Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Gelaens. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.


Troubadour Bernart de Ventadour oet de dertieënde eëuw
Troubadours die zènge euver de kruusvaart, Gustave Doré
'ne Moderne troubadour oet 2003

'ne Troubadour is 'ne middeleëuwse, róndjtrèkkende dichter/zenger dae zien gedichte, meistal es minneleed en begeleid door 'n fejoal, in 't aopebaar aan zien pebliek ten geheuëre brach.

Aafkóms van 't woord troubadour

't Woord troubadour is aafgeleid van 't Occitaanse woord "trobar", dat 'vènje', 'dichte' beteikent (vr: trobairitz). 't Woord "Trouvère" is aafgeleid van 't Oudfranse woord 'trouver', wat aevenèns 'vènje' beteikent. In de Germaanse sjtreke sjpraeke v’r euver Minnezèngers (zie zónge euver de hoofse minne).

De eësjte troubadours

De eësjte mèt naam bekènde troubadour waas Willem van Poitiers, dae in de 11e eëuw laefde en hertog van Aquitanië waas. Die eësjte troubadours sjreve in 't Occitaans, de awtste laevende literair taal van Wes-Europa. De meiste troubadours bezónge de hoofse leefde. Bekènd gebleve troubadours zint ónger angere Bernard de Ventadour, Bertrand de Born, Sordel en Eléanore d'Aquitaine en Jaufré Rudel. Ouch leje van de hoag adel sjreve ledere in de sjtiel van de troubadours, biejveurbeeld hertog Jan I van Brabant. Mèt de verneteging van de Occitaanse cultuur, nao de sóms gewelddadige inlieving door Frankriek van de Languedoc in 't begin van de veërtieënde eëuw, verdwene ouch de troubadours.

Versjille tösje troubadours, trouvères, jongleurs en minsjtrele

Troubadours en trouvères

Troubadours vènje v'r veural trök in Zuud-Frankriek, trouvères dao-en-taenge bevènje zich in 't Noorde van Frankriek. Hoewaal ze es groep neet dudelik gedefinieerd ware en allebei de 'groepe' dus eigelik 't zelfde doel/beroop hèje zint d'r toch ènnige opmerkelike versjille tösje 'troubadours' en 'trouvères':

Minnezenger

De Minnezenger Otto von Botenlauben in Bad Kissingen.

Jongleurs en minsjtrele

Ze compeneerde zelf gein leder, mèr veurde werke oet die door angere woorte gecompeneerd of brachte volksmeziek (zie hèje waarsjienlik waal de neuëdige ervaring óm variaties te brènge van besjtaonde compesities). Went jongleurs vas in deens gónge biej 'n adelike heer, neumpde me hun minsjtrele.

Leedvörme

De troubadours gebruukde de volgende leedvörme:

Zuug ouch

Limburgse troubadours

In de 20e eëuw geuf 't ouch 'n aantal modern Limburgse troubadours die mèt 'n gitaar (of luut) in de handj euveral hun leedjes te geheuëre brachte of nog doont. Veurbeelde hiejvan zint Jo Erens, Harry Bordon, Frits Rademacher, Sjef Diederen, Jos Meessen, Jan Diederen, Bert Diederen, Sjeng Fransse.

Trivia

Brón