51 Dywizjon Pancerny
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1939
Tradycje
Rodowód	Sformowany przez 5 Batalion Pancerny
Dowódcy
Pierwszy	mjr Henryk Świetlicki
Działania zbrojne
kampania wrześniowa bitwa pod Tomaszowem (17–20 IX 1939)
Organizacja

Rodzaj sił zbrojnych	Wojska lądowe
Rodzaj wojsk	Bronie pancerne
Podległość	Krakowska Brygada Kawalerii

Znaki taktyczne malowane na pojazdach pancernych^[b]

51 Dywizjon Pancerny – pancerny pododdział rozpoznawczy Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.

Dywizjon nie występował w pokojowej organizacji wojska. Został sformowany w alarmie w dniach 24–25 sierpnia 1939 roku, w Krakowie dla Krakowskiej Brygady Kawalerii^[1] w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym^[2]. Jednostką mobilizującą był 5 batalion pancerny^[3].

Organizacja i obsada personalna dywizjonu

Dowództwo (poczet dowódcy)

szwadron czołgów rozpoznawczych nr 51 (13 czołgów TK-3)

dowódca szwadronu – kpt. br. panc. Edward Herbert (zamordowany w niewoli^[4])
dowódca 1 plutonu – por. br. panc. Kazimierz Wenda
dowódca 2 plutonu – ppor. rez. br. panc. Leonard Bigaj Mianowski^[c] († 9 IX 1939^[4])

szwadron samochodów pancernych nr 51 (8 samochodów pancernych wzór 1934-II)

dowódca szwadronu – kpt. br. panc. Jan Rusinowski (ranny 1 IX 1939^[4])
dowódca 1 plutonu – por. br. panc. Leopold Schreiner
dowódca 2 plutonu – ppor. rez. br. panc. Zygmunt Karol Kurczak († 2 IX 1939^[4])

pluton techniczno-gospodarczy

Uwagi

↑ 1 – czołg dowódcy kompanii; 2 – czołg dowódcy 1 plutonu; 3 – czołg dowódcy 2 plutonu; 4 – czołg dowódcy 3 plutonu; 5 – czołgi z 1 plutonu; 6 – czołgi z 2 plutonu; 7 – czołgi z 3 plutonu
↑ 1 – wóz dowódcy szwadronu; 2 – wóz dowódcy 1 plutonu; 3 – wóz dowódcy 2 plutonu; 4 – wóz z 1 plutonu; 5 – wóz z 2 plutonu.
↑ Pisownia nazwiska podana przez A. Nawrockiego na podstawie akt personalnych.

Krzysztof M. Gaj: Polska broń pancerna w 1939 r. – Organizacja pokojowa i wojenna jednostek. Oświęcim: NapoleonV, 2014. ISBN 978-83-7889-122-2.
Adam Jońca: Wrzesień 1939: pojazdy Wojska Polskiego: barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1990.
Rajmund Szubański: Polska broń pancerna 1939. Warszawa: Bellona, 2011. ISBN 978-83-11-12106-5.
Jan Tarczyński, Krzysztof Barbarski, Adam Jońca: Pojazdy w Wojsku Polskim = Polish Army vehicles : 1918-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks"; Londyn: Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego PSZ, 1995. ISBN 83-85621-57-1.
Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918 - 1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddziałowych Broni Pancernych, 1971.
Wspomnienia mjr. Henryka Świetlickiego, dowódcy 51 Dywizjonu Pancernego Krakowskiej Brygady Kawalerii z walk wrześniowych 1939 roku, wstęp i oprac. Antoni Nawrocki, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 4 (219), Warszawa 2007, ISSN 1640-6281, s. 192.

Brygady zmotoryzowane:	10 Brygada Kawalerii Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa
Pułki pancerne:	1 2 3
Bataliony pancerne:	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Bataliony czołgów lekkich:	1 2 21
Dywizjony pancerne:	11 21 31 32 33 51 61 62 71 81 91
Kompanie czołgów rozpoznawczych:	11 31 32 41 42 51 52 61 62 63 71 72 81 82 91 92 101
Kompanie czołgów lekkich:	1 2 12 111 112 113 121 skcz R-35
Pociągi pancerne:	1 d.pg.panc 2 d.pg.panc 11 12 13 14 15 51 52 53 54 55 1. Obrony Wybrzeża 2. Obrony Wybrzeża „Smok Kaszubski” szkolny
Ośrodki Zapasowe Broni Pancernych:	OZBPanc. nr 1 OZBPanc. nr 2 OZBPanc. nr 3 OZPoc.Panc. nr 1

Czołgi	Renault FT TK-3 TKF TKS Vickers 6-Ton 7TP Renault R-35 Hotchkiss H-35
Samochody pancerne	Tank Piłsudskiego Kresowiec Ford FT-B Bukowski Lwowskie dziecko Garford-Putiłow Putiłow-Austin Korfanty wz.28 wz. 29 wz. 34
Ciągniki artyleryjskie	PZInż 302 C2P C4P C7P
Samochody osobowe i ciężarowe	PF 508 Łazik PF 518 PF 508/518 Ursus A PF 621 PF 614 PF 618 wz. 34
Pociągi pancerne	Gromobój Kozak Podpułkownik Lis-Kula Piłsudczyk Szeroki Generał Sikorski Związek Broni nr 4 (Hallerczyk) nr 7 (Smok) nr 11 (Danuta) nr 12 (Poznańczyk) nr 13 (Gen. Sosnkowski) nr 14 (Paderewski) nr 15 (Śmierć) nr 16 (Mściciel) nr 51 (Pierwszy Marszałek) nr 52 (Piłsudczyk) nr 53 (Śmiały) nr 54 (Groźny) nr 55 (Bartosz Głowacki) I improwizowany pociąg pancerny Obrony Wybrzeża II improwizowany pociąg pancerny Obrony Wybrzeża III improwizowany pociąg pancerny Obrony Wybrzeża „Smok Kaszubski” Szkolny Pociąg Pancerny
Drezyna pancerna	Tatra T18
Motocykle	Sokół 1000 Sokół 600
Pojazdy prototypowe i doświadczalne	TK-1 TK-2 TKW TKD TKS-D WB-10 4TP 9TP 10TP 14TP 20/25TP wz. 30 wz. 31 PZInż 130 PZInż 152 PZInż 160 PZInż 202 PZInż 222 PZInż 303 PZInż 312 PZInż 322 PZInż 342 PZInż 343 PZInż 603 PZInż 703 PZInż 713

Kategorie