Qarluq tili | |
---|---|
Mintaqalar | Oʻrta Osiyo |
Holati | oʻlik |
Turkum | Yevroosiyo tillari |
Til oilasi | |
Til kodlari |
Qarluq tili — hozirgi kunda oʻlik boʻlgan qarluqlar tili. Turkiy tillarga mansub. Oʻrta Osiyo mintaqalarida tarqalgan til boʻlgan. VIII—XV asrlarda Qarluq xoqonligida (766—940) muloqot tili hisoblangan; keyinchalik chigʻatoy, qoraxoniy tillari asosiga, natijada zamonaviy oʻzbek, uygʻur, ili-turkiy va boshqa ayrim tillarning asosiga kirgan.
Qarluqlar oʻz davlatchiligiga ega edilar, qarluq tili esa, Gʻarbiy-turkiy xoqonlikda, keyinchalik Qoraxoniylar davlati va Chigʻatoy oʻlkasida rasmiy til sifatida xizmat qilgan.
Hozirgi toshkent shevasi (-votti ifodalarida: borvotti, kelvotti, ketvotti, urvotti) qarluq tiliga yaqin boʻlib, bu xususiyatni Tojikiston qarluqlari ham saqlab qolgan.
Qiya yozuvda oʻlik tillar | |
Bulgʻor | |
Qarluq | |
Qipchoq | Oltoy · Baraba · Boshqird · Dobruja Tatar · Qirimtatar2 · Kuman · Fergana Kipchak · Qorachoy-Bolqor · Qaraim · Qoraqalpoq · Qozoq · Qipchoq · Qirimchaq · Qoʻmiq · Qirgʻiz · Noʻgʻoy · Eski Tatar · Tatar (Sibir-tatar tili) · Urum2 |
Oʻgʻuz | Afshar · Ozarbayjon · Crimean Tatar · Gagauz · Balkan Gagauz Turkish · Xuroson-turkiy · Old Anatolian Turkish · Usmonli turk · Pecheneg 3 · Qashqay · Salar · Turk · Turkman · Urum |
Argʻu | |
Uyg‘ur | |
1 Aralashgan (qoʻshma) til. 2 Shuningdek Oʻgʻuz. 3 Munozarali |
Qarluq lahjasi | qadimgi qarluq † adabiy eski yozma — xorazmiycha turkiy † • chigʻatoy † |
---|---|
Qipchoq lahjasi | qadimgi qipchoq † j-lovchi lahjalar • y-lovchi lahjalar • qipchoq-qarluq lahjalari • qipchoq-oʻgʻuz lahjalari • o-lovchi lahjalar • e-lovchi lahjalar |
Oʻgʻuz lahjasi | qadimgi oʻgʻuz † iqon-qorabuloq shevasi • qorakoʻl-olot shevasi • qoramurt shevasi • toʻrtkoʻl-soribiy shevasi • urganch-xiva shevasi • xazorasp-yangiariq shevasi |
Yozuv | |
Eslatma: † oʻlik, boʻlingan yoki oʻzgargan tillar; ‡ aralash tillar |