powiat | |||||||
1952–1972 | |||||||
![]() Mapa administracyjna powiatu ustrzyckiego z 1952 | |||||||
Państwo | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||
Data powstania |
1952 | ||||||
Data likwidacji |
1972 | ||||||
Siedziba | |||||||
Powierzchnia |
1187 km² | ||||||
Populacja (1971) • liczba ludności |
| ||||||
• gęstość |
15 os./km² | ||||||
Urbanizacja |
23,81% | ||||||
Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
|
Powiat ustrzycki – powiat istniejący w latach 1952–1972 na terenie obecnego bieszczadzkiego (woj. podkarpackie). Jego ośrodkiem administracyjnym były Ustrzyki Dolne.
Powiat ustrzycki powstał w ramach umowy o zamianie odcinków terytoriów państwowych zawartej 15 lutego 1951 pomiędzy PRL i Związkiem Radzieckim (powiat istniał również przejściowo w drugiej połowie XIX wieku). W zamian za bogatą w węgiel kamienny Sokalszczyznę, Polska otrzymała prawie[1] cały rejon ustrzycki oraz części rejonów chyrowskiego i strzyłeckiego z obwodu drohobyckiego[2], czyli tereny po prawej stronie Sanu na terenie Bieszczadów, na wschód od linii prostej na odcinku Smolnik–Liskowate, o łącznej powierzchni 480 km². Proces ten wiązał się ze skomplikowanym przesiedlaniem ludności z odstąpionych terenów powiatu hrubieszowskiego na Lubelszczyźnie (miast Sokal, Bełz, Krystynopol, Waręż, Uhnów) na opustoszone ziemie nad Strwiążem (tzw. Akcja H-T).
Odstąpione przez ZSRR tereny podzielono na jedno miasto i sześć gmin[3][4]:
Do nowo nabytych terenów tworzących powiat ustrzycki, z obszarów polskich dołączono:
oraz:
Rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 stycznia 1952 roku.
30 maja 1953 gromadę Ustianowa podzielona na dwie odrębne gromady: Ustianowa Dolna i Ustianowa Górna[6], a już 21 września 1953 gromadę Ustjanowa Górna wyłączono z gminy Łobozew, włączając ją do gminy Jasień w tymże powiecie[7].
Przygotowania do reformy administracyjnej z 1975, wprowadzającej w PRL 49 województw zaowocowały utworzeniem 1 listopada 1972 eksperymentalnego powiatu bieszczadzkiego[8]. Nowa jednostka powstała z powiatów ustrzyckiego, leskiego i większej części sanockiego. Był to największy powiat w Polsce o powierzchni 2909 km². Siedzibą powiatu, mimo protestów mieszkańców większych Ustrzyk Dolnych, zostało Lesko.
Powiat bieszczadzki przetrwał dokładnie dwa i pół roku. Po reformie administracyjnej w 1975 roku całe terytorium powiatu znalazło się w województwie krośnieńskim.
W związku z nową reformą administracyjną w 1999 roku, powiatu ustrzyckiego nie przywrócono, lecz raz jeszcze powstał powiat bieszczadzki (w woj. podkarpackim), tym razem z siedzibą w Ustrzykach Dolnych. Obejmował on w przybliżeniu łączne tereny powiatu ustrzyckiego i leskiego z lat 1952–1972. W nowych granicach nie funkcjonował on jednak długo, bo już w 2002 roku na skutek protestów mieszkańców Leska i okolic, z zachodniej części powiatu bieszczadzkiego wydzielono współczesny powiat leski (wyłączone gminy to Lesko, Baligród, Cisna, Olszanica i Solina). Znacznie zmniejszony powiat, o niemal identycznym wykresie granic co powiat ustrzycki sprzed 1972 roku, zachował jednak nazwę powiat bieszczadzki oraz siedzibę starostwa w Ustrzykach Dolnych.
1933–1939 | 1940–1944 | 1945–1951 | 1952–1954 | 1954–1972 | 1973–1975 | 1975–1999 | od 1999 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Arłamów | Dobromil (D) | Rybotycze (P) | Wojtkowa (U) | Wojtkowa (U) | ||||
Bandrów Narodowy | Ustrzyki Dolne (L) | ZSRR | ZSRR | Jasień (U) | Jasień (U) | |||
Beniowa | Tarnawa Niżna (T) | Tarnawa Niżna (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Bereżki | Stuposiany (L) | Stuposiany (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Brzegi Dolne | Ustrzyki Dolne (L) | ZSRR | ZSRR | Jasień (U) | Brzegi Dolne (U) | |||
Brzegi Górne | Stuposiany (L) | Stuposiany (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Brelików | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Wańkowa (U) | ||||
Bukowiec | Tarnawa Niżna (T) | Tarnawa Niżna (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Bystre | Łomna (T) | ZSRR | ZSRR | Czarna (U) | Czarna (U) | |||
Caryńskie | Stuposiany (L) | Stuposiany (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Chmiel | Zatwarnica (L) | ZSRR | ZSRR | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | |||
Chrewt | Polana (L) | ZSRR | ZSRR | Polana (U) | Polana (U) | |||
Czarna | Czarna (L) | ZSRR | ZSRR | Czarna (U) | Czarna (U) | |||
Daszówka | Łobozew (L) | ZSRR | ZSRR | Łobozew (U) | Łobozew (U) | |||
Dwerniczek | Stuposiany (L) | Stuposiany (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Dwernik | Stuposiany (L) | Stuposiany (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Dydiowa | Tarnawa Niżna (T) | Tarnawa Niżna (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Dźwiniacz Dolny | Ustrzyki Dolne (L) | ZSRR | - | Brzegi Dolne (U) | ||||
Dźwiniacz Górny | Tarnawa Niżna (T) | Tarnawa Niżna (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Grąziowa | Wojtkowa (D) | Wojtkowa (P) | Wojtkowa (U) | Wojtkowa (U) | ||||
Hoszowczyk | Ustrzyki Dolne (L) | ZSRR | ZSRR | Jasień (U) | Jasień (U) | |||
Hoszów | Ustrzyki Dolne (L) | ZSRR | ZSRR | Jasień (U) | Jasień (U) | |||
Hulskie | Zatwarnica (L) | Zatwarnica (L) | Polana (U) | Polana (U) | ||||
Jałowe | Ustrzyki Dolne (L) | ZSRR | ZSRR | Jasień (U) | Jasień (U) | |||
Jamna Dolna | Rybotycze (D) | Rybotycze (P) | Wojtkowa (U) | Wojtkowa (U) | ||||
Jamna Górna | Rybotycze (D) | Rybotycze (P) | Wojtkowa (U) | Wojtkowa (U) | ||||
Jasień | Ustrzyki Dolne (L) | ZSRR | ZSRR | Jasień (U) | Jasień (U) | |||
Jureczkowa | Wojtkowa (D) | Wojtkowa (P) | Wojtkowa (U) | Krościenko (U) | ||||
Krościenko | Krościenko (D) | ZSRR | ZSRR | Krościenko (U) | Krościenko (U) | |||
Krywe | Zatwarnica (L) | Zatwarnica (L) | Polana (U) | Polana (U) | ||||
Krywka | Lutowiska (L) | ZSRR | ZSRR | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | |||
Kwaszenina | Dobromil (D) | Wojtkowa (P) | Wojtkowa (U) | Wojtkowa (U) | ||||
Leszczowate | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Wańkowa (U) | ||||
Lipie | Łomna (T) | ZSRR | ZSRR | Czarna (U) | Czarna (U) | |||
Liskowate | Krościenko (D) | ZSRR | ZSRR | Krościenko (U) | Krościenko (U) | |||
Lutowiska | Lutowiska (L) | ZSRR | ZSRR | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | |||
Łobozew | Łobozew (L) | ZSRR | Olszanica (L) | Łobozew (U) | Łobozew (U) | |||
Łobozew Dolny (od 1944) | - | - | Olszanica (L) | - | - | |||
Łobozew Górny (od 1944) | - | - | ZSRR | - | - | |||
Łodyna | Ustrzyki Dolne (L) | ZSRR | ZSRR | Jasień (U) | Brzegi Dolne (U) | |||
Łokieć | Tarnawa Niżna (T) | Tarnawa Niżna (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Michniowiec | Łomna (T) | ZSRR | ZSRR | Czarna (U) | Czarna (U) | |||
Moczary | Ustrzyki Dolne (L) | ZSRR | ZSRR | Jasień (U) | Jasień (U) | |||
Nasiczne | Stuposiany (L) | Stuposiany (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Nowosielce Kozickie | Wojtkowa (D) | Wojtkowa (P) | Wojtkowa (U) | Wojtkowa (U) | ||||
Paniszczów | Czarna (L) | ZSRR | ZSRR | Polana (U) | Polana (U) | |||
Paszowa | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Wańkowa (U) | ||||
Polana | Polana (L) | ZSRR | ZSRR | Polana (U) | Polana (U) | |||
Procisne | Stuposiany (L) | Stuposiany (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Rabe | Czarna (L) | ZSRR | ZSRR | Czarna (U) | Czarna (U) | |||
Ropienka | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Ropienka (U) | ||||
Rosochate | Polana (L) | ZSRR | ZSRR | Polana (U) | Polana (U) | |||
Rosolin | Polana (L) | ZSRR | ZSRR | Polana (U) | Polana (U) | |||
Równia | Ustrzyki Dolne (L) | ZSRR | ZSRR | Jasień (U) | Ustianowa (U) | |||
Ruskie | Zatwarnica (L) | Zatwarnica (L) | Polana (U) | Polana (U) | ||||
Serednica | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Wańkowa (U) | ||||
Serednie Małe | Polana (L) | ZSRR | ZSRR | Polana (U) | Polana (U) | |||
Sianki | Tarnawa Niżna (T) | Tarnawa Niżna (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Skorodne | Lutowiska (L) | ZSRR | ZSRR | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | |||
Smolnik | Lutowiska (L) | ZSRR | ZSRR | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | |||
Sokole | Łobozew (L) | ZSRR | ZSRR | Polana (U) | Polana (U) | |||
Sokoliki Górskie | Tarnawa Niżna (T) | Tarnawa Niżna (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Sokołowa Wola | Czarna (L) | ZSRR | ZSRR | Czarna (U) | Czarna (U) | |||
Stańkowa | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Ropienka (U) | ||||
Stebnik | Krościenko (D) | ZSRR | ZSRR | Jasień (U) | Krościenko (U) | |||
Strwiążyk | Ustrzyki Dolne (L) | ZSRR | ZSRR | Jasień (U) | Ustianowa (U) | |||
Studenne | Zatwarnica (L) | Zatwarnica (L) | Polana (U) | Wołkowyja (L) | ||||
Stuposiany | Stuposiany (L) | Stuposiany (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Szandrowiec | Tarnawa Niżna (T) | ZSRR | ZSRR | ZSRR | ZSRR | |||
Tarnawa Niżna | Tarnawa Niżna (T) | Tarnawa Niżna (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Tarnawa Wyżna | Tarnawa Niżna (T) | Tarnawa Niżna (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Teleśnica Oszwarowa | Łobozew (L) | ZSRR | ZSRR | Łobozew (U) | Łobozew (U) | |||
Teleśnica Sanna | Łobozew (L) | ZSRR | ZSRR | Łobozew (U) | Łobozew (U) | |||
Trójca | Rybotycze (D) | Rybotycze (P) | Wojtkowa (U) | Wojtkowa (U) | ||||
Trzcianiec | Wojtkowa (D) | Wojtkowa (P) | Wojtkowa (U) | Wojtkowa (U) | ||||
Tworylne | Zatwarnica (L) | Zatwarnica (L) | Polana (U) | Polana (U) | ||||
Ustjanowa (do 1953) | Łobozew (L) | - | Olszanica (L) | Łobozew (U) | - | |||
Ustjanowa Dolna (od 1944) | - | - | Olszanica (L) | Łobozew (U) | Ustianowa (U) | |||
Ustjanowa Górna (od 1944) | - | - | ZSRR | Jasień (U) | Ustianowa (U) | |||
Ustrzyki Dolne (m) | Ustrzyki Dolne (m) (U) | ZSRR | ZSRR | Ustrzyki Dolne (m) (U) | Ustrzyki Dolne (m) (U) | |||
Ustrzyki Górne | Stuposiany (L) | Stuposiany (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Wańkowa | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Wańkowa (U) | ||||
Wojtkowa | Wojtkowa (D) | Wojtkowa (P) | Wojtkowa (U) | Wojtkowa (U) | ||||
Wojtkówka | Wojtkowa (D) | Wojtkowa (P) | Wojtkowa (U) | Wojtkowa (U) | ||||
Wola Maćkowa | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Brzegi Dolne (U) | ||||
Wola Romanowa | Ropienka (U) | ZSRR | ZSRR / Ropienka (U) | Ropienka (U) | Brzegi Dolne (U) | |||
Wołosate | Stuposiany (L) | Stuposiany (L) | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) | ||||
Wydrne | Polana (L) | ZSRR | ZSRR | Polana (U) | Polana (U) | |||
Zadwórze | Czarna (L) | ZSRR | ZSRR | Czarna (U) | Jasień (U) | |||
Zatwarnica | Zatwarnica (L) | Zatwarnica (L) | Polana (U) | Polana (U) | ||||
Zawadka | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Ropienka (U) | Ropienka (U) | ||||
Żołobek | Czarna (L) | ZSRR | ZSRR | Czarna (U) | Czarna (U) | |||
Żurawin | Lutowiska (L) | ZSRR | ZSRR | Szewczenko (U) | Szewczenko (U) |