Viktor Ullmann (Teschen (Silezië), 1 januari 1898 - Auschwitz-Birkenau, 18 oktober 1944) was een joods-Tsjechisch dirigent en componist.

Levensloop

De vader van Viktor was een joods-Oostenrijks officier. Hijzelf was een leerling van Arnold Schönberg in Wenen en was zeer beïnvloed door Alexander von Zemlinsky, die hij assisteerde aan het "Neue Deutsche Theater" in Praag.

Ullmann was dirigent van het Schauspielhaus Zürich. Hierna leidde hij een antroposofische boekhandel in Stuttgart. Na de opkomst van de nazi's ging Ullmann terug naar Praag, waar hij een bekend musicus en een internationaal gerenommeerd componist werd. Hij schreef ruim 40 composities voor orkest, piano, kamermuziekensembles, drie opera's en vele liederen.

In 1939 legde het 'Reichsprotektorat Böhmen und Mähren' een verbod op de uitvoering van zijn muziek. In 1942 werd hij naar Theresienstadt gedeporteerd. In dit concentratiekamp was hij muzikaal actief en productief als nooit tevoren. Hij schreef er zijn meesterwerk, de opera "Der Kaiser von Atlantis" waarvan hijzelf nooit een uitvoering heeft gezien. Van zijn composities in Theresienstadt zijn 25 gered.

In 1944 werd Ullmann naar Auschwitz verplaatst en twee dagen later werd hij in de gaskamer vermoord.

Composities

Viktor Ullmann

Werken voor orkest

Missen en gewijde muziek

Cantates

Muziektheater

Opera's

Voltooid in titel aktes première libretto
1927-1929;

voltooid in 1938

Peer Gynt, op. 6 Henrik Ibsen
1935 Der Sturz des Antichrist, op. 9 3 aktes 1995, Bielefeld Albert Steffen
1940-1941 Die Heimkehr des Odysseus, op. 33
1941-1942 Der zerbrochene Krug 1 akte 1996, Dresden Heinrich von Kleist
Werken uit het Concentratiekamp Theresienstadt
1943-1944 Der Kaiser von Atlantis oder Die Tod-Verweigerung, op. 49 1 akte 1975, Amsterdam Peter Kien
1944 Der 30. Mai 1431

libretto en schetsen tot een "Jeanne d'Arc"-opera

2 aktes

Toneelmuziek

Werken voor koren

Vocale muziek

Kamermuziek

Werken voor piano

Bibliografie