Wappe | Dütschlandcharte |
---|---|
Koordinate: 51° 31′ N, 7° 28′ O | |
Basisdate | |
Dialekt: | Niderdytsch |
Hauptvariante: | Weschtniderdytsch |
Regionalvariante: | Weschtfälisch |
Bundesland: | Nordrhii-Weschtfale |
Höchi: | 76 m ü. NHN |
Flächi: | 280,4 km² |
Iiwohner: |
593.317 (31. Dez. 2022)[1] |
Bevölkerigsdichti: | 2116 Iiwohner je km² |
Poschtleitzahle: | 44135–44388 |
Vorwahle: | 0231, 02304 (in Stadtdeil an der Grenz zue Schwerte) |
Kfz-Chennzeiche: | DO |
Gmeischlüssel: | 05 9 13 000 |
Stadtgliderig: | 12 Stadtbezirk |
Webpräsenz: | |
Oberburgermeischter: | Ullrich Sierau (SPD) |
Lag vo dr Stadt Dortmund z Nordrhein-Westfalen | |
Dortmund (Plattdytsch: Düörpm) isch e Stadt z Nordrhy-Westfale und mit yber 585'000 Ywohner die gröschti Stadt vom Ruhrgebiet und die sibtgröschti vo Dytschland.
Dortmund ghört zum Ruhrgebiet. D Ruhr fließt im Süde vo de Stadt dure, usserdem durchkryzt d Emscher d Stadt. De Kanal Dortmund-Ems verbindet d Stadt mit de Nordsee. De Dortmunder Hafe isch de gröschte a me Kanal gleagene Hafe.
Dortmund isch au als die "grieni Metropole" vo Westfale bekannt; fast d Hälfti devo bstoht uss Wald, landwirtschaftliche Fläche und Grienfläche, usserdem hät s Parks wie de Westfalepark oder de Rombergpark. Sell Merkmol stoht im Kontrast zu de minimale Bewirtschaftig und de Ise- und Stahlindustry, wo in de Region yber hundert Johr betrybe worde isch.
Entfernig zu europäische Metropole:[2]
Amsterdam | 240 km |
Berlin | 490 km |
Brüssel | 280 km |
Frankfurt am Main | 260 km |
Hamburg | 340 km |
London | 560 km |
Paris | 570 km |
Die ursprünglich vo me fränkische König gründeti Stadt isch 880 erschtmols in de Werdener Urbare erwähnt worde.[3] Wyl d Stadt an de Kryzig vo de Handelsstroß Hellwäg und re Handelsstroß vo de Ruhr yber d Lippe in Richtig Norde ligt, hät sie sich schnell entwickelt. Wäge me Brand im Stadtarchiv im Johr 1232 hät mer keini friehnere Urkunde könne finde. Zu seller Zit isch Dortmund aber scho Rychsstadt und bis 1803 die einzigi solchi gsi. Im Mittelalter isch Dortmund e Uffenthaltsort vo de sächsische Kaiser gsi. s git wertvolli Reliquie vom heilige Reinoldus uss em Johr 1377.
Dortmund isch wäge de Mitglydschaft in de Hanse groß und bedytigsvoll gsi. S isch eins vo de wichtigste Mitglyder gsi.
Wyl Fürschte in de Umgebig vo de Stadt nydisch uff d Bedytig und de Rychtum vo Dortmund gsi sin, hät Dortmund Fehde wie z. B. die Großi Dortmunder Fehde mit em Erzbischof vo Köln gha. Selli Fehde hät d Stadt wirtschaftlig gschwächt. S glych isch au bi de Soester Fehde bassiert (1446–1449).
Im 14. Johrhundert hät s Gricht vo Dortmund Bedytig gha.
Spötestens noch me Edikt vom Stadtroot vo 1570 isch Dortmund im Gfolg vo de Reformation evangelisch worre. So hät z. B. s Archigymnasium sit 1543 evangelischi Geistlichi usbildet.
Im 30-jöhrige Krieg isch Dortmund vylmol bsetzt worde. S hät vor allem mit Preuße, Frankrych und Östrych ge.
1803 isch Dortmund zu Oranie-Nassau, 1808 aber zum Großherzogtum Berg ko. Noch em Wiener Kongress isch es an Preuße gfalle. Denoch hät s vyl vo siner Bedytig verlore; erscht in de Zit vo de Industrialisierig hät de Bergbau für e Uffschwung gsorgt. Im 20. Johrhundert sin Nochbergmeinde ygmeindet worre.[4]
Mit sine rund 600'000 Ywohner isch Dortmund e wichtigi Metropole. D Technology hät näbe de Industry vyl Bedytig für d Dortmunder Wirtschaft. S entwickelt sich als „dynamischsti Stadt vo de neue Wirtschaft“[5] rasant und hät vyl Akzeptanz. So wird d Stadt zum „Vorzeigmodell“ vo Dytschland. Folgendi Branche sydle sich z Dortmund a:
Z Dortmund git s innerhalb vom mittelalterliche Stadtwall yber 600 Gschäft. Pro Dag bummle bis zu 100'000 Lyt durch d Füeßgängerzone.
Datsächlig isch aber Dortmund fast zur Hälfti mit Parks und andere Grienalage bedeckt. Des z erhalte, wird bsunders understützt.[6]
De Ballspielverein Borussia Dortmund isch 1909 gründet wore.