Ninurta-tukulti-Aszur (akad. Ninurta-tukulti-Aššur, tłum. „Ninurta jest tym, któremu Aszur ufa”^[1]) – król Asyrii, syn i następca Aszur-dana I; panował bardzo krótko, najprawdopodobniej krócej niż rok^[a] (1133/1132 r. p.n.e.)

Zgodnie z informacjami zawartymi w Asyryjskiej listy królów został on odsunięty od władzy przez swego brata Mutakkil-Nusku i skazany na wygnanie do Babilonii^[2].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]

↑ W Asyryjskiej liście królów użyte jest wyrażenie "panował przez swą tabliczkę" (akad. ṭuppi-šu šarrūta īpuš). Dokładne jego znaczenie nie jest jasne, ale wydaje się, iż używane ono było w sytuacji, gdy śmierć króla następowała przed upływem roku od przejęcia przez niego władzy; H. Lewy, Assyria..., s. 748.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

↑ hasło tukultu, The Assyrian Dictionary, tom 18 (T), The Oriental Institute, Chicago 2006, s. 461.
↑ A.K. Grayson, Königslisten ..., s.111.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

A.K. Grayson, Königslisten und Chroniken. B. Akkadisch, w: Reallexikon der Assyriologie, tom VI (Klagesang-Libanon), Walter de Gruyter, Berlin - New York 1980-83, s.86-135.
H. Lewy, Assyria, c. 2600-1816 B.C., w: The Cambridge Ancient History (third edition), t. I/2 (Early History of the Middle East), Cambridge University Press 1971, s. 729-770.

Królowie Asyrii

Wszystkie daty dotyczą okresu przed narodzeniem Chrystusa (p.n.e.)

Okres
staroasyryjski

Uszpia (koniec XXI w.?)
Sulili (koniec XXI w.?)
Kikkia (przełom XXI/XX w.)
Akia (przełom XXI/XX w.)
Puzur-Aszur I (początek XX w.)
Szalim-ahum (początek XX w.)
Ilu-szuma (?-1971)
Eriszum I (1972-1933)
Ikunum (1932-1918)
Sargon I (1917-1878)
Puzur-Aszur II (1877-1870)
Naram-Sin (1869-?)
Eriszum II (?-1809)
Szamszi-Adad I (1808–1776)
Iszme-Dagan I (1775–1736?)

Okres
anarchii

Według wersji standardowej	Aszur-dugul Aszur-apla-idi, Nasir-Sin, Sin-namir, Ipqi-Isztar, Adad-salulu i Adasi
Według wersji alternatywnej	Mut-Aszkur (1740?–?) Rēmu(…) (?)
Według inskrypcji Puzur-Sina	Asinum Puzur-Sin

Dynastia
Adasiego

Bel-bani (ok. 1698–1689 / ok. 1700–1691)
Libaja (ok. 1688–1672 / ok. 1690–1674)
Szarma-Adad I (ok. 1671–1660 / ok. 1673–1662)
Iptar-Sin (ok. 1659–1648 / ok. 1661–1650)
Bazaja (ok. 1647–1620 / ok. 1649–1622)
Lullaja (ok. 1619–1614 / ok. 1621–1616)
Szu-Ninua (ok. 1613–1600 / ok. 1615–1602)
Szarma-Adad II (ok. 1599–1597 / ok. 1601–1599)
Eriszum III (ok. 1596–1584 / ok. 1598–1586)
Szamszi-Adad II (ok. 1583–1578 / ok. 1585–1580)
Iszme-Dagan II (ok. 1577–1562 / ok. 1579–1564)
Szamszi-Adad III (ok. 1561–1546 / ok. 1563–1548)
Aszur-nirari I (ok. 1545–1520 / ok. 1547–1522)
Puzur-Aszur III (ok. 1519–1496 / ok. 1521–1498)
Enlil-nasir I (ok. 1495–1483 / ok. 1497–1485)
Nur-ili (ok. 1482–1471 / ok. 1484–1473)
Aszur-szaduni (?)
Aszur-rabi I (ok. 1470–1451 / ok. 1472–1453)
Aszur-nadin-ahhe I (ok. 1450–1431 / ok. 1452–1433)
Enlil-nasir II (ok. 1430–1425 / ok. 1432–1427)
Aszur-nirari II (ok. 1424–1418 / ok. 1426–1420)
Aszur-bel-niszeszu (ok. 1417–1409 / ok. 1419–1411)
Aszur-rem-niszeszu (ok. 1408–1401 / ok. 1410–1403)
Aszur-nadin-ahhe II (ok. 1400–1391 / ok. 1402–1393)
Eriba-Adad I ok. 1390–1364 (ok. 1392–1366)

Okres
średnioasyryjski

Aszur-uballit I (1363–1328 / 1365–1330)
Enlil-narari (1327–1318 / 1329–1320)
Arik-den-ili (1317–1306 / 1319–1308)
Adad-nirari I (1305–1274 / 1307–1275)
Salmanasar I (1273–1244 / 1274–1245)
Tukulti-Ninurta I (1243–1207 / 1244–1208)
Aszur-nadin-apli (1206–1203 / 1207–1204)
Aszur-nirari III (1202–1197 / 1203–1198)
Enlil-kudurri-usur (1196–1192 / 1197–1193)
Ninurta-apil-Ekur (1191–1179 / 1192–1180)
Aszur-dan I 1178–1133 (1179–1134)
Ninurta-tukulti-Aszur (?)
Mutakkil-Nusku (?)
Aszur-resza-iszi I (1132–1115 / 1133–1116)
Tiglat-Pileser I (1114–1076 / 1115–1077)
Aszared-apil-Ekur (1075–1074 / 1076–1075)
Aszur-bel-kala (1073–1056 / 1074–1057)
Eriba-Adad II (1055–1054 / 1056–1055)
Szamszi-Adad IV (1053–1050 / 1054–1051)
Aszurnasirpal I (1049–1031 / 1050–1032)
Salmanasar II (1030–1019 / 1031–1020)
Aszur-nirari IV (1018–1013 / 1019–1014)
Aszur-rabi II (1012–972 / 1013–973)
Aszur-resza-iszi II (971–967 / 972–968)
Tiglat-Pileser II (966–935 / 967–935)

Okres
nowoasyryjski

Pierwsi władcy	Aszur-dan II (934–912) Adad-nirari II (911–891) Tukulti-Ninurta II (890–884) Aszurnasirpal II (883–859) Salmanasar III (858–824) Szamszi-Adad V (823–811) Adad-nirari III (810–783) Salmanasar IV (782–773) Aszur-dan III (772–755) Aszur-nirari V (754–745) Tiglat-Pileser III (744–727) Salmanasar V (726–722)
Sargonidzi	Sargon II (721–705) Sennacheryb (704–681) Asarhaddon (680–669) Aszurbanipal (668–627?) Aszur-etel-ilani (630?–626 i 627–623) Sin-szumu-liszir (626) Sin-szarra-iszkun (626–612 / 622–612) Aszur-uballit II (612–610 / 611–?)