Etimologiyasi
Birinchi marta XI asr gruzin yilnomasida qayd etilgan Akhalkalaki nomi[1] gruzincha [ɑxɑli], „yangi“ va [kʰɑlɑkʰi], „shahar“ yoki „shaharcha“ dan olingan boʻlib, „yangi shahar“ degan maʼnoni anglatadi. XIX asrdagi etnografik maʼlumotlarda shaharning boshqa armancha nomi Nor-Kaghak ham bor, bu ham „yangi shahar“ degan maʼnoni anglatadi[2].
1829-yilda mintaqa Rossiya imperiyasiga qoʻshilgan paytda, aholi asosan islomlashgan gruzinlardan iborat edi[3]. Rossiya tomonidan bosib olingandan soʻng musulmon gruzinlarning koʻpchiligi bu hududni tark etib, Usmonli turklar imperiyasiga oʻtishdi va ularning oʻrniga Erzurum va Boyaziddan kelgan nasroniy arman qochqinlari bu yerga joylashdilar[3]. Oʻshandan beri Javakheti shahri va viloyatida asosan armanlar istiqomat qiladi.