Theophania (Graece θεοφάνεια,[1] 'adventus dei, patefactio dei') est adventus vel species vel simulatio deitatis prae homine.[2][3][4] Quod vocabulum ad patefactiones deorum in religionibus Graeca antiqua et in culturis Asiae Occidentalis commemorandas adhibebatur. Ilias est primus fons descriptiopnum theophaniarum in antiquitate classica (et fiunt per mythologiam Graecam), theophania fortasse in carminibus de Gilgamo primum commemoratur.[5]
Vocabulum theophania certam significationem in Christianitate et Iudaismo erga Biblia Sacra habet: patefactionem dei Abrahamei attingit, signum sensibile quo eius praesentia retegitur. Paucae theophaniae in Bibliis Hebraicis inveniuntur, libris etiam Vetus Testamentum appellatis.
Apocalypsis Ioannis de Deo supra sedem sedente ait: "similis erat aspectui lapidis jaspidis? et sardinis; et iris erat in circuitu sedis, similis visioni smaragdinae" (Apocalypsis 4:3).
Eusebius Pamphili, Caesareae Maritimae saeculo quarto episcopus, libellum Peri theophaneias scripsit, de incarnatione Iesu disserens.
Theologi Christiani, traditionalem locorum biblicorum explicationem sequentes, theophaniam plerumque interpretantur certam Dei homini patefactionem, ubi vocabulum certam significat videns aut videntes haud dubitant Deum se eis patefacere.[6] Alioqui, hierophaniam, vocabulum latius, adhibetur.[7]
Philippus K. Dick, scriptor fictionis scientificae Americanus, theophaniam die 3 Februarii 1974 expertus esse dicitur,[8] quae deinde fuit fundamenta eius VALIS (1981) et Radio Free Albemuth (1985), mythistoriarum quasi biographicarum, hác post auctorem mortuum editá.[9][10]
