelandj weuje waekelank zjwaor bósjbranje die ónmaetelike sjtökker bósj in de esj lègke.
- 1: De I-35W Mississippi River bridge in Minneapolis, Minnesota, sjtort in, mèt versjillende doeje tot gevolg.
- 4: Bekaand wert gemakd dat 't chemisch bedrief Agrophar ten zuide va Luuk al op 31 juli 80kg pesticide loosde op de Maas en dat pas twieë daag later bie d'r bevoogde Welzje milieudeens melde. D'r Welzje milieuminister Lutgen oontraojt 't zjwèmme in de Maas en consumptie va visj oet de Maas is verbaoje. In Vlaandere haat d'r Vlamsje milieuminister de bösjwechters opgedrage de luuj te verwittige. In Voere haat burgemeester Broers die taak sjpontaan op zich genaome, oeë d'r Vlamsje minister 'm vör bedaankt.
- 4: Ehsan Jami, oprichter van 't Centraal Comité veur Ex-Moslims, weurt door drie moslimjóngere mishanjeld.
- 6: In Georgië kump 'n Russische rakèt neer. Rusland oontkint de rakèt zelf te höbbe gelanceerd.
- 8: In 'n artikel in De Volkskrant pleit Geert Wilders deveur um de Koran gans te verbaeje; hae vergeliek 't book met Mein Kampf.
- 15: In Peru vèntj 'n aerdbaeving plaats mit de zeldzaam krach van 8,0 op de Sjaal van Richter.
- 21: Orkaan Dean kump in Yucatán, Mexico aan landj as orkaan van de viefde (zjwaorste) categorie.
- 23: Formateur Yves Leterme lievert zien formatietaak bie de keuning in naodat de formatieóngerhanjelinge op niks oetgeloupe zeen.
- september
- 6: In de archieve va Rouen en Paries zeunt Limburgse tekste oet 1806-1807 voonde. 't Gèèt öm 'n Biebelvertaling van d'r verlaore zoon die in opdrach va Napoleon in de lokaal dialekte gesjraeve waoërte. Boete de Mestreechse versie die voonde is, zeunt 't bies noe de aodst bekaande tekste in 't Venloos, Meijels, Tegels, Remungs, Roosters en Weerts.
- 9: Nederlands Limburg haet zien 6e basiliek. De Paus haet de kèrk van Zöstere tot basiliek verheve.
- 11: 't Väörsjtèl van 't Vlaams Belang in 't Vlamsj Parlemaent öm 'n referendum te organisere övver de oonafhankelekhèèd va Vlaandere wert verworpe.
- 12: Op 't Indonesisch eiland Sumatra vènje mieder zjwaor aerdbaevinge plaats; de groetste haet 'n krach van 8.4 op de Sjaal van Richter.
- 13: Nao aanleiing van 'n toesjpraok die ierder deeswaek door 't AD en De Telegraaf geciteerd woort zèt VVD-leisman Mark Rutte de populair politica Rita Verdonk oet de Twiede-Kamerfractie.
- 20: Floyd Landis weurt ouch door 't Amerikaans dopingagentsjap sjöldig bevónge aan 't gebroek van testosteron. Daomit is hae zienen titel as winner van de Tour de France 2006 kwiet, welken titel nao Óscar Pereiro geit.
- 22: Chili lievert de Peruaansen aud-president Alberto Fujimori oet aan Peru, welk landj häöm wilt vervolge.
- 26: De Limburgse Lilianne Ploumen, directeur van Cordaid, 'n Katholieke organisatie vör oontwikkelingssamewèrking, wert dör de lede verkaoze töt väörzitter van de PvdA.
- 27: In Burma werre Boeddhistische monnike gesjaoëte tiedens vreedzaam demonstraties taege 't militair bewind.
- oktober
- 10: De ABN Amro-bank weurt euvergenómme door e consortium van drie banke.
- 17: Rita Verdonk rich 'n nationalistische politieke bewaeging op mit de naam Trots op Nederland.
- 21: Brigitte Heitzer oet Norbik is dör 't Nederlandse volk verkaoze vör de rol van Evita in d'r gelieknamige Van den Ende-musical.
- 23: E team van Nederlandse en Ieslandse óngerzeukers haet bie toeval de gene gevónge die oetmake welke haor-, hoeds- en ougkläör d'n drager haet.
- 25: De Voerse partiej Retour @ Libertés gèèt tiedens d'r gemèngderaod vraoge of gemèngderaodslede naeve 't Nederlands ooch 't Fraans maoge gebroeke tiedens d'r gemèngderaod. Ze vraoge dat rech neet vör d'r börgemèèster en de sjaeëpene.
- 29: Christina Kirchner, vrouw van de hudige presidènt, wèntj de Argentiense presidèntsverkezinge.
- 29: D'r Nederlandse miensjerechteactivist Al Mansouri is in Iran ter dood veroordeeld. Dat is bevestigd dör Syrische miensjerechte-organisaties.
- november
- 3: De Pakistaanse president en legerleier Pervez Musharraf reup de noedtouwstand oet, boenao 'r versjèllende politieke tegestanders gevaange zèt.
- 5: In Zittert valle politie en ME 't woonwagekamp aan de Tudderenderwaeg bènne. Ze zint op zuik nao wietplantages.
- 7: De Vlamsje parlementair mieërderhèèd sjtèmt de sjpitsing van het arrondissemaent BHV oeëdör Vlaandere toekomstig nog minstens twieë zaeëtele mieë kriet in 't federaal parlemaent. De Welzje partieje gaeve te kènne 't belangekonflikt te sjtèmme dat de besjlissing 60 daag opsjort.
- 7: I Kirchroa, Zumpelveld, Boches, Vols en ee deel va Lankjraaf vilt durch ing sjtroomsjturóng d'r sjtroom ing paar oer oes.
- 15: Gouverneur Steve Stevaert vaan Belsj Limburg pleit deveur um vaan de Nederlandse en Belzje provincies ein economische regio te make. Gouverneur Leon Frissen vaan Nederlands Limburg steunt 't pleidooi.
- 18: Hashim Thaci (PDK) wint de parlemaentsverkezinge in Kosovo. E zow sjtraeve nao oonafhankelekhèèd va Servië en 'n gooj besjerming van de Servische minderhèèd, die 10% van de bevolking oetmakt.
- 28: D'r historicus en archeoloog Wil Roebroeks oet S'nt Gietere kriet d'r Spinoza-pries vör z'n wetensjappeleke oonderzeuke nao 't oontsjtoeë van d'r miensj.
- 30: In Suriname weurt begós mit 't percès taege awd-dictator Desi Bouterse vanwaege de maord op 15 politieke taegesjtenjers in december 1982 (de zoegenaomde Decembermaorde).
- december
- 1: D'r CD&V-er (Vlamsje Christen-Democrate) Yves Leterme beëindigt nao 174 daag de formatieopdrach. De eise van z'n kartelpartiej NVA (Vlamsj nationaliste) zeunt neet te verenige mèt die van de Welzje CDH (Welzje Christen-Democrate). D'r köning zow kalle mèt Guy Verhofstadt.
- 2: Biej de parlemèntsverkezinge haolt de partiej Vereineg Ruslandj van Vladimir Poetin 62,8% van de sjtumme. De Raod van Europa zal later kritiek lievere op de gank van de verkezinge.
- 2: Taege de verwachting in verluus de Venezolaanse president Hugo Chávez mit 'n èng mènjerheid van 49% e door häöm oetgesjreve referendum. Dit referendum hej de president de bevoogheid mótte gaeve óm zich ónbeperk kandidaat te sjtèlle veur 't presidentsjap.
- 3: 't Demissionair kabinèt kriet de nuëdège oetbreiding va bevoegdhede öm prangende en hangende zake te regele.
- 11: In Algiers (hoofsjtad van Algerije) kómme tientalle luuj óm biej twie bomaansjlage.
- 12: Japanse weitesjappers höbbe 'ne moes genetisch gemanipuleerd zodet d'r neet mieë bang veur katte is.
- 12: Wim Eijk (1953) (biesjop van Groninge) ies beneump tot aartsbiesjop van Utrech es opvolger van Ad Simonis.
- 13: 't Verdraag vaan Lissabon weurt geteikend door de EU en edere lidstaot vaan de Unie
- 16: Guy Verhofstadt (Open VLD) is dör d'r köning gevraogd 'n interim-regering te vörme.
Nobelprieze
- Natuurkunde: Albert Fert en [{Peter Grünberg]] "um hun oontdèkking vaan reuzemagnetoresistentie."
- Sjemie: Gerhard Ertl "um zien studie nao sjemische percesse op vaste oppervlake."
- Geneeskunde: Mario Capecchi, Martin Evans en Oliver Smithies "um hun oontdèkkinge vaan de principes achter de inveuring vaan specifieke genmodificaties bij muis door 't gebruuk vaan embryostamcelle."
- Literatuur: Doris Lessing, "die epica vaan de vrouweleke ervaoring, die mèt scepsis, vuur en visionair krach 'n verdeilde besjaving aon häör oonderzeukend oug heet oonderworpe."
- Vrei: Intergouvernementeel Panel veur Klimaotverandering en Al Gore "um hun inspanninge um 'n groeter kinnes euver klimaotverandering door de mins op te bouwe en te verspreie, en um de fundamente te lègke veur de maotregele nujeg um zoe'n verandering tege te goon."
- Economie: Leonid Hurwicz, Eric Maskin en Roger Myerson "um 't lègke vaan de fundaminte veur mechanismeoontwerptheorie."
Vladimir Poetin
Films