Birlashgan Arab Amirliklari Prezidenti (arabcha: رئيس الإمارات العربية المتحدة yoki Raʾīs (arabcha: رَئِيْس — Birlashgan Arab Amirliklarida (BAA) qisqartirilgan holda Birlashgan Arab Amirliklari yoki oddiygina Federal Amirliklar deb ataladi. Yetti amirlik, ularning har biri davlat - mutlaq monarxiya: Abu Dabi, Ajman, Dubay, Ras al-Xayma, Umm al-Kaivayn, Fujayra va Sharjadan iborat. Roʻyxatdagi baʼzi amirliklar mitti davlat taʼrifiga kiradi. Amirlik Prezidenti davlat boshligʻi hisoblanadi[1][2].
| Birlashgan Arab Amirliklari Prezidenti - Raʾis | |
| arab. رئيس الإمارات العربية المتحدة
arab. رَئِيْس | |
| Mamlakat: | Birlashgan Arab Amirliklari |
| Lavozimdagi ilk shaxs: | Zaid ibn Sultan Al Nahyan |
| Amaldagi shaxs: | Muhammad ibn Zayed Al Nahyan |
| Rahbarlik qiladi: | Prezident |
| Qarorgohi: | Qasr Al Vatan saroyi |
| Vakolat muddati: | 5 yil, muddatsiz (de-yure)
hayoti davomida (de-fakto) |
| Sayt: | https://u.ae/en/about-the-uae/the-uae-government/the-president-and-his-deputy |
Tavsif
[tahrir | manbasini tahrirlash]Prezident va Vitse-prezident har besh yilda bir marta Federal Oliy Kengash tomonidan saylanadi. Birlashgan Arab Amirliklarining Bosh vaziri rasman Prezident tomonidan tayinlangan boʻlsa-da, Birlashgan Arab Amirliklarining har bir Vitse-prezidenti ham Bosh vazir hisoblanadi. Qoidaga ko‘ra, Abu-Dabi amirligi hukmdori Prezident, Dubay amirligi hukmdori esa Vitse-prezident va Bosh vazir lavozimini egallaydi. Shu nuqtai nazardan, bu pozitsiya de-fakto irsiy hisoblanadi. Prezident, shuningdek , Birlashgan Arab Amirliklari Qurolli kuchlari Oliy qoʻmondoni deb qaraladi. Davlatga Abu-Dabining eng yirik amirligi amiri bo'lgan Birlashgan Arab Amirliklari Prezidenti boshchilik qiladi. Birlashgan Arab Amirliklarining poytaxti ham ushbu amirlikning xuddi shu nomdagi poytaxti hisoblanadi. Amirliklarning neft zaxiralariga muvofiq, mamlakatning umumiy siyosatini belgilashda ma'lum amirliklarning ta'siri taqsimlanadi. Masalan, Dubay amiri BAA hukumati rahbari hisoblanadi.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shayx Zayd bin Sulton Ol Nahayon yetti amirlikni bir davlatga birlashtirgan. U 2004-yil 2-noyabrda vafotigacha Birlashgan Arab Amirliklarining birinchi Prezidenti bo‘lgan. Voris uning oʻgʻli Shayx Xalifa bin Zoid Ol Nahayon boʻlib, u lavozimida 2022-yil 13-mayda vafot etgan[3]. Akasi vafotidan keyin Shayx Muhammad bin Zoid Ol Nahayon 2022-yil 14-mayda Federal Oliy Kengash tomonidan Birlashgan Arab Amirliklarining uchinchi Prezidenti etib saylandi[4] .
BAA Prezidentining vakolatlari:
[tahrir | manbasini tahrirlash]- U Federatsiya Oliy Kengashiga raislik qiladi va undagi munozaralarni boshqaradi.
- Federatsiya Oliy Kengashining majlislarida raislik qiladi va Kengash ichki normativ hujjatlar shaklida qabul qilingan protsessual qoidalarga muvofiq uning majlislarini yopadi. Birlashgan Arab Amirliklari Prezidenti Federatsiya Prezidentining vazifalariga Kengash aʼzolaridan biri iltimos qilgan taqdirda Kengashni majlislarga chaqirish kiradi.
- Zarur hollarda Federatsiya Oliy Kengashi va Federatsiya Vazirlar Kengashini qo‘shma majlislarga chaqiradi.
- Federatsiya Oliy Kengashi tomonidan tasdiqlangan qonunlar, farmonlar va qarorlarni imzolaydi va ularni eʼlon qiladi.
- Federatsiya Oliy Kengashining roziligi bilan u Vazirlar Kengashi Raisini tayinlaydi, uning isteʼfosini qabul qiladi va tegishli vazifalarni bajarishdan ozod qiladi. Birlashgan Arab Amirliklari Prezidenti, shuningdek, Federatsiya Vazirlar Kengashi Raisining taqdimiga binoan Vazirlar Kengashi Raisining o‘rinbosarlarini va Vazirlarni tayinlaydi, shuningdek ularning isteʼfosini qabul qiladi va vazifalaridan ozod qiladi.
- Federatsiyaning xorijiy davlatlardagi diplomatik vakillarini va fuqarolik va harbiy boshqa mansabdor shaxslarni (Federal Oliy sud raisi va sudyalaridan tashqari) tayinlaydi, shuningdek ularning isteʼfosini qabul qiladi va Kengashning roziligi bilan ularni lavozimidan ozod qiladi. Bunday tayinlashlar, shuningdek, isteʼfolarni qabul qilish va lavozimidan chetlashtirish federal qonunlar qoidalariga muvofiq farmon bilan amalga oshiriladi.
- Federatsiyaning xorijiy davlatlardagi diplomatik vakillarining ishonch yorliqlarini imzolaydi va Birlashgan Arab Amirliklari Prezidenti amirlik hududida faoliyat yurituvchi xorijiy davlatlarning diplomatik va konsullik vakillarining ishonch yorliqlarini qabul qiladi.
- Federatsiya Vazirlar Kengashi va tegishli tarmoq vazirlari orqali federal qonunlar, qarorlar va qarorlarning bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshiradi.
- Federatsiyani mamlakat ichida va uning tashqarisida ham alohida xorijiy davlatlar bilan munosabatlarda, ham xalqaro forumlarda vakil qiladi.
- Ushbu Konstitutsiya va federal qonunlar qoidalariga muvofiq avf etish, jazoni engillashtirish va oʻlim jazosini tasdiqlash.
- Maxsus qonunlarga muvofiq fuqarolik va harbiy mukofotlar, ordenlar va nishonlarni tayinlaydi.
- Federatsiya Oliy Kengashi tomonidan unga berilgan yoki ushbu Konstitutsiya yoki federal qonunlar qoidalariga muvofiq unga yuklangan boshqa vakolatlarni amalga oshiradi.
- U Birlashgan Arab Amirliklari Oliy Kengashi va Neft ishlari boʻyicha Birlashgan Arab Amirliklari Oliy Kengashiga raislik qiladi.
| N | Surati | Ism-sharifi va yashagan yillari | Lavozimda boʻlgan yillari | Muddati | Amirlik | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 
|
Zayd ibn Sulton Al Nahayonزايد بن سلطان آل نهيان
(1918-2004) |
1971-yil 2-dekabr | 2004-yil 2-noyabr
(vazifasida vafot etgan) |
32 yil,
336 kun |
 Abu-Dabi
|
| — | 
|
Maktum ibn Roshid Al Maktum
مكتوم بن راشد آل مكتوم (1943-2006) |
2004-yil 2-noyabr | 2004-yil 3-noyabr | 1 kun |  Dubay
|
| 2 | 
|
Xalifa ibn Zayd Al Nahayon خليفة بن زايد آل نهيان (1948—2022) |
2004-yil 3-noyabr [5] | 2022-yil 13-may[6]
(vazifasida vafot etgan) |
17 yil,
191 kun |
Abu-Dabi
|
| — | _(cropped).jpg)
|
Muhammad ibn Rashid Al Maktum محمد بن راشد بن سعيد آل مكتوم (1949-yil) |
2022-yil13-may[7] | 2022-yil 14-may | 1 kun | Dubay
|
| 3 | 
|
Muhammad ibn Zayd Al Nahayon محمد بن زايد بن سلطان آل نهيان (1961-yil) |
2022-yil 14-may[4] | Amaldagi | 104 kun | Abu-Dabi
|
Prezidentlik shtandartlari
[tahrir | manbasini tahrirlash].svg)
(1973-yildan 2008-yilgacha prezidentlik standarti)
(2008-yildan beri Prezident standarti)
Eslatmalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „The UAE Leaders“ (fr). mideast-capital-6. 2016-yil 1-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-may.
- ↑ „The Political System of the UAE“. www.hziegler.com. 2012-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-may.
- ↑ „"UAE"“. Arabruleoflaw.org (retrieved 12 february 2016.). 2019-yil 3-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-may.
- ↑ 4,0 4,1 Sherouk Zakaria. „Sheikh Mohamed bin Zayed elected President of the UAE“ (en). Khaleej Times. 2022-yil 14-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-may.
- ↑ „"Khalifa elected new UAE President"“. Emirates News Agency (2004-yil 4-noyabr). 2022-yil 17-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-may.
- ↑ „UAE President Sheikh Khalifa dies at 73“. BBC News (2022-yil 13-may). 2022-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-may.
- ↑ Mohamed, Yomna. „UAE President and pro-West moderniser Khalifa dies“. Reuters (2022-yil 14-may). 2022-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-may.