![]() | |
![]() | |
Data i miejsce urodzenia |
6 czerwca 1871 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
25 lipca 1945 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1890–1927 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska |
dowódca dywizji |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
![]() ![]() |
Karol Krauss (ur. 6 czerwca 1871 w Szkle, zm. 25 lipca 1945 w Krakowie) – generał brygady Wojska Polskiego.
Urodził się 6 czerwca 1871 w Szkle, w powiecie jaworowskim, w rodzinie Henryka i Marii z Woszczyńskich[1]. Kształcił się we Lwowie. Ukończył Szkołę Kadetów Piechoty w Łobzowie. Od 18 sierpnia 1890 był zawodowym oficerem piechoty cesarskiej i królewskiej Armii. Walczył w I wojnie światowej. W 1914 został ranny pod Buskiem i wzięty do niewoli rosyjskiej. Uciekł z niej w 1917 i jako dowódca batalionu, a później 109 pułku piechoty walczył na froncie włoskim. W czasie służby w c. i k. Armii awansował na kolejne stopnie: kadeta (1890), porucznika (1892, nadporucznika (1896), kapitana 2. klasy starszeństwo z 1 maja 1906[2], kapitana 1. klasy, majora (1915)[1] i podpułkownika (1917)[1].
24 listopada 1918 został organizatorem i pierwszym dowódcą 30 pułku piechoty im. Króla Jana Sobieskiego, na czele którego walczył w obronie Lwowa przed Ukraińcami. Pułkiem dowodził do 1 lipca 1919 (w międzyczasie jednostka dwukrotnie zmieniła nazwę na 3 pułk Strzelców Lwowskich i 40 pułk piechoty Strzelców Lwowskich)[3]. Następnie był komendantem szkoły oficerskiej w obozie ćwiczebnym Frontu Galicyjskiego.
W czasie wojny z bolszewikami, od 25 lutego do 14 czerwca 1920, dowodził 13 pułkiem piechoty oraz XV Brygadą Piechoty w 8 Dywizji Piechoty i XXXII Brygadą Piechoty. 22 maja 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu pułkownika piechoty, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej[4].
1 września 1921 mianowany został dowódcą piechoty dywizyjnej 16 Dywizji Piechoty. 1 listopada 1923 został mianowany zastępcą dowódcy Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie[5]. Jego ówczesny przełożony, generał dywizji Jan Romer napisał o nim w swoich „Pamiętnikach”: „człowiek to wyjątkowej obowiązkowości, sumienności, zdolności i pracy, wyróżnia się wiedzą, doświadczeniem, sądem w pracy, energii moralnej i fizycznej; należy do jednostek wyjątkowych”[6]. 19 października 1924 został mianowany dowódcą 27 Dywizji Piechoty w Kowlu[7].
1 grudnia 1924 Prezydent RP, Stanisław Wojciechowski na wniosek Ministra Spraw Wojskowych, generała dywizji Władysława Sikorskiego awansował go na generała brygady ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 6. lokatą w korpusie generałów[8].
Z dniem 1 marca 1927 został mu udzielony dwumiesięczny urlop z zachowaniem uposażenia, a z dniem 30 kwietnia tego roku został przeniesiony w stan spoczynku[9]. Przez cały okres dowodzenia dywizją jego zastępcą (dowódcą piechoty dywizyjnej) był pułkownik Stanisław Tarabanowicz, także oficer byłej c. i k. Armii. 11 lutego 1927 inspektor armii, generał broni Lucjan Żeligowski w piśmie do Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, marszałka Polski Józefa Piłsudskiego stwierdził: „poczuwam się do obowiązku zameldowania Panu Marszałkowi, że podczas moich inspekcji miałem możność stwierdzenia wyjątkowo gorliwej i wydatnej pracy gen. Kraussa, stawiającej go w rzędzie generałów o dużym autorytecie i wysokich zaletach żołnierskich. Gdybym był z tytułu mojego stanowiska pytany o opinię wypowiedziałbym się za pozostawieniem gen. Kraussa w służbie czynnej, za zwolnieniem natomiast dowódcy piechoty dywizyjnej 27 DP, płk. Tarabanowicza, który istotnie, według mego zdania, żadnych wartości służbowych nie reprezentuje”[10]. Opinia generała Żeligowskiego, oficera byłej armii rosyjskiej, nie wpłynęła na zmianę decyzji o przeniesieniu generała Kraussa w stan spoczynku, jednak niewątpliwie przyczyniła się do spensjonowania pułkownika Tarabanowicza, co nastąpiło pięć miesięcy później.
Generał Karol Krauss został osadnikiem wojskowym w kolonii Markowicze (gmina Chorów, powiat horochowski)[11][12]. Po agresji sowieckiej na Polskę w 1939 przeniósł się do Krakowa. Tam 25 lipca 1945 zmarł[13]. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym przy ul. Prandoty w Krakowie[14].
Był żonaty ze Stefanią z Drzymalików, z którą miał syna (ur. 1902)[1].