.jpg)
Cienus[1], Sinice Sīmǎ Qiān (vel litteris Sinensibus 司馬遷, natus anno fere 145 sive 135 a.C.n.; mortuus anno 86 a.C.n.), cognomento "Zǐcháng" 子長, aulicus, magnus chronographus meruit iuxta imperatorem Sinensem Sigani in urbe. Shiji, eius liber historicus, iam a Sima Tan patre coeptus est, qui eodem officio functus erat. Structura autem et amplitudo huius operis laudatissimi filio adscribuntur.
De origine et vita Cieni fere nihil scitur nisi quod ipse ultimo historiae suae capitulo adiunxit, additis commentationibus et documentis paucis a successore Ban Gu collectis: hic enim omnes has res in historia sua Qian Han shu anno circiter 80 recensuit. Cienus filius fuit Sima Tan, qui Sigani in urbe magnus chronographus (太史令) meruit iuxta domum regnantem Han. Ille stirps fuit familiae aulicorum cuius origo ad saeculum 8 a.C.n. derivatur: aulici fuerunt domorum Zhou, Jin, Qin, et Han, sed ipse primus omnium proavorum, discipulus astronomorum necnon philosophorum Confucianistarum huic officio chronographico (et praesertim astrologico) anno circiter 140 a.C.n. accedit et annos fere triginta tenuit.
Patre non iam ad munus chronographicum promoto, Cienus natus est ad oppidum Longmen prope urbem Hancheng provinciae hodiernae Xensiae Sinarum. Tempore iuventutis in montibus supra flumen Flavum eminentibus se oves pascuisse studiaque perfecisse confitetur. Discipulus fuerit Confucianistarum Kong Anguo (cuius opus Shangshu Kongshi Zhuan hodie deperditum perlegit) et Dong Zhongshu (scholiastae annalium "verum et autumnorum" Chūnqiū). Etiam iuvenis in provincias Sinarum peregrinationem perfecit quam his fere verbis describit:
Sicut pater in aulam imperatoriam receptus (imperante Wu), in expeditione militari ad regionem Yunnan conquirendam profectus, inde cito regressus est patremque aegrotantem et mox moriturum repperit. Qui librum historicum, annalium verum et autumnorum continuationem, susceperat filiumque ad hoc opus perficiendum suasit. Cienus igitur anno 109 a.C.n. laborare coepit. Patre mortuo, luctu post tres annos deposito, anno 105 officium magni chronographi consiliariique ipse suscepit. Cum aliis eruditis ad calendarium reformandum delegatus erat quod die 25 Decembris 105 a.C.n. rite inauguratum est.[2]
Ducibus Li Ling et Li Guangli in partibus septentrionalibus anno fere 99 a.C.n. contra Hunnos (Xiongnu) malo successu pugnantibus et mox captis, Cienus ministrorum aulicorumque solus pro Li Ling oravit palam imperatori, qui valde iratus aulicum suum ad supplicium ultimum damnavit. Eo supplicio in castrationem permutabili, Cienus talem mutilationem sibi reclamavit ut opus patris historicum usque ad finem conduxerit. In carcere tres annos inclusus, anno 96 liberatus, deinde inter eunuchos aulicos vivebat.[3]
Si plus cognoscere vis, vide etiam 史記.Opus igitur historicum, quod nomine 史記 (Shiji) cognoscimus, scilicet "opus chronographicum", iussu patris et ad annales anteriores continuandas scribere coepit, sed novo modo, biographiis multis tam principum quam aliorum comprehensis. Ita creavit universalis Sinarum historia, quae res gestas per duo milia annorum et quingentos ab Huang ad Wu, auctoris coaevum, enarrat. Modum quem primus invenit posteriores jizhuanti appellant. Shiji est opus classicum et historiographiae Sinicae dynasticae fundamentum, a successoribus imitatum, quorum proximus fuit Ban Gu, operis Han shu auctor.
Si plus cognoscere vis, vide etiam Opus chronographicum#Bibliographia.
|
Vicimedia Communia plura habent quae ad Cienus spectant. |
|
Vide Cienus apud Vicifontem. |
|
Vicicitatio habet citationes quae ad Cienus spectant. |