A picture of rice fields: evidence of the interaction of culture, economics and the environment
Siyasi ekoloji, ekonomi, siyaset, teknoloji, sosyal gelenek ve biyolojik çevre arasındaki karmaşık etkileşimi inceler. Çin'in Yünnan kentindeki bu teraslı pirinç tarlaları, çevrenin ekonomi ve toplum tarafından nasıl şekillendirildiğinin ve şekillendirdiğinin kanıtı olarak gösterilir.

Siyasi ekoloji, siyasal, ekonomik ve sosyal faktörler ile çevresel sorunlar ve değişimler arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Siyasi ekoloji, çevre konularını ve fenomenlerini politikleştirerek incelediğinden, apolitik ekolojik çalışmalardan farklıdır.

Akademik disiplin, bozulma, marjinalleşme, çevresel çatışma, koruma ve kontrol, çevresel kimlikler ve sosyal hareketler gibi konularda ekolojik sosyal bilimleri, siyasi ekonomi[1] ile bütünleştiren geniş kapsamlı çalışmalar hazırlamaktadır.[2]

Terimin kökenleri

"Siyasi ekoloji" terimi ilk olarak Frank Thone tarafından 1935'te yayınlanan bir makalede kullanılmıştır.[3] O zamandan beri beşeri coğrafya ve insan ekolojisi bağlamında yaygın olarak kullanılmaktadır, ancak sistematik bir tanımı yoktur. Antropolog Eric R. Wolf, 1972'de "Mülkiyet ve Siyasi Ekoloji" (Ownership and Political Ecology) başlıklı, yerel mülkiyet ve miras kurallarının "toplumdan kaynaklanan yoğun baskılar ile yerelin zorunlulukları arasında nasıl aracılık ettiğini" tartıştığı bir makalesinde, terimi ikinci kez canlandırdı, ancak kavramı daha fazla geliştirmedi.[4] Eric Robert Wolf, Michael J. Watts, Susanna Hecht ve diğerlerinin 1970'ler ve 1980'lerdeki diğer erken çalışmaları da ilk çalışma kaynakları arasında yer almaktadır.

Alanın 1970'ler ve 1980'lerdeki kökenleri, kalkınma coğrafyasının ve kültürel ekolojinin gelişmesinin,[5] özellikle Piers Blaikie'nin toprak erozyonunun sosyopolitik kökenleri konusundaki çalışmalarının bir sonucuydu.[6] Tarihsel olarak, politik ekoloji, gelişmekte olan dünyaya ve bu dünyayı etkileyen fenomenlere odaklanmıştır; terimin ortaya atılışından bu yana, "araştırma, öncelikle üçüncü dünyadaki çevre üzerindeki maddi ve söylemsel mücadeleleri çevreleyen siyasi dinamikleri anlamaya çalışmıştır".[7]

Petra Kelly, Almanya ve Avrupa'daki politik ekoloji partilerinin kurucu isimlerinden biridir.

Genel bakış

Politik ekolojinin geniş kapsamı ve disiplinler arası doğası, kendisini birden çok tanım ve anlayışa tabi kılmıştır. Bununla birlikte, alandaki yaygın varsayımlar, terimin ilgi alanlarını gösterir. Raymond L. Bryant ve Sinéad Bailey, politik ekolojiyi uygularken üç temel varsayım geliştirdiler:

Buna ek olarak, politik ekoloji, çevre ve politik, ekonomik ve sosyal faktörlerin etkileşiminde eleştiriler ve alternatifler sağlamaya çalışır. Paul Robbins, disiplinin "daha iyi, daha az zorlayıcı, daha az sömürücü ve işleri yapmanın daha sürdürülebilir yolları olduğuna dair normatif bir anlayışa" sahip olduğunu iddia etmektedir.[9]

Kapsamı ve etkileri

Politik ekolojinin bir alan olarak hareketi, 1970'lerdeki başlangıcından bu yana, kapsamını ve hedeflerini karmaşıklaştırdı. Disiplinin tarihi boyunca, belirli etkiler, çalışmanın odağını belirlemede giderek daha az etkili olmuştur. Peter A. Walker, ekolojik bilimlerin politik ekolojideki öneminin izini sürmektedir.[10] Pek çok eleştirmen için, ekolojinin disiplinde kilit bir konuma sahip olduğu 1970'ler ve 1980'ler boyunca 'yapısalcı' bir yaklaşımdan, politik ekolojide 'politika'ya vurgu yapan 'postyapısalcı' bir yaklaşıma geçişe işaret etmektedir.[11] Bu dönüş, alanın 'ekoloji' teriminin kullanımının yanı sıra çevre siyaseti ile farklılaşmasına ilişkin soruları gündeme getirdi. Siyasi ekolojik araştırmalar siyasi nüfuz soruşturmalarına doğru kaymıştır.

Kültürün toplumun maddi koşullarına nasıl bağlı olduğunu ve bunlardan nasıl etkilendiğini gösteren bir analiz biçimi olan kültürel ekolojiden çok bilgi elde edilmiştir. (Walker'a göre ise politik ekoloji, bir analiz biçimi olarak kültürel ekolojiyi büyük ölçüde gölgede bırakmıştır.)[12] Walker'ın belirttiği gibi, "kültürel ekoloji ve sistem teorisi adaptasyon ve homeostazı (dengeleşim) vurgularken, politik ekoloji bir uyumsuzluk ve istikrarsızlık gücü olarak politik ekonominin rolünü vurgulamaktadır".[10]

Antropoloji ve coğrafya ile ilişkisi

18. ve 19. yüzyıllarda Adam Smith, Karl Marx ve Thomas Malthus gibi filozoflarla başlayan politik ekonomi, ekonomik üretim ve politik süreçler arasındaki ilişkileri açıklamaya çalışıyordu.[13][14] Sosyal düzenin korunmasında bireysel ekonomik ilişkilerin rolüne odaklanan aşırı yapısalcı açıklamalara yöneliyorlardı.[15] Eric Wolf, politik ekonomiyi, yerel kültürlerin dünya kapitalist sisteminin bir parçası olarak rolünü ele almaya başlayan ve bu kültürleri "ilkel yalıtkanlar" olarak görmeyi reddeden neo-Marksist bir çerçevede kullandı.[16] Ancak siyasi ve ekonomik süreçler üzerindeki çevresel etkiler yeterince vurgulanmadı.[14]

Tersine, Julian Steward ve Roy Rappaport'un kültürel ekoloji teorileri, bazen 1950'lerin ve 1960'ların işlevselci yönelimli antropolojisini değiştirmek ve ekolojiyi, çevreyi etnografik çalışmaya dahil etmekle tanınır.[17]

Coğrafyacılar ve antropologlar, politik ekolojinin temelini oluşturmak için her ikisinin de güçlü yanlarıyla çalıştılar.[18][19][20][21][22][23][24] Siyasi ekoloji, politik ve ekonomik bağlamları ayırmadan kültürel süreçler üzerindeki çevresel etkileri açıklamanın önemini kabul ederek güç konularına odaklanır.

Koruma ile ilişkisi

Koruma bilimi ile politik ekoloji arasında bir fikir ayrılığı vardır. Korumacılar biyoçeşitliliği korumak için korunan alanlar kurarken, "politik ekolojistler, korunan alanların çalışmasına bir kısım enerjilerini ayırdılar; bu, siyasi ekolojinin kaynaklara erişim ve kaynaklar üzerinde kontrol biçimlerine olan genel ilgisi göz önüne alındığında şaşırtıcı değildir".[25] Arazinin koruma amacıyla kapatılmasına karşı olan argümanlar, yerel halka ve onların geçim sistemlerine erişimlerini engelleyerek zarar vermesiyle ilgilidir. Dove ve Carpenter'ın belirttiği gibi, "yerel insanlar korumaya katkıda bulunabilecek önemli çevresel bilgilere sahiptir".[26] Politik ekolojistlerin itirazı, arazi kullanım düzenlemelerinin Sivil toplum kuruluşları ve hükûmet tarafından yapılması, erişimin reddedilmesi, yerel halkın türleri ve alanları kendilerinin koruma kabiliyetini reddetmesi ve mülksüzleştirme yoluyla onları daha savunmasız hale getirmesidir.

Siyasi ekolojistler

Bazı önde gelen çağdaş bilim adamları şunlardır:

İlgili dergiler

Bu alanın gelişiminde (ve eleştirisinde) kilit rol oynayan bilimsel dergiler şöyle sıralanabilir:

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Notlar

  1. ^ Peet and Watts, 1996, s.6.
  2. ^ Robbins, 2012.
  3. ^ "Nature Rambling: We Fight for Grass," The Science Newsletter 27, 717, Jan. 5: 14.
  4. ^ Wolf, 1972, s.202.
  5. ^ Bryant, 1998, s.80.
  6. ^ Piers Blaikie, 1985
  7. ^ Bryant, 1998, s.89.
  8. ^ Bryant and Bailey, 1997, s.28.
  9. ^ Paul Robbins, 2012.
  10. ^ a b Walker, 2005, s.74.
  11. ^ Walker, 2005, s.74-75.
  12. ^ Walker, 2005.
  13. ^ Ritzer, 2008: s.28.
  14. ^ a b Perry, 2003: s.123.
  15. ^ Wolf, 1997: s.7-9.
  16. ^ Wolf, 1997: s.13.
  17. ^ Perry, 2003: s.154-157.
  18. ^ Wolf, 1972.
  19. ^ Watts, 1983.
  20. ^ Blaikie, 1985.
  21. ^ Hecht & Cockburn, 1990.
  22. ^ Peluso, 1992.
  23. ^ Greenberg & Park, 1994.
  24. ^ Hershkovitz, 1993.
  25. ^ Hanna, et al., 2004: s.203.
  26. ^ Dove & Carpenter, 2008: s.4.

Bibliyografya

Dış bağlantılar

Kategori