powiat | |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||
Siedziba | |||||
Powierzchnia |
3427 km² | ||||
Populacja (1931) • liczba ludności |
| ||||
• gęstość |
38 os./km² | ||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie województwa![]() |
Powiat wilejski – powiat w województwie wileńskim II Rzeczypospolitej. Jego siedzibą było miasto Wilejka. 7 listopada 1920 r. pod Zarządem Terenów Przyfrontowych i Etapowych z powiatu wyłączono gminy: Łuczaj, Norzyca, Porpliszcze, Parafianowo, Wołkołata, Duniłowicze, Mańkowicze, Miadzioł, Zaśno i Budsław do nowo utworzonego powiatu duniłowickiego[1]. W skład powiatu wchodziło 13 gmin, 1 miasto i 10 miasteczek. Początkowo powiat znajdował się w województwie nowogródzkim, 13 kwietnia 1922 r. został przyłączony do Ziemi Wileńskiej[2] przemianowanej 20 stycznia 1926 r. na województwo wileńskie[3].
Wcześniej powiat guberni wileńskiej, utworzony w 1795. Częściowo pokrywa się z dzisiejszym rejonem wilejskim na Białorusi.
Według tezy Alfonsa Krysińskiego i Wiktora Ormickiego, terytorium powiatu wchodziło w skład tzw. zwartego obszaru białorusko-polskiego, to znaczy prawosławna ludność białoruska zamieszkiwała jedynie tereny wiejskie, zaś w większych miejscowościach dominowali Polacy[4].
W grudniu 1919 roku powiat wilejski okręgu wileńskiego ZCZW zamieszkiwały 213 424 osoby. Na jego terytorium znajdowało się 2161 miejscowości, z których 5 miało 1–5 tys. mieszkańców, a jedna ponad 5 tys. mieszkańców. Była nią Wilejka z 5893 mieszkańcami[5].
W powiecie wilejskim okręgu wileńskiego ZCZW w roku szkolnym 1919/1920 działały 92 szkoły powszechne, 1 szkoła średnia i 1 kurs. Ogółem uczyło się w nich 5187 dzieci i pracowało 128 nauczycieli[6].
Przynależność wojewódzka |
|
---|---|
Miasta (1919-39) |
|
Gminy wiejskie (1919-39) |
|
Powiaty ziemskie |
|
---|
Powiat miejski | |
---|---|
Powiaty ziemskie |
|
Wsie |
|
---|---|
Zaścianek |
|
Kolonie |
|
Folwarki |
|
Osada |
|
Miasteczko |
|
---|---|
Wsie |
|
Zaścianek |
|
Folwarki | |
Kolonie | |
Majątki | |
Osada | |
Leśniczówka | |
Futor | |
Koszarka kolejowa | |
Osada młyńska |