Tringa ochropus[1] | |
Linnaeus, 1758 | |
![]() | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Podtyp | |
Gromada | |
Infragromada | |
Rząd | |
Podrząd | |
Rodzina | |
Podrodzina | |
Plemię | |
Rodzaj | |
Gatunek |
samotnik |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
![]() | |
Zasięg występowania | |
![]() w sezonie lęgowym przeloty zimowiska |
Samotnik[3], brodziec samotny, stalugwa (Tringa ochropus) – gatunek średniej wielkości ptaka wędrownego z rodziny bekasowatych (Scolopacidae). Nie wyróżnia się podgatunków[4][5]. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Samotnik zamieszkuje Półwysep Skandynawski, Europę Środkową i Wschodnią po Azję Centralną i wschodnią Syberię do Morza Ochockiego. Izolowana populacja występuje w Kirgistanie[4]. Zimuje w Europie Zachodniej, basenie Morza Śródziemnego, na Bliskim Wschodzie (w tym w Azji Mniejszej), w Afryce Subsaharyjskiej, na subkontynencie indyjskim i dalej na wschód aż do południowej Japonii, wschodnich Chin, Filipin i północnego Borneo.
W Polsce nieliczny ptak lęgowy, liczniejszy w całym kraju podczas wędrówek w marcu–kwietniu i lipcu–październiku. Rozmieszczenie jest nierównomierne i zależy od obecności właściwych biotopów. Pojedyncze osobniki zimują.
Od połowy XX w. notuje się wzrost populacji i rozszerzanie zasięgu na południowy zachód i południe – gniazduje już w Danii, północnych Niemczech, a pojedynczo w Bawarii. Spotkać go można też nawet w Austrii i Czechach.
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje samotnika za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Organizacja Wetlands International w 2015 roku szacowała liczebność światowej populacji na 1,2–3,6 milionów osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za wzrostowy[2].
W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową, wymaga ochrony czynnej; dodatkowo obowiązuje zakaz fotografowania, filmowania lub obserwacji, mogących powodować płoszenie lub niepokojenie[6]. W latach 2013–2018 populacja samotnika na terenie kraju, według szacunków, liczyła 12–22 tysięcy par lęgowych[7]. Liczebności samotnika grozi osuszanie lasów, likwidacja małych bagien i starorzeczy.