Shisha odatda shisha idish bo'lib, shakli silindr yoki kesilgan konusga o'hshash bo'ladi, stakan tutqichsiz va novdasiz hisoblanadi.

Stakan sovuq va issiq ichimliklar uchun ishlatiladi. Issiq holda, ko'pincha stakan ushlagichlisidanfoydalaniladi.

Etimologiya

Stakan so'zi 1356-yildagi rus nizomida va Ivan Kalitaning (1340-yilda vafot etgan) Ruhiy nizomida uchraydi. Taxminlarga ko'ra, bu turkiylarning yog'ochdan yasalgan idishlari toshdan olingan ( piyolalar kabi past dumaloq idishlar hisoblanadi) ^[1] . Hozirgi qozoq tilida tostagana - ichimlik kosasi.

Tavsif

Shishaning shakli odatda silindrga yoki kesilgan konusga yaqin, ammo yanada murakkab shakldagi stakanlarlar topiladi. Shishaning boshqa turdagi shisha idishlardan asosiy farqlari - tutqichning yo'qligi hisoblanadi. Stakanlar ham yuzli bo'ladi.

Shisha balandligining taglikning diametriga nisbati taxminan 2:1 ni tashkil qiladi va uning o'lchami inson kaftiga yaqin hisoblanadi. Stakanning hajmi odatda 200-250 sm³ni tashkil qiladi. Kichikroq stakanlar ko'pincha stakan deb ataladi va juda kichik stakanlar shot stakanlar deb ataladi. Kundalik hayotda "Maruskin belbog'ining" silliq chetiga quyilgan oddiy qirrali stakan 200ml o'lchamli bo'ladi. O'ngga, ya'ni chetiga 250 ml quyiladi, deb hisoblanadi.

Qadimgi ruscha o'lchovlarda suyuq jismlar hajmi (asosan davlat aroqlari) 1granat = 12 stakan 1/4 chelak, ya'ni 3,28l, ulardan stakan hajmi 273ml ni tashkil qiladi.

(1901-yilgi nashri E.Moloxovets "Yosh uy bekalari uchun sovg'a yoki xarajatlarni kamaytirish vositasi" 1050-bet (oxiridan uchinchisi) ), retsept 3676-Xamirni 1/2 garnzda eritish, ya'ni. 6 stakan sut yoki suv uchun).

Ko'pincha stakanlar shishadan tayyorlanadi. Ushbu amaliyot bir qator tillarda "shisha" va "shisha" so'zlari omonimlar ekanligida namoyon bo'ladi: shisha, nemischa: Glas,  Verre . Shu bilan birga, qog'oz, plastmassa, metall va seramika oynalar ham ishlab chiqarilishida juda katta ro'l o'ynamoqda.inglizcha: glassfransuzcha: verre

Shaffof (shisha, plastmassa) va shaffof bo'lmagan (qog'oz, plastmassa, metall), qayta ishlatiladigan va bir marta ishlatiladigan (qog'oz yoki plastmassadan yasalgan), yig'iladigan (bir nechta halqalardan yasalgan) stakanlarlar mavjud.

Stakanning materiali uni issiq ichimliklar ichish uchun ishlatish mumkinmi yoki yo'qligini aniqlaydi va shu sifatlarga to'la javob beradi.

Hatto qutulish mumkin bo'lgan stakanlarlar ham bor: masalanmuzqaymoq vafli stakanlarda sotilishi mumkin.

Yupqa oyna

Kimyoviy stakan

Stakanlar (yoki shisha idishlar) kimyoviy yoki biologik laboratoriyaning juda muhim qismidir. Qoida tariqasida, ularning shakli qat'iy silindrdir, garchi ba'zida ular yuqoriga qarab kengayadigan kesilgan konusning shakliga ega bo'lishi mumkin. Stakanning majburiy atributi suyuqlikni osongina to'kish uchun naydir va qulay hisoblanadi. Yaxshi stakan magnit aralashtirgichdan foydalanish qulayligi uchun tekis taglikka ega bo'lishi kerak. Ular odatda issiqlikka chidamli shishadan tayyorlanadi, lekin plastik bo'lishi ham mumkin. Stakanlarning hajmi 5ml dan bir necha litrgacha o'zgarib boradi. Oynada hajm shkalasi belgilanishi mumkin, ammo u taxminiy va faqat qo'llanma bo'lib xizmat qiladi. Suyuqlik hajmini o'lchash uchun ishlatiladigan aniq tarozilari bo'lgan idishlarga o'lcho'v stakanlari deyiladi. Stakanlar odatda murakkab tarkibli eritmalarni tayyorlash uchun, aralashtirish bilan bir nechta qattiq moddalarni eritish kerak bo'lganda ishlatiladi. "Laboratoriya" ta'hlillarida ko'pincha 50ml stakanlardan foydalaniladi va ishlatiladi. Stakanlar barcha sohalarda keng qo'llanilib kelinmoqda.

Bir martali ishlatiladigan stakan

Bir martalik(ishlatilinadigan) stakanlar odatda karton yoki plastmassadan tayyorlanadi. Zamonaviy kartonli ichimlik stakanining materiali, shuningdek, muhrlash uchun uning ichki yuzasiga plastik qoplamani o'z ichiga oladi, shuning uchun plastik bir marta ishlatiladigan idishlar hisoblanadi. Shu bilan bir qatorda, axlat bo'lib, u maxsus qayta ishlashni talab qiladi. To'g'ri utilizatsiya qilinmasdan bir martalik ishlatiladigan idishlardan keng foydalanish maydonlarni plastik chiqindilar bilan to'ldirishga sabab bo'lmoqda. Birmartalik chiqindilarni ham qayta ishlash hozirgi kunda rivojlanib kelmoqda.

Tahlanadigan (zichlangan) shisha stakanlar

Tahlanadigan(zichlangan))shisha stenddan va unga biriktirilgan kesilgan konuslar ko'rinishidagi halqalardan iborat. Tahlanadigan (zichlangan)stakanlar, ular bir-birining ostiga qo'yiladi, qopqoq bilan qoplanadi. Ochilmagan holatda ular teleskopik tarzda yuqoriga ochiladi. " Samoviy slug" ( 1945 ) kabi mashhur badiiy filmlarda " Hayot uchun xavf!" "( 1985 ), " Moskva bayramlari " ( 1995 ) va boshqalar. , mastlarning Tahlanadigan (zichlangan) ajralmas atributi sifatida katlanadigan stakan ishlatilgan. Bunday Tahlanadigan (zichlangan)stakanlar sanoatda ham qo'llanilib kelinmoqda.

Shisha hajm o'lchovi sifatida

Stakanlar, shuningdek, suyuq va quyma qattiq moddalar hajmining maishiy o'lchovi hisoblanadi va shuning uchun oshxona retseptlarida qo'llaniladi. Bunday hollarda biz 200mldagi o'lcho'v stakanlarini grami hajmni nazarda tutilgan. Masalan, "qovurilgan skovorodkada Moskva Solyanka" uchun quyidagi retsept mavjud: "2 - 3 findiq grouse (yoki boshqa har qanday o'yin), 100 g dudlangan ko'krak go'shti, 5g kolbasa, 500 g nordon maydalangan karam, 4 osh qoshiq tomat pastasi, 1ta piyoz, 2ta stakan bulon, 100 g har qanday marinadlar, ta'mga ko'ra tuz, murch, 1/2 chashka maydalangan pishloq.

"Shisha" so'zi bilan mashhur iboralar

• Stakanning tagida haqiqatni toping .
• Pessimist uchun stakanning yarmi bo'sh, optimist uchun esa yarmi to'la.
• Choynakdagi bo'ron
• Stakangajoylashtiring - uni sanoatda qo'llab boring

Qo'shimcha faktlar

• Shisha bir qator jismoniy hodisalarni namoyish qilish uchun xizmat qiladi. Masalan, atmosfera bosimi: agar stakan chetiga qadar suv bilan to'ldirilgan bo'lsa va undan keyin qalin qog'oz varag'i (masalan, otkritka) bilan qoplangan bo'lsa, qog'ozni stakanga mahkam bosib, keyin uni ag'darish mumkin va suv to'kilmaydi ( Perelmanning "Ko'ngilochar muammolar va tajribalar" dan).
• Maktab fizikasi kursida og'ir jismlarning inertsiyasini ko'rsatish uchun ajoyib va ibratli "sindirilmaydigan shisha" tajribasi keng tarqalgan. Og'ir metall plastinka yoki prizma (5–8 kg dan) teskari qirrali oynaga joylashtiriladi va bolg'a (200-300 g) bilan uriladi. Katta massa tufayli plastinka sezilarli tezlashuvni olmaydi va shishani sindirib bo'lmaydi. Agar stakan pechka ustiga qo'yilsa, u buziladi, lekin maktab o'quvchilari buni o'zlari tushunishadi va odatda jarohatlar xavfi tufayli tajribaning bu qismi o'tkazib yuboriladi.
• Optik hodisalarni namoyish qilish uchun shaffof oynadan foydalanish mumkin. Misol uchun, bir stakan suvga qisman botirilgan qoshiq singan deb qabul qilinadi.
• O'zining xarakterli shakli va shaffof bo'lmagan pastki qismi uchun stakan ushlagichini eslatuvchi "shisha" SSSRda 1950 va 60-yillarda keng tarqalgan, erdan ko'tarilgan yo'l boshqaruvchisi kabinasiga shunday nom berilgan.
• Sovet davrida qirrali stakan ham aroq ichish jarayonining ajralmas atributi edi. Chet elda uni ba'zan "rus aroq stakan" deb atashadi.
• Ba'zida aniq sababsiz spirtli ichimliklarni iste'mol qilish hazil bilan "Shishani kesish kuni" deb nomlanadi. Ushbu "bayram" ni nishonlash sanasi, "xuddi shunday" sababsiz ichmaslik uchun, ichish sessiyasiga to'g'ri kelishi uchun nishonlayotganlarning ixtiyoriga ko'ra belgilanadi ^[2] .

Eslatmalar

Adabiyotlar

Andoza:Книга:Товарный словарь  Andoza:Книга:Товарный словарь

Havolalar

• Kesilgan stakan haqida she'r