| |||||||||||||||||||||||||
Langa | |||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Saan a namarisan nga alingasaw a mangipakpakita ti narangha a nalabbaga a silnag no maikabil ti napgsa a boltahe a kuriente a lugar Ti Neon nga alingasaw iti maysa a diskarga a tubo, ti makunkuna a neon a silaw. Dagiti espektral a linia iti neón iti makitkita a rehion | |||||||||||||||||||||||||
Sapasap a tagikua | |||||||||||||||||||||||||
Nagan, simbolo, numero | neon, Ne, 10 | ||||||||||||||||||||||||
Pannakabalikas | /ˈniːɒn/ | ||||||||||||||||||||||||
Kategoria ti elemento | natakneng nga alingasaw | ||||||||||||||||||||||||
Grupo, puntos, leppad | 18, 2, p | ||||||||||||||||||||||||
Pagalagadan ti atomiko a kadagsen | 20.1797(6) | ||||||||||||||||||||||||
Langa ti elektron | 1s2 2s2 2p6 | ||||||||||||||||||||||||
Dagiti elektron tunggal maysa a kontsa | 2, 8 (Imahen) | ||||||||||||||||||||||||
Bagbagi a tagikua | |||||||||||||||||||||||||
Paset | alingasaw | ||||||||||||||||||||||||
Densidad | (0 °C, 101.325 kPa) 0.9002 g/L | ||||||||||||||||||||||||
Panagayus ti densidad iti b.p. | 1.207[1] g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||
Panagburek a punto | 24.56 K, -248.59 °C, -415.46 °F | ||||||||||||||||||||||||
Panagburek a punto | 27.07 K, -246.08 °C, -410.94 °F | ||||||||||||||||||||||||
Tinallo a punto | 24.5561 K (-249°C), 43[2][3] kPa | ||||||||||||||||||||||||
Kritiko a punto | 44.4 K, 2.76 MPa | ||||||||||||||||||||||||
Kapudot iti panaglunag | 0.335 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
Kapudot iti panagsengngaw | 1.71 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
Malaon a kapudot | 5R/2 = 20.786 J·mol−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||
Sengngaw a presion | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Dagiti atomiko a tagikua | |||||||||||||||||||||||||
Dagiti oksihenasion a kasasaad | awan ti datos | ||||||||||||||||||||||||
Dagiti ionisasion nga enerhia (adu pay) |
Umuna: 2080.7 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
Maika-2: 3952.3 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||
Maika-3: 6122 kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||
Kobalente a rayus | 58 pm | ||||||||||||||||||||||||
Van der Waals a rayus | 154 pm | ||||||||||||||||||||||||
Sabsabali pay | |||||||||||||||||||||||||
Kristal a patakder | naipatengnga a rupa ti kubiko | ||||||||||||||||||||||||
Nabatombalani a panagurnos | diamagnetiko[4] | ||||||||||||||||||||||||
Kapudot a pannakaisaknap | 49.1x10-3 W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||
Kapardas iti uni | (gas, 0 °C) 435 m·s−1 | ||||||||||||||||||||||||
Kaaduan a modulo | 654 GPa | ||||||||||||||||||||||||
CAS a rehistro a numero | 7440-01-9 | ||||||||||||||||||||||||
Dagiti katalnaan nga isotopo | |||||||||||||||||||||||||
Kangrunaan nga artikulo: Dagiti isotopo iti neon | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Ti neon ket maysa a kimiko nga elemento nga addan ti simbolo iti Ne ken atomiko a numero iti 10. Uray no daytoy ket maysa a kadawyan nga elemento iti law-ang, daytoy ket manmano laeng iti Daga. Daytoy ket saan a namarisan, nalpay a natakneng nga alingasaw babaen ti pagalagadan a kasasaad, ti neon ket agited ti naisangayan a nalabbaga – narangha a silnag no usaren kadagiti bassit a boltahe a neón a silnag a lampara wenno napigsa a boltahe a diskarga a tubo wenno dagiti neón a pakdaar a senial.[5][6] Daytoy komersial nga inalala manipud iti angin, a mabirukan daytoy iti bassit laeng a kadagupan.
Ti neon (Griegoνέον (neon) kayatna a sawen ket "baro a maysa") ket naduktalan idi 1898 babaen ti Britaniko a kimiko a ni William Ramsay (1852–1916) ken Morris W. Travers (1872–1961) idiay Londres.[7] Ti neon ket naduktalan idi nagpalamiis ni Ramsay iti alagad ti tangatang aginggana idi nagbalin a likido, pinapudotanna manen ti likido ken tiniliwna dagiti alingasaw idi nagburek. Dagiti alingasaw a nagburekanna, a nairaman ti nitroheno, oksiheno, ken argon, ket dagiti pay kripton, senon, ken neon.[8] Ti pakailasinan, naraniag a nalabbaga a maris a sumngaw babaen ti alingasaw a non no maikuriente a matignay ket napardasan a naam-ammuan; Ni Travers ket sinuratna ti, "ti gilayab iti krimson a lawag manipud iti tubo ket nangibaga ti bukodna a sarita ken maysa a makita nga agnaed ken saan a malipatan."[9]
Ti karasayan ti non ket isu ti saanna a panakairaman ti napardas a panagusar para iti panagsilaw kadagiti linia dagiti Moore a tubo, a nagusar ti nitroheno ken dagitoy ket kinomersio iti nasapa a panawen ti 1900. Kalpasan ti 1902, ti kompania ni Georges Claude, nga Air Liquide, ket nagpatpataud a kas komersio idi ti kuantidad iti neon a kas naggapuan a produkto ti panagpabalin a likido ti angin, ken idi Disiembre 1910 ni Claude ti nangipakita ti moderno a neon a silaw a naibatay iti maysa a narikepen a tubo iti neon. Idi 1912, dagiti kumaduaan ni Claude ket nagrugrugida nga agilaklako kadagiti neon a diskarga a tubo a kas dagiti pakdaar a senial. Naipaammo dagitoy idiay Esdtado sUnidos idi 1923, idi adda dagiti dua a dakkel a neon a senial a naisangpet babaen ti maysa a Los Angeles nga aglaklako ti Packard a karro. Ti silnag ken ti arresto a nalabbaga a maris ket nakapabael ti neon a pakdaar ti maysa a naisangsangay no maipada kadagiti kadagiti kasuppiatan.[10]
Ti neon ket gapuanan ti nagruna a panakaawat ti katutubo dagiti atomo idi 1913, idi ni J. J. Thomson, a kas paset ti panagsukisok kadagiti nagbuklan iti kanal nga anaraar, a nagipan kadagiti waig iti ion ti neon babaen ti magnetiko ken koriente a lugar ken nagrukod kadagiti panagsalto babaen ti panagikabil ti potograpiko a plata kadagiti dalananda. Ni Thomson ket nakapaliiw kadagiti dua a naisina a takop iti lawag idiay potograpiko a plata (kitaen ti ladawan), a daytoy ket nangitulding kadagiti dua a parabola iti panagsalto. Ni Thomson ket dimteng nga adda dagiti atomo ti neon nga alingasaw nga addaan iti nagatngato a masa ngem dagiti dadduma. Uray saan pay a naawatan ni Thomson idi a panawen, daytoy ti immuna a pannakaduktal kadagiti isotopo iti natalna nga atomo. Naaramid daytoy babaen ti panagusar ti narusanger a bersion iti maysa nga intrumento a tinawtawagan tattan a ti masa nga espektrometror.
H | He | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | |||||||||||||||||||||||||
Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | |||||||||||||||||||||||||
Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | |||||||||||
Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Uut | Uuq | Uup | Uuh | Uus | Uuo | |||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|