Wakuchindikika Saulos Chilima | |
---|---|
Vice President of Malawi | |
Udindo wasono | |
Nyengo: 3 February 2020 | |
Mlongozgi charu | Lazarus Chakwera Peter Mutharika |
Nyengo: 31 May 2014 – 31 May 2019 | |
Mlongozgi charu | Peter Mutharika |
Kupokela | Khumbo Kachali |
Kuwiska na | Everton Chimulirenji |
Minister of Economic Planning and Development | |
Udindo wasono | |
Nyengo: 29 June 2020 | |
Mlongozgi charu | Lazarus Chakwera |
Kupokela | Position Created |
Minister of the Civil Service | |
Nyengo: 31 May 2014 – 31 May 2019 | |
Mlongozgi charu | Peter Mutharika |
Kupokela | Khumbo Kachali |
Minister Responsible for Public Events and Disaster Management | |
Nyengo: 31 May 2014 – 31 May 2019 | |
Mlongozgi charu | Peter Mutharika |
Kupokela | Khumbo Kachali |
Umoyo wamunthu | |
Kubabika | Ntcheu[1] | 12 February 1973
Chipani | Tonse Alliance United Transformation Movement (UTM) |
Other political affiliations |
Democratic Progressive Party (until 2018) |
Nthengwa | Mary Chilima |
Ŵana | Sean Chilima Elizabeth Chilima |
Sukulu | University of Malawi University of Bolton |
Saulos Klaus Chilima(wakababika pa 12 February 1973 -10 June 2024) ni Malawi economist na wandale uyo ni vice president wa chalo cha Malawi. Chilima adayamba kugwira ntchito pa 28 June 2020, kupambana ambiri pamodzi ndi Purezidenti Lazarus Chakwera. Chilima wakaba nduna ya Economic Planning and Development, kweniso mutu wa Public Sector Reforms, udindo uwo wakaba nawo mu nyengo ya boma la Peter Mutharika. Pambere wandaŵepo pa ndyali, Chilima wakaŵa na maudindo ghakuru mu makamphani ghakupambanapambana kusazgapo Unilever, Coca-Cola na Airtel Malawi, uko wakafika pa udindo wa Chief Executive Officer.[2]
Mu February 2014, Chilima wakapharazgika kuti ni nduna ya Democratic Progressive Party (DPP) ya Peter Mutharika pa chisankho cha May 2014.[3]
Chilima wakafumako ku chipani cha Democratic Progressive Party (DPP) kuti wapange chipani cha United Transformation Movement (UTM), ndipo wakaluta ku chisankho cha 2019.
Chilima wakababika pa 12 February 1973 ku Queen Elizabeth Central Hospital, ku Blantyre, Malawi, ni mwana wakwamba wa Henderson Brown Chilima wa Ching ⁇ anga Village, T/A Njewa, Lilongwe na Elizabeth Frances Chilima wa Mbilintengerenji Village, T/A Champiti, Ntcheu. Chilima wakakhala ku Blantyre uko ŵapapi ŵake ŵakagwiranga nchito ndipo nga umo ŵana ŵanandi ŵakacitiranga, nayo wakakhalako nyengo yitali ku sukulu (mu cihanya) pamoza na ŵasekuru na agogo ŵake ku muzi wa Lilongwe na Ntcheu.
Chilima wakasambira sukulu ya pulayimale ku HHI na Dharap, ndipo wakasambira masambiro gha sekondale ku Marist Brothers Mtendere Secondary School Thiwi mu chigaŵa cha Dedza.[4] Wakaluta ku Yunivesite ya Malaŵi, Chancellor College, uko wakasambira masambiro gha social sciences mu 1994. Wakati wagwira nchito kwa vilimika vicoko waka, wakawelera ku sukulu yake kuti wakasambire masters pa nkhani ya kupwelelera vinthu, ndipo wakamalizga masters mu 2006. Pa 10 Ogasiti 2015, Chilima adalandira Ph.D yake mu Knowledge Management kuchokera ku University of Bolton ku United Kingdom.[5]
Chilima wakamba ntchito yake ku Lever Brothers (Mw) Limited (sono ni Unilever) pambere wandalute ku Leasing and Finance Company of Malawi, ndipo pamanyuma ku Southern Bottlers Limited (sono ni Castel Malawi). Mulimo wake waumaliro ukaŵa ku Airtel Malawi, uko ŵakamulemba nchito kuti walongozge gulu la malonda pambere ŵandamusankhe kuŵa mulaŵiliri wakwendeska kampani mu 2010.
Chilima wakwaniska chomene ntchito zake za pa ntchito ndipo wakulongozga ntchito za pa Airtel, Project Precision, Yabooka, Airtel Money, na 3G network upgrade, ivyo vikakhwaska chomene ndalama za bizinesi na kugwiliska ntchito wantchito, kukwezga ndalama za pachaka za Airtel Malawi na 75% mu vyaka vitatu kufuma pa USD54m mu 2010 kufika pa USD95m mu 2013.
Pa 21 Julayi 2018, Chilima wakambiska gulu lake la United Transformation Movement (UTM) kuti wapange chipani chake kuti chizakalute ku visankho vya May 2019.[6] [7] Pa 1 February 2019 Chilima's UTM yikachita maungano na vipani vinyake viŵiri vya ndyali na gulu la vipani vichoko vya ndyali ivyo vikakhumbanga kupanga gulu lakususkana. Magulu ghanyake agho ghakapulikananga nkhani iyi ni Alliance for Democracy (Aford), Peoples Party ya Joyce Banda, uyo wakaŵa pulezidenti wa Malawi, na Tikonze People's Movement, iyo yikulongozgeka na Cassim Chilumpha, uyo wakaŵa mulembi wa pulezidenti. Ŵakazomerezgana kuti ŵaŵikengepo munthu yumoza pa visora vya mu Meyi 2019. Joyce Banda na Cassim Chilumpha pamanyuma ŵakafumamo mu gulu ili cifukwa cakuti "ŵakazomerezgana yayi na munthu uyo wakeneranga kuzakaŵa mulembi wa gulu ili".
Pa visankho vya Malawi vya 2019 ivyo vikati vyamara, Chilima pamoza na Dr. Michael Usi wakaba wacitatu na 20.24% ndipo UTM yikapoka mipando yinayi mu mphala ya malango. Chisankho cha pulezidenti cha 2019 chidachitikanso mu 2020.
Mu chisankho cha 2020 cha pulezidenti, Chilima wakalutizga mpikisano wa Lazarus Chakwera wa Malawi Congress Party, mu chipani cha Tonse icho chikwiza na vipani 9 vyakwimikana na boma na chigomezgo cha kuwuska boma la Mutharika.
Pa 22 June 2022, Chilima wakachimbizgika ku udindo wa vice president chifukwa cha kukolerana na ndalama zakukwana $150 million.[8]
Pakwamba, Chilima wakaŵaso nduna ya kovwira ŵanthu para kwachitika masoka na milimo yinyake ya boma.[9]
Chilima ni membala wa Leadership Council of Compact 2025, gulu ilo likupanga na kupeleka ulongozgi wakukhorweska ku banthu ba ndale na banthu awo ŵakughanaghana kuti ŵalekeske njara na kusuzgika na chakurya chakukwana mu 2025, ndipo wali kulembapo pa nkhani ya chakurya chakukwana. Wakayowoyapo pa nkhani ya kulera makora ŵanthu kweniso pa maungano gha pa caru cose ghakukhwaskana na kumazga njara.[10][11][12][13]
Chilima wakuyowoyapo pa nkhani ya kuvikilira cilengiwa, kulimbikira maseŵero, kususka vimbundi mu ndyali, kweniso wakukhozgera visambizgo vya ŵasembe ŵa Archdiocesan. Apo wakaŵa musambiri, wakamanyikwanga kuti wakakhumbanga kuti mu caru muŵe vyaru vinandi.[14][15][16][17][18][19][20]
Chilima ni Mkatolika wakugomezgeka ndipo wali kutengwa kwa Mary (uyo wakababika Chibambo) ndipo ŵali na ŵana ŵaŵiri, Sean na Elizabeth.[21]
((cite web))
: |last=
has generic name (help)