Moted: | Johann Wolfgang Goethe 28 gustul 1749, 22 gustul 1749, 1748 Frankfurt len Main |
Deadam: | 22 mäzul 1832 Weimar |
Deadamakod: | myocardial infarction[*] |
Cal(s): | theatre manager[*], hiplanavan[*], hibolitan[*], hipänan[*], hifilosopan[*], higodavan[*], higitavan[*], lekanakrütan[*], musigakrütan[*], hibukeman[*], hipoedan[*], travel writer[*], hifüsüdan[*], literatavan[*], hilautan lekonedas[*], hidramatavan[*], italifajenädan[*], hidipan[*], hitatan[*], polymath[*], aphorist[*], delabukan[*], mineralogist[*], hinimavan[*], art theorist[*], hilavogan[*], hinoatädan[*], librettist[*], hilautan[*], visual artist[*], art historian[*] |
Tatät(s): | Saxe-Weimar-Eisenach[*] |
Matan(s): | Christiane Vulpius[*] |
Cil(s): | August von Goethe[*] |
Pal(s): | Johann Caspar Goethe[*], Catharina Elisabeth Goethe[*] |
Gem(s): | Cornelia Schlosser[*] |
Dispenäd: | |
Hiel Johann Wolfgang von Goethe [joˈhan/ˈjoːhan ˈvɔlfgaŋ fɔn ˈgøːtə]; 1749 gustul 28 - 1832 mäzul 22) äbinom lautan Deutänik. Hiel George Eliot älecedom omi „literatan[i] gretikün Deutäna (...) e modatälenan (polümat) veratik lätik su tal älifölo.“[1] Vobots ela Goethe tefons jäfüdis mödik: poed, dramat, literat, godav, humenim, nolav e pän. Vobot gretikün ela Goethe, palecedöl valemo as bal sömitas volaliterata, binon poedot dramatik teldilik: Faust.[2] Literatots sevädik votik ela Goethe keninükons poedotis mödik oma, lekonedi penedik: Lieds yunana: Werther ed el Bildungsroman (= dugälalekoned): Dugälam hiela Wilhelm Meister.
El Goethe äbinom balan pösodas veütikün literata Deutänik finü tumyel 18id e primü tumyel 19id: timäd Litükama, Dasenäla (Empfindsamkeit), ela Sturm und Drang, e Romantima. As lautan vödema nolavik: Teorod Kölas, äflunom hieli Charles Darwin[3] tefü planafomav.[4]