Hasaka ٱلْحَسَكَة Heseke ܚܣܝܟܐ | |
---|---|
Shahar | |
36°30′42″N 40°44′32″E / 36.51167°N 40.74222°E G OKoordinatalari: 36°30′42″N 40°44′32″E / 36.51167°N 40.74222°E G O | |
Mamlakat | Suriya |
muhofaza | Hasaka |
tuman | Hasaka |
Hukumat | |
Markazi balandligi | 300 m |
Rasmiy til(lar)i | arab tili |
Aholisi (2023) |
422,445[1] |
Vaqt mintaqasi | UTC+3 |
Telefon kodi | +963 52 |
|
Hasaka (arabcha: الحسكة) — Suriyaning shimoli-sharqiy qismidagi shahar. Hasaka muhofazasining maʼmuriy markazi.
Fransuz ossuriyashunosi Dominik Charpin shahar markazidagi qadimiy tepalikni Qirdahat shahri ekanligini aniqlagan[2]. Yana bir ehtimolga koʻra, bu shahar yaqinida oromiylar bilan jang qilgan Ossuriya shohi Ashur-bel-kala tilga olgan qadimiy Magarisu shahri boʻlgan[3]. „Magarisu“ etimologiyasi oromiychadan (mgrys ildizidan olingan) boʻlib, „yaylov“ degan maʼnoni bildiradi[4]. Shahar Ossuriya shohlari Tukulti-Ninurta II va Ashurnasirapal II tomonidan bosib olingan oromiylarning Bit-Yahiri davlatining poytaxti edi[5].
Qazishmalar natijasida Oʻrta Ossuriya, Vizantiya va Islom davriga oid materiallar topilgan. Bosqinchilikning oxirgi darajasi XV asrda tugaydi[6]. 1500 yillik davr Oʻrta Ossuriya va Vizantiya darajalarini ajratadi[7].
Atrofda shahardan 7,6 kilometr shimolda joylashgan Tall Sulaymoniy kabi boshqa koʻplab arxeologik tepalar mavjud.
Usmoniylar davrida shahar ahamiyatsiz edi[8]. Bugungi aholi punkti 1922-yil aprel oyida fransuz harbiy posti sifatida tashkil etilgan boʻlib, u tez orada shaharga aylandi[8]. Suriyaning shimolida yangi shaharlar barpo etish Fransiya mandati maʼmuriyati tomonidan zarur deb topildi, chunki Turkiya Respublikasi tashkil etilgandan keyin barcha yirik iqtisodiy markazlar Turkiyaga oʻtib ketgan edi[8]. Usmonli imperiyasida arman genotsidi va Ossuriya genotsididan soʻng, koʻplab qochqinlar quvilganidan keyin hududga qochib ketishdi va 1920-yillarda uni rivojlantirishga kirishdilar.
Fransiya mandati davrida Simele qirgʻini paytida Iroqdagi etnik tozalashdan qochgan ossuriylar 1930-yillarda Xobur daryosi boʻyida koʻplab qishloqlar qurdilar[9]. Oʻsha paytda fransuz qoʻshinlari Citadel tepaligida joylashgan edi. 1942-yilda Al-Hasakada 7835 nafar aholi, bir nechta maktablar, ikkita cherkov va yoqilgʻi quyish shoxobchasi bor edi[manba kerak]. Yangi shahar 1950-yillardan boshlab mintaqaning maʼmuriy markaziga aylandi. Qamishli va Al-Hasaka shaharlaridagi iqtisodiy yuksalish 1960-yillarda boshlangan irrigatsiya loyihalari natijasi boʻlib, Suriya shimoli-sharqini paxta ekiladigan hududga aylantirgan.
1993-yil 23-martda Al-Hasaka markaziy qamoqxonasida mahbuslar u yerdagi sharoitga norozilik bildirganidan soʻng katta yongʻin sodir boʻldi, natijada 61 mahbus halok boʻldi va 90 kishi yaralandi. Hibsga olinganlar politsiya boshligʻi va Suriya kuchlarini oʻt qoʻyganlikda aybladi. Hukumat besh mahbusni aybladi va ular 1993-yil 24-mayda qatl etildi[10][11].