Stephen Jay Gould (New York, 10 september 1941 - 20 meie 2002) was een Amerikoanse paleontoloog, geoloog en evolutiebioloog. Je was een belangryke en vantydens een controversiêle figeure in de weireld van d' evolutiewetenschappers, moa stound ook bekend as een essayist en vo zyn gepopulariseerde boekn over evolutie. Gould was een professor an de Harvarduniversiteit, en je was ook verboundn an 't American Museum of Natural History in New York.

Bydraagn an d' evolutielêer

[bewerkn | brontekst bewerken]

Gould zyn grôotste bydrage was de theorie van punctuated equilibrium dat je t'hope mè Niles Eldredge hèt ountwikkeld. Dien theorie zei dat evolutionaire veranderiengn vrê rap gebeurn in kort' èpisodes, mè doatussn lange perioodn woardat er nie veel veranderienge gebeurt.

Een ander belangryk princiep da Gould noa vôorn gebrocht hèt is wa dat je "exaptaotie" noemdige. Exaptoatie betêkent dan bepoald' eigenschappn van bêestn of plantn deur d'evolutie olmetêens vor een hêel ander doel gebruukt kunn'n wordn. Een vôorbêeld doavan zyn de vleugels van insektn: 't er wordt gepeisd dan d' êeste vleugels te klêne woarn vo te vliegn, moa dan ze up da moment as warmtewisseloars dienst deen, en dan ze pas loater vo 't vliegn gebruukt wierdn.

Andere ideeën van Gould zyn minder goed uutgevolln. Zo byvôorbêeld is zyn idee dat de verschêdenheid (wa da tje disparity noemdige) in de Cambrische periode veel grôter was dan nu deur andere wetenschappers ounderzocht, en te lichte bevoundn. Bêestn die Gould as monstrositeitn zaag woarn uutendelik goed up te neemn in bestoande groepn van bêestn, wa da betêkende da Gould zyn disparity veel klinder was dan da tje peisdige.

Gould vs Dawkins

[bewerkn | brontekst bewerken]

Round de zelsten tyd da Gould begost zyn werk te publiceern kwaam Richard Dawkins ook an den bak mè zyn boek The Selfish Gene (1976). 't Is wel rare dan twê evolutionistn die olletwêe as ultra-darwinistn bekend stoan gedeurende under lôopboane piek-an-piek mè mankaor gestoan hèn, toet an 't punt da zels achter Gould zyn dôod der nog olsan een "Gould"- en een "Dawkins"-kamp bestoat ounder d' evolutionistn.

Neutroale woarnemers peizn da 't verschil in mênienge komt van een verschil in perspektief: Gould, as een paleontoloog, zaag evolutie as iet da mêer up 't niveau van 't organisme gebeurdige, binst da Dawkins, as een geneticus, peisde dat 't ollemolle een kwestie van geenn was.

Essayist

[bewerkn | brontekst bewerken]

Gould hèt een onounderbrookn reekse van 300 essays geschreevn vo 't tydschrift Natural History, van 1974 toet an zyn dôod in 2002. Die zyn ollemolle heruutgegeevn in boekvorm, in totoal tien boekn. In zyn boekn en zyn essays ounderzocht Gould dikwils de reloatie van de nateurwetenschappn, en voarol d' evolutielêer, met andere filosofieën gelik godsdienst en de gêesteswetenschappn.

Bibliografie

[bewerkn | brontekst bewerken]

Externe Koppelienge

[bewerkn | brontekst bewerken]