Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde maio de 2015.)
Para o pEixe de igual nome, véxase Hippoglossus hippoglossus.
Nervio hipogloso
Nervio hipogloso, plexo cervical e as súas ramas.
Vista inferior do cerebro humano, cos nervios craniais anotados en inglés.
Latín nervus hypoglossus
Gray: subject #207 914
Innervación    xeniogloso, hiogloso, estilogloso
Ramas ansa cervical
MeSH Hypoglossal+Nerve
Nervios craniais
CN I - Olfactorio
CN II - Óptico
CN III - Oculomotor
CN IV - Troclear
CN V - Trixémino
CN VI - Abducente
CN VII - Facial
CN VIII - Vestíbulococlear
CN IX - Glosofarínxeo
CN X - Vago
CN XI - Accesorio
CN XII - Hipogloso

O nervio hipogloso, nervio hipogloso maior ou XII par cranial é un nervio cranial que se encarga especialmente de coordinar os movementos da lingua. Sae do cranio, do óso occipital, a través do burato condiloide anterior. Sae acompañado dos nervios do grupo do vago (IX, X e XI pares craniais). Despois sepárase deles e diríxese cara a beira lateral da lingua. Innervará a maior parte da musculatura extrínseca da lingua (o palatogloso non, que é innervado polo nervio accesorio) e parte dos músculos hoideos.

O seu núcleo atópase do bulbo raquídeo, no suco preolivar, que separa a oliva da pirámide. A este núcleo denomínaselle núcleo do hipogloso. É un nervio motor puro.

Ten 7 ramos colaterais: