1e ev. | 2e ev. | 3e ev. m. | 3e ev. v. | 3e ev. o. | 1e mv. | 2e mv. | 3e mv. | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ounderwerp (beklemtoond) | ik | gy | je | zy | et | wyder, wynder | gyder, gynder | zyder, zynder |
Ounderwerp (ounbeklemtoond) | 'k | ge, g', je, j' | je, j', e | ze, z' | 't | me, m', w' | ge, g', je, j' | ze, z' |
Voorwerp | my | joe | em, 'n | eur, ze | 't | nuus, eus | juder, junder | nuder, under |
Gesprekn
ev. m. (vint) | ev. v. (vrouwe) | ev. o. (meistje) | mv. (kinders) | |
---|---|---|---|---|
1e ev. | myn, myne | myn | my | myn |
2e ev. | joe(n), joune | joun | joe | joun |
3e ev. m. | zy, zyn, zyne | zy, zyn | zy | zy, zyn |
3e ev. v. | (n)eurn, (n)eure | (n)eur | (n)eur | (n)eur |
3e ev. o. | zy, zyn, zyne | zy, zyn | zy | zy, zyn |
1e mv. | (n)uzn, (n)uze | (n)uze | (n)uus | (n)uze |
2e mv. | junder(n), juder(n) | junder, juder | junder, juder | junder, juder |
3e mv. | under(n), nuder(n) | under, nuder | under, nuder | under, nuder |
1e ev. | 2e ev. | 3e ev. m. | 3e ev. v. | 3e ev. o. | 1e mv. | 2e mv. | 3e mv. | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Diene vint, j'es/'t es den ... | myn | joun | zyn | (n)eurn | zyn | (n)uuzn | ju(n)dern | undern, nudern |
Die vrouwe, z'es de ... | myne | joune | zyne | (n)eure | zyne | (n)uze | ju(n)dere | undere, nudere |
Da meistje, 't es 't ... | myne | joune | zyne | (n)eure | zyne | (n)uze | ju(n)dere | undere, nudere |
Die kinders, 't zyn de ... | myne | joune | zyne | (n)eure | zyne | (n)uze | ju(n)dere | undere, nudere |
ev. m. | ev. v. | ev. o. | mv. |
---|---|---|---|
diene(n), dien, die, dizzn (vint) | die (vrouwe) | da (meistje) | die (kinders) |
ev. m. | ev. v. | ev. o. | mv. |
---|---|---|---|
dizzn, dien, dedien, n'dien | dedie, dedee | da, datte | dedie, dedee |
D'anwyzende voornoamwordn zyn ook dikkers gebruukt lik bepoalde lidwordn.
ev. m. | ev. v. | ev. o. | mv. |
---|---|---|---|
'n vint | de vrouwe | 't kind | de kinders |
dien, diene(n) vint | die vrouwe | da kind | die kinders |
Gesprek
ev. m. | ev. v. | ev. o. | mv. |
---|---|---|---|
(n)e vint, (n)en ezel | e(n) vrouwe | e meistje | -- (kinders) |
iemand | niemand | iets | niets | ergens | nergens |
---|---|---|---|---|---|
entwien(e), etwie | nieman(d) | entwo, entwodde, etwuk | nietn, niejet | entwoastn | nowwers (P), nievers (W) |
(P)operinge, (W)ervik
wie | waar | wanneer | wat | waarom | hoe |
---|---|---|---|---|---|
wie, wiene | woa | wanneer, wonniër | wuk | voewuk | oe |
"zich" (AN) es nie gebruukt in 't Ypers-Poperiengs. In de plekke doavan gebruukn me wyder: my, joe, em, eur... Zie by de Persoonlikke voornoamwordn (voorwerp) .
Byvoorbeeld:
Voorbeeld: roar (eigenaardig, ongewoon)
ev. m. | ev. v. | ev. o. | mv. |
---|---|---|---|
dien roarn vint | die roare vrouwe | da roar meistje | die roare kinders |
ev. m. | ev. v. | ev. o. | mv. | |
---|---|---|---|---|
Anwyzend | dien(e) roarn, die roarn | die roare | -- | die roare |
Ounbepoald | (n)e roarn | e(n) roare | -- | roare |
Klasse 1 | Klasse 2a | Klasse 2b | Klasse 3a | Klasse 3b | Klasse 4 | Klasse 5 | Klasse 6 | Klasse 7 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
bluuvn (blijven) | kiezn (kiezen) | zuugn (zuigen) | ziengn (zingen) | elpn (helpen) | neemn (nemen) | geevn (geven) | sloan (slaan) | loatn (laten) | |
ik | bluve | kieze | zuge | zienge | elpe | neme | geve | sloa | loate |
gy | bluuft | kiest | zuugt | zienkt | elpt | nim(t) | gif(t) | sloat | lat |
je/zy/'t | bluuft | kiest | zuugt | zienkt | elpt | nim(t) | gif(t) | sloat | lat |
wyder | bluuvn | kieze | zuugn | ziengn | elpn | neemn | geevn | sloan | loatn |
gyder | bluuft | kiest | zuugt | zienkt | elpt | neemt | geeft | sloat | loat |
zyder | bluuvn | kieze | zuugn | ziengn | elpn | neemn | geevn | sloan | loatn |
Klasse 1 | Klasse 2a | Klasse 2b | Klasse 3a | Klasse 3b | Klasse 4 | Klasse 5 | Klasse 6 | Klasse 7 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
bluuvn (blijven) | kiezn (kiezen) | zuugn (zuigen) | ziengn (zingen) | elpn (helpen) | neemn (nemen) | geevn (geven) | sloan (slaan) | loatn (laten) | |
ik | bleve | koze | zoge | zounge | ielpe | noame | goave | sloege | liete |
gy | bleef | koos | zoog | zounk | ielp | nom | gof | sloeg | liet |
je/zy/'t | bleef | koos | zoog | zounk | ielp | nom | gof | sloeg | liet |
wyder | bleevn | koozn | zoogn | zoungn | ielpn | noamn | goavn | sloegn | lietn |
gyder | bleeft | koost | zoogt | zounkt | ielpt | noamt | goaft | sloegt | liet |
zyder | bleevn | koozn | zoogn | zoungn | ielpn | noamn | goavn | sloegn | lietn |
deelword | gebleevn | gekoozn | gezoogn | gezoungn | golpn | genoomn | gegeevn | gesleegn | geloatn |
In de toalkunde ein ze de gewunte om de sterke werkwordn in 7 ablaut klassen in te deeln (zie ook Gotisch, Oudnoors, Oudiengels, Oudoogduuts). Die indelienge es gebaseerd up de oorsprounkelikke verbugiengn van sterke werkwordn in 't Oudgermoans, en me gebruukn ze wyder ier ook om olle meugelikke verbugiengn in 't Ypers-Poperiengs up te somn.
Wuk da d'r uus direct upvolt, es da in 't Ypers-Poperiengs bikan iedere klasse es uutgespletst in meerdere subklassen omdat er verschillende verbugiengn (subklasn ei'k z'ier genoemd) in voorkomn.
Klasse | Subklasse (1) | Werkwoorden |
---|---|---|
Klasse 1 | ie-ee-ee-ee | bytn (bijten), grypn (grijpen), kykn (kijken), ryen (rijden), schynkn (schijnen), smytn (smijten), snyen (snijden), stygn (stijgen), zwygn (zwijgen) |
uu-ee-ee-ee | bluuvn (blijven) | |
Klasse 2a | ie-oo-oo-oo | bie(j)n (biedn), gietn (gieten), kiezn, riekn (ruiken), schietn (schieten), vliegn, vriezn/vros/vroorn/gevrozzn (vriezen) |
ee-oo-oo-oo | weegn (wegen) | |
Klasse 2b | uu-oo-oo-oo | buugn (buigen), fluutn, kruupn, ountluukn, sluupn, snuutn, snuuvn, stuupn, stuuvn, zuugn, zuupn |
Klasse 3a | ie-oe-oe-oe | drienkn (drinken), klienkn (klinken), schienkn (schenken), spriengn (springen), zienkn (zinken), ziengn (zingen) |
i-oe-oe-oe | bin (binden), vin (vinden) | |
e-o-o-o | berstn (barsten), krempn (krimpen), terdn (treden), trekkn (trekken) | |
i-o-o-o | vichtn (vechten) | |
u-o-o-u | begun/begoste/begostn/begun (beginnen) | |
Klasse 3b | e-ie-ie-o | elpn (helpen), werpn (werpen) |
Klasse 4 | ee-a-oa-oo | breekn (breken), neemn (nemen), spreekn, steekn, steeln |
o-a-oa-o | komn/kwam/kwoamn/gekomn (komen) | |
Klasse 5a | ee-a-oa-ee | eetn/at/oatn/g'eetn, geevn (geven), leezn, geneezn, meetn, vergeetn |
i-a-oa-ee | liggn (liggen), zittn (zitten) | |
Klasse 5b | ie-a-oa-ie | zien/zag/zoagn/geziene (zien) |
Klasse 6 | oa-oe-oe-oa | groavn (graven), stoan/stound/stoundn/gestoan (staan), voarn |
oa-oe-oe-ee | droagn (dragen), sloan (slaan) | |
ei-oe-oe-oo | zweirn (zweren) | |
Klasse 7 | oa-ie-ie-oa | bloazn (blazen), goan/gienk/giengn/gegoan (gaan), loatn (laten), sloapn (slapen), voaln (vallen) |
oo-ie-ie-oo | loopn (loopn) | |
oe-ie-ie-oe | oudn/ield/ieldn/g'oudn (houden), roepn (roepn) | |
a-ie-ie-a | angn/ienk/iengn/g'angn (hangen), vangn/vienk/viengn/gevangn (vangen) |
(1) De sbuklasse toont de klankwijzigingen die optreden tussen infinitief - 3e p.ev. v.t. - 1e p.mv. v.t. - voltooid deelwoord.
Probleemgevoln
speeln (spelen) | moakn (maken) | |
---|---|---|
ik | spele | moake |
gy | speelt | makt |
je/zy/'t | speelt | makt |
wyder | speeln | moakn |
gyder | speelt | moakt |
zyder | speeln | moakn |
sp(j)eeln (spelen) | moakn (maken) | |
---|---|---|
ik | sp(j)eelde | moakte |
gy | sp(j)eelde | makte |
je/zy/'t | sp(j)eelde | makte |
wyder | sp(j)eeldn | moaktn |
gyder | sp(j)eelde | moakte |
zyder | sp(j)eeldn | moaktn |
deelword | gesp(j)eeld | gemakt |
Infinitief | 1e p.e. v.t. | deelword |
---|---|---|
briengn (brengen) | brochte | gebrocht |
koopn (kopen) | kochte | gekocht |
roakn (geraken) | rochte | gerocht |
werkn (werken) | vrochte | gevrocht |
zoekn (zoeken) | zochte | gezocht |
èin (hebben) Wervik (**) |
en (hebben) Poperienge |
zyn (zijn) | goane (gaan) | doene (doen) | weetn (weten) | durvn (durven) | kun (kunnen) | meugn (mogen) | moetn (moeten) | wiln (willen) | -- (zullen) | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ik | èi | en | benne(werv), zyn(yp-pop) | goa | doe | wete | durve | kunne, keune | meuge | moete | wille | (*) |
gy | èi(t) | et | zy, zyt | goa(t) | doe(t) | wit | durf(t) | kut | mug(t) | moe(t) | wil(t) | |
je/zy/'t | èi(t) | et | es | goa(t) | doe(t) | wit | durf(t) | kut | mug(t) | moe(t) | wil(t) | |
wyder | èin | en | zyn | goan | doen | weetn | durvn | kun | meugn | moetn | wiln | |
gyder | èit | et | zyt | goat | doet | weet | durft | kut | meugt | moet | wilt | |
zyder | èin | en | zyn | goan | doen | weetn | durvn | kun | meugn | moetn | wiln |
(*) Kiedekee wuk da m'ier over zullen te zeggn ein.
(**) Verschil tusschn Ypers-Poperiengs e Werviks in utsproake: 't Poperiengs gebruukt "en" in plekke va "èin". De klanke "èi" komt sowieso vele voaker voorn in 't Werviks of in 't Ypers-Poperiengs.
ein (hebben) | zin (zijn) | uoane (gaan) | doene (doen) | weetn (weten) | durvn (durven) | kun (kunnen) | meugn (mogen) | moetn (moeten) | wiln (willen) | -- (zullen) | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ik | a, adde | woare | gienge, gounge | dee, deje | wiste | dierve, dorste | koste | mochte | moste | wilde | zou |
gy | a, ad | woar(t) | gienk, gounk | dee | wist | dierf, dorst | koste | mochte | moste | wilde | zou |
je/zy/'t | a, ad | wos | gienk, gounk | dee | wist | dierf, dorst | koste | mochte | moste | wilde | zou |
wyder | an | woarn | giengn, goungn | deen | wistn | diervn, dorstn | kostn | mochtn | mostn | wildn | zoudn |
gyder | ad | woar(t) | gienkt, gounkt | dee | wist | dierf(t), dorst | koste | mochte | moste | wilde | zou(t) |
zyder | an | woarn | giengn, goungn | deen | wistn | diervn, dorstn | kostn | mochtn | mostn | wildn | zoudn |
deelword | g’ed | gewist | gegoan(e) | gedoan(e) | geweetn | gedurfd | gekut, gekund | gemeugn | gemoetn | gewild | -- |
In 't Ypers-Poperiengs tridt er by sommigste werkwordn umlaut[1] up by den twiddn en derdn persoon ienkelvoud. Da vin j'ook by andere toaln were, lik in 't Duuts (ich spreche/du sprichst/er spricht).
Infinitief | 1e p.ev. | 2e p.ev. | 3e p.ev. | Patroon | Andere voorbeeldn |
---|---|---|---|---|---|
blèitn (wenen) | ik blèite | gy blet | je blet | èi-e-e | grèitn (gekscheren, spotten) |
loopn (lopen) | ik lope | gy lopt | je lopt | oo-o-o | kookn |
sloapn (slapen) | ik sloape | gy slapt | je slapt | oa-a-a | loatn, moakn |
snyen (snijden) | ik sny | gy snydt | je snydt | ie-i-i | gietn (gieten), ryen (rijden), riekn (ruiken), zwygn (zwijgen) |
spreekn (spreken) | ik spreke | gy sprikt | je sprikt | ee-i-i | eetn, geevn, meetn, neemn, steekn, weetn, zeekn (druipen, plassen) |
vreetn (vreten) | ik vrete | gy vret | je vret | ee-e-e | |
weun (wonen) | ik weune | gy wunt | je wunt | eu-u-u | meugn (mogen) |
Eén van de verkloariengn iervoorn es datter in 't Oudnederlands en i stound in de letste lettergrepe. i en j zorgn dikkers voor e klankverschuuvienge in de vorige lettergrepe, umlaut noemn ze datte. De vervoegienge van 't werkword givon (geven) byvoorbeeld klounk in dien tyd ezzo:
givon[2] (Oudnederlands voo geevn) ----- ic givon thu givis he givit wi gevon gi gevet sia gevunt
In 't Ypers-Poperiengs ei je dat ook by de verkleenwordn van sommigste zelfstandige noamwordn.
stelln | vergroddern | overtreffn | zefstandig gebruukt | |
---|---|---|---|---|
goed | goe(d) | beetr | best | -- |
slecht | slicht | slichter | slichtst | -- |
hoog | oge | ogger | ogst | d'ogte |
laag | l(j)ege | ligger, ljeger | ligst, ljeegst | de ligte |
veel | vele | meer | meest | -- |
weinig | letter | minder | mi(n)st | -- |
groot | groot, grôot | grodder, midder (Y) | grotst | de grotte |
klein | kl(j)ene | kl(j)inder | klêest, klinst | -- |
ver | verre | vodder | vodst, verst | de verte |
dichtbij | noare (Y), dichte (W) | noader | noast | -- |
vlug | zere | zidder | zidst | -- |
traag | troage | troager | troagst | -- |
breed | bree | bridder | bridst | de britte |
smal | smoal | smoller | smolst | de smolte |
(W)ervik, (Y)per
Verkleenwordn mak je deur an 't zelfstandig naamword ienkelvoud en tje toe te voegen, 't es ol.
broek/broektje, uus/uzetje (broek, huis)
In 't Ypers-Poperiengs tridt er soms umlaut[1] up by bepoalde verkleenwordn.
and/endje, latte/letje (hand, lat) kleen/klintje, strepe/striptje (kleine, streep) stroate/stretje-stratje (straat) peird/perdje (paard) kin/kiendje, zwyn/zwientje (kind, zwijn) mound/moundje, ound/oundje (mond, hond) boom/bomtje (boom) kleur/klurtje, eure/urtje (kleur, uur) vier/virtje (vuur)
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
(j)een | tw(j)ee | dr(j)ie | viere | vuve | zesse | zeevn | achte | nege | tiene | |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | |
elve, evve | twouve, twove | dertiene | v(j)eertiene | vichtiene, viftiene, vuftiene | zestiene | zeevntiene | achttiene | neegntiene | twintig | |
30 | 40 | 50 | 60 | 70 | 80 | 90 | 100 | 1000 | 1 000 000 | 1 000 000 000 |
dertig | v(j)eertig | vichtig, viftig, fuftig | tsjestig | tsjeevntig | tachntig | tneegntig | ounderd | duusd | e miljoen | e miljerr, e miljar |
1e | 2e | 3e | 4e | 5e | 6e | 7e | 8e | 9e | 10e | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ev.m. | (j)eerstn | twiddn | derdn | vierdn | vuufdn | zesdn | zeevstn | ach(t)stn | neegnstn | tienstn |
ev.v. /ev.o. /mv. | (j)eerste | twidde | derde | vierde | vuufde | zesde | zeevnste | ach(t)ste | neegnste | tienste |
11e | 12e | 13e | 14e | 15e | .. | 20e | 30e | 40e | .. | |
ev.m. | elfstn, efstn | twoufstn, twoofstn | dertiestn | v(j)eertienstn | vichtienstn, viftiestn, vuftiestn | .. | twintigstn | dertigstn | v(j)eertigstn | .. |
ev.v. /ev.o. /mv. | elfste, efste | twoufste, twoofste | dertie(n)ste | veertienste, vjeertieste | vichtie(n)ste, viftieste | .. | twintigste | dertigste | v(j)eertigste | .. |
In 't Ypers-Poperiengs kun je de woordn ja (ja) en nein (neen) ook vervoegn. Dat zyn feitelik soamntrekkiengn va ja of nein en e persoonlik voornoamwoord. In 't AN bestoat dat nie.
Die vervoeginge is e bitje simpelder of in 't Oost- en Zuud-Westvlams t'ope. Doamei dat ier nog e kee specioal vermeld es.
"Joak" zou je kunn vertoaln lik "Ja, dat ben ik," of "Ja, dat doe ik."
Ja | Nein | |
---|---|---|
1e ev. | joak | nink |
2e ev. | joaj, joaje | ney, neye |
3e ev. m. | joan | nin |
3e ev. v. | joas | nins |
3e ev. o. | joat, jot | nint |
1e mv. | jom | nim |
2e mv. | joaj, joaje | ney, neye |
3e mv. | joans, joat | neis, neins, neint |