Zapotekler Orta Amerika'daki Kolomb öncesi bir uygarlığa ve bu uygarlığı kuranların soyundan gelenlere verilen bir addır.[1] Zapotekler'in kökeni hakkında fazla bilgi bulunmamakla birlikte, MÖ yaklaşık 1500 yıllarında ortaya çıktıkları sanılmaktadır. İspanyol istilasına kadar Oaxaca vadisinin en önemli topluluğunu olmuşlardır. Orta Amerika kültürünü etkileyen birçok şehir-devletler kurmuşlardır. Zapotekler'in ana yerleşim bölgesi Maya ülkesi ile yukarı Meksika ovaları arasında kalan Oaxaca vadisi ve Monte Albán'dır. Maya dili Uto-aztek dil ailesine sokulurken, Zapotek dili Mistek dili gibi Otomang dil ailesine sokulur.[2]
Arkeologlar Zapotekler'in uygarlığını tarihsel merkezleri Monte Alban'ın işgal edilmesinden geriye doğru beş dönemde ele alırlar:
- MÖ 500-MS 200 dönemi: Monte Alban'ın nüfusu 10.000 dolaylarındaydı.
- MS 200-MS 250 dönemi: Bu kültürün Maya etkisindeki karakteristik seramiklerinin belirdiği dönemdir.
- MS 250-MS 700 dönemi: Zapotek uygarlığının altın çağı. Günümüzde görülen bazı anıtları inşa ettikleri ve Mitla kentini kurdukları dönemdir. Teokratik toplum düzeninde bulunulduğu bu dönemde, Zaachila sülalesi başkenti Téozpotlan'a taşıdı.
- MS 700-MS 1000 dönemi: Bir varsayıma göre, Monte Alban kenti terk edildi.
- MS 1000-MS 1500 dönemi: Toltekler ve Çiçimekler tarafından güneye itilen Mistekler'le savaşa girdiler. Mitla kentini kaybettikler. MS 1280'de ortak düşman Aztekler tehdidi karşısında barış antlaşması imzaladılar ve antlaşma, her iki kralın aile bireyleri arasında yapılan bir evlilikle perçinlendi. Bu soydan gelen Cocijo-pij 1563 yılında ölmüştür ki, son Zapotek kralı İspanyol istilasına tanık olmuştur.[3]
Zapotekler, günümüzde Meksika'daki bir etnik azınlık olarak varlıklarını sürdürmektedir. Günümüzde 400.000 kişi Zapotek dilini konuşmaktadır.
Eski Meksika başkanlarından Benito Juárez ve imparator Maximilien bir Zapotek'ti.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Witschey, Walter Robert Thurmond (2012). Historical dictionary of Mesoamerica. Lanham, Md.: Scarecrow Press. ISBN 978-0810871670.
- ^ Rodríguez-Alegría, Enrique (2021). The Oxford handbook of the Aztecs. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0197503591.
- ^ Martin, Simon (2020). Ancient Maya politics: a political anthropology of the classic period, 150-900 CE. Cambridge, Birleşik Krallık: Cambridge University Press. ISBN 978-1108483889.
 |
Wikimedia Commons'ta Zapotekler ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
