Metatypia est talis mutatio morphosyntactica et semantica, quae per contactum socialem locutorum multilinguium efficiatur. Nomen metatypiae (metatypy) a linguista Malcolm D. Ross factum est, qui terminum hac definitione describit (1999:7.1):
[Metatypia est] mutatio generis morphosyntactici et organizationis grammaticae [et exemplarium semanticorum] quae lingua ob bilingualismum eius loquentium in alia lingua patitur. Haec mutatio interpretatione grammatica perducitur; hoc est constructionalem imitari significationem ex lingua mutata ac novas novare structuras, materiam hereditate exceptam ad eas exprimendas adhibens. Comitans huius redintegrationis constructionum grammaticarum res saepe est redintegratio vel creatio paradigmatum functorum grammaticorum. . . . Usitate, lingua quae metatypiam patitur (lingua immutata) identitatem suorum loquentium exprimit, cum lingua quae exemplar metatypicum praebet sit lingua inter communia. Loquentes linguae immutatae commune constituunt tam strictum ut ei suam identitatem separatam et suam linguam ut signum illius identitatis bene sentiunt, sed nonnulli tantum loquentes bilingues lingua inter communia tam late utuntur ut eis magis commoda est quam lingua commune significanti.[1]
Ross (2002) has mutationes metatypicas cognoscit:
Ross praeterea cognoscit denuo constitionem semanticam ante restructurationem? syntacticam fieri. Mutationes syntacticae hoc ordine fiunt: (i) sententia/clausa, (ii) phrasis, (iii) verbum. Hic sunt nonnullae linguae quae metatypiam passae sunt:
Lingua mutata | Linguae inter communitates |
---|---|
Takia (Oceanica) | Waskia (Transnovaguineanae) |
Anêm (Papuana Orientalis) | Lusi (Oceanica) |
Arvanitica (Albaniana, Indoeuropaea) | Graeca (Indoeuropaea) |
Mixe Vasconica | Gasconica (Italica) |
Phan Rang Cham (linguae Malaico-Polynesicae) | Vietnamiensis (lingua Vietica) |
Asia Minor Graeca (Indoeuropaea) | Turkica (Turcica) |
Ilwana (Benue–Congo) | Orma (Cushitica) |
Kupwar Kannada (Dravidiana) | Kupwar Marathi (Indoiraniana) |
Tariana (Maipureana) | linguae Tucanoana |
Kupwar Urdu (Indoiraniana) | Kupwar Marathi (Indoiraniana) |
Exemplum a Ross datum (1999) est papuanizatio linguae Takiae (rami occidentalis familiae Oceanicae) ob momentum ex vicina lingua Waskia (familiae Madang, phyli Transnovaguinei). Hic, in notione Rossiana, Takia est "lingua modificata"; Waskia, "lingua inter communia." Waskia, autem, non videtur a Takia magnopere mota esse. Ambae linguae in usu in Lingua Karkar sunt. Effectu mutationis metatypicae Takia usitate Waska ad verbum convertit, ut hic:
Locutio Latine conversa: | 'homo me ferit' | |||
---|---|---|---|---|
Takia: | tamol | an | ŋai | i-fun-ag=da |
vir | DET | ego | is-ferire-ego=IMP | |
Waskia: | kadi | mu | aga | umo-so |
vir | DET | ego | ferire-PRAES.is |
Hoc par structurarum syntacticarum et semanticarum huic conversioni ad verbum facultatem facit. Inter mutationes grammaticas quas Takia patitur sunt:
Mutatio metatypicica | Oceanica Occidentalis Nova | Takia Papuanizata | |
---|---|---|---|
ordo verborum: | SVO | → | SOV |
non deicticus determinator: | nomen capitale antecedit | → | caput sequitur |
nomen attributivum: | caput antecedit | → | caput sequitur |
coniuncta phrasis nominis: | Phrasis Nominis + Coniunctio + Phrasis Nominis | → | Phrasis Nominia + Phrasis Nominis + Postpositio |
adpositio: | praepositio | → | postpositio |
Mutationes diffusionales in Takia solum per metatypiam sunt; quod significat Takiam suam phonologiam non mutavisse et paene nulla verba a Waskia mutuata habere.