| Modern Times | |
 "Asri Zamanlar" (Modern Times) filminin sinema afişi | |
| Yönetmen | Charles Chaplin |
|---|---|
| Yapımcı | Charles Chaplin |
| Senarist | Charles Chaplin |
| Oyuncular | Charles Chaplin Paulette Goddard |
| Müzik | Charles Chaplin |
| Görüntü yönetmeni | Ira H. Morgan |
| Kurgu | Willard Nico |
| Stüdyo | Charles Chaplin Productions |
| Dağıtıcı | United Artists Warner Home Video DVD |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Dram, komedi, romantik |
| Renk | Siyah-beyaz |
| Yapım yılı | 1936 |
| Çıkış tarih(ler)i | 5 Şubat 1936 |
| Süre | 87 dakika |
| Ülke |  ABD |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | 1,5 milyon dolar |
| Diğer adları | Asri Zamanlar (Türkiye, ilk gösterimler) Modern Zamanlar (Türkiye, sonraki gösterimler) The Masses (ABD) Les Temps modernes (Fransa) Tiempos modernos (İspanya) Moderne Zeiten (Almanya) Tempi moderni (İtalya) |
Modern Zamanlar ya da Asrî Zamanlar,[1][2] 1936 ABD yapımı romantik komedi filmidir. Özgün adı Modern Times olan film Türkiye'deki ilk gösterimlerinde Asrî Zamanlar adıyla da gösterilmiştir.[3]
Filmin yapımcısı, senaryo yazarı, yönetmeni ve başrol oyuncusu Charles Chaplin 'dir. Ayrıca filmin müzikleri de Charles Chaplin'e aittir. Filmin diğer başrol oyuncusu ise Paulette Goddard 'dır. Chaplin, aralarındaki yaş farkına rağmen çekimler bittikten sonra rol arkadaşı Goddard ile evlendi, bu Chaplin'in 3. evliliğiydi.
1930'lu yıllarda hüküm süren Büyük Ekonomik Buhran sırasında makineleşmenin de etkisi ile bozulan ekonomik ve toplumsal koşulları, artan işsizlik sorununu dile getiren bu film Charlie Chaplin'in ilk kez 1914 yılında yarattığı Küçük serseri (Şarlo) tiplemesine dayanan son filmdir. Her filminde daha da mükemmeliyetçi olan Chaplin, "Asri Zamanlar"'ı o dönem için rekor sayılabilecek bir süre olan 10 ayda çekmiş ve kurgu öncesi 100 kilometre uzunluğunda negatif film harcamıştı.[3] Chaplin'in "Modern Times"'da Komünizm propagandası yaptığı ileri sürüldüğü için film ABD'de gişede pek başarılı olamadı, 1,5 milyon dolara malolan film ancak 1 milyon dolar hasılat yaptı. Aynı nedenle Almanya ve İtalya'da da yasaklandı. Avrupa'nın geri kalanında ise çok büyük başarı kazandı.
Her ne kadar filmde bazı ses ve müzik efektleri kullanılmış da olsa bu sessiz bir filmdir ve Chaplin'in çevirdiği son sessiz filmdir. Chaplin bu 'sessiz' filmi çevirdiği tarihte sinemada ses yaklaşık 10 yıldan beri kullanılmaktaydı. Chaplin, hem sessiz filmlerin duyguları daha iyi yansıttığını düşünüyordu hem de farklı dillerdeki insanların da bu şekilde onu anlayabileceğine inanıyordu.
Amerikan Film Enstitüsü'nün (AFI) "tüm zamanların en iyi filmleri" arasında 78. sırada gösterdiği "Asri Zamanlar", 1989 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından "kültürel, tarihi ve estetik olarak önemli" filmler arasına seçilerek ABD Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmiştir.
Konusu
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bir fabrikada montaj hattında monoton bir işte ve delicesine bir tempoda çalıştırılan bir işçi (Charles Chaplin) tempoya ayak uyduramaz ve zamanla ruhsal çöküntüye uğrar. Monoton vida sıkma işinden alınarak deneysel bir 'otomatik yemek yedirme makinası'nda kobay olarak kullanılır. Bir dizi şanssız olay sonucunda patronları onun delirmiş olduğuna kanaat getirerek bir akıl hastanesine gönderirler. Buradan çıktığında da tesadüfen elinde salladığı kırmızı bir bayraktan ötürü komünist bir provokatör zannedilerek bu kez de hapishaneye gönderilir. Burada toplu bir firarı engellediği için ödül olarak serbest bırakılır. Sokakta babası grev sırasında öldürülen bir genç kızla (Paulette Goddard) tanışır ve onun arkadaşı ve koruyucusu olur. Ona bakabilmek için birkaç işe girer ama hepsinden de kısa sürede atılır, zaman zaman da tekrar hapse girer çıkar. Hapiste olduğu bir zamanda kız gece kulüplerinden birinde dansöz olarak çalışmaya başlar ve Şarlo'ya da aynı yerde bir iş bulur. Serbest bırakıldıktan sonra işe başlayan Şarlo, masalara şarkı söyleyerek servis yapan bir garson olarak kısa sürede büyük bir başarı kazanır, ama bu mutlulukları uzun sürmez. Zira yetimhane yetkilileri kızı geri alabilmek için peşlerindedir ve ikili mecburen oradan kaçmak zorunda kalır. Bütün olanlardan yılan genç kız moralsiz bir şekilde "Bunca zahmete değer mi?" deyince Şarlo ünlü repliğini tekrarlar: ""Gülümse, umudunu kaybetme, başaracağız" (Filmin tema müziğinin adı da Smile dır (Türkçesi: Gülümse) ve bu replik sinema tarihine ara yazısı ile verilmiş son replik olarak geçecektir). Son sahnede tüm Şarlo filmlerinde olduğu gibi ikiliyi Kaliforniya otoyolunda yeni maceralara doğru giderlerken görürüz.
Oyuncular
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Charles Chaplin - Şarlo
- Paulette Goddard - Kimsesiz sokak çocuğu
- Henry Bergman - Kafe sahibi
- Tiny Sandford - Koca Bill
- Chester Conklin - Tamirci
- Hank Mann - Soyguncu
- Stanley Blystone - Sokak çocuğunun babası
- Al Ernest Garcia - Electro Çelik şirketinin başkanı
- Richard Alexander - Charlie'nin hücre arkadaşı
- Cecil Reynolds - Papaz
- Mira McKinney - Papazın karısı
- Murdock MacQuarrie - J. Widdecombe Billows
- Wilfred Lucas - Çocuk polisi
- Edward LeSaint - Şerif Couler
- Fred Malatesta - Şef garson
- Sammy Stein ... Türbin operatörü
- Juana Sutton ... Göğsü düğmeli elbisesi olan kadın
- Ted Oliver ... Billows'un yardımcısı
- Norman Ainsley ... Billows' assistant (uncredited)
- Bobby Barber ... İşçi
- Heinie Conklin ... Üretim bandındaki işçi
- Gloria DeHaven ... Gamin'in kızkardeşi
- Frank Hagney ... Dok işçisi
- Chuck Hamilton ... İşçi
- Lloyd Ingraham ... Kafe patronu
- Walter James ... Üretim bandının formeni
- Edward Kimball ... Doktor
- Jack Low ... İşçi
Filmin müziği
[değiştir | kaynağı değiştir]Resmi kayıtlara göre "Asri Zamanlar"'ın müziğini bizzat Charlie Chaplin bestelemişti; ancak parçaların düzenlemelerini yaparken kendisine Alfred Newman yardımcı olmuştu. Filmin romantik tema müziği Smile'a (Türkçe: Gülümse) sonradan şarkı sözleri de yazılmıştı. Pop müziğinin günümüzde bile çok tanınan bu popüler parçasını önce Nat King Cole plak yapmıştı. Arkasından da Diana Ross, Michael Bublé, Michael Jackson, Liberace, Judy Garland ve Madeleine Peyroux gibi birçok ünlü şarkıcı bu şarkının coverlarını yapmışlardı.
Film hakkında notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1989 yılında Kongre Kütüphanesi tarafından kültürel öneminden dolayı filmin Amerikan Ulusal Film Arşivi'nde muhafaza edilmesine karar verilmişti.
- Amerikan Film Enstitüsü 2007 yılında filmi tüm zamanların en iyi filmleri sıralamasında 78.ci olarak ilan etmişti.
- "Asri Zamanlar", her zaman IMDb'nin "en iyi 250 film" listesine girmekte ve sıralamada sürekli olarak üst sıralarda yer almaktadır.[4]
- Filmin tema müziği olan Smile'ı da Charles Chaplin bestelemişti. Bu müzik daha sonra Jerry Lewis tarafından tanıtım/sinyal müziği olarak kullanılmıştı.
- Film o yıllarda Almanya ve İtalya'da yasaklanmıştı.
- ABD'de Amerikan Aleyhtarı Faaliyetler Komitesi 1947 yılında politik bakış açısı nedeni ile bu film başta olmak üzere Chaplin'in bazı filmlerinden dolayı onun bir komünist olduğuna kanaat getirmişti. Chaplin bu iddiayı şiddetle reddetmiş ve çok kırılmıştı. Bundan sonra da ülkeyi terkederek İsviçre'de yaşamaya ve bir daha asla Amerika'ya dönmemeye yemin etmişti. 1952 yılında İsviçre'ye yerleşti ve 1977'deki ölümüne kadar orada yaşadı.
- Bazı deneysel filmler hariç tutulduğunda bu film sinemada konuşmaların ara yazıları ile verildiği son uzun metrajlı büyük film olarak tarihe geçmiştir. Hatta filmin sonunda Charlie Chaplin'in sözü olan "Gülümse,umudunu kaybetme, başaracağız" repliği ara yazısı ile verilmiş son replik olarak sinema tarihine geçmiştir.
- Chaplin bu filmde birlikte rol aldığı Paulette Goddard ile kamuoyunu fazlasıyla meşgul edecek uzun süreli bir birliktelik yaşadı.[5][6] O zaman Chaplin 47, Paulette ise 26 yaşındaydı.
- Chaplin bu filmi aslında sesli olarak çekmeyi düşünüyordu, hatta diyaloglarını bile yazmıştı. Ancak "küçük serseri" karakterinin pandomime daha uygun olduğunu düşünerek bundan vazgeçti ve filmi sessiz çekmeye karar verdi. Ancak filmde gene de bir miktar ses kullanılmıştır. Teknolojiyi temsil eden şeylerden sesler duyulmaktaydı, örneğin fabrika müdürünün kullandığı görüntülü iletişim aygıtlarından, mekanik satış elemanından ve hapishane müdürünün odasındaki radyodan sesler geliyordu. Bir de garson olarak çalıştığı restoranda Chaplin uydurma İtalyanca ile bir şarkı mırıldanıyordu. (Bu şarkının ana melodisi, Chaplin'in arkadaşlarıyla öğle yemeklerini yedikleri bir lokantada sık sık söyledikleri I Want a Lassie adlı şarkıya aittir.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi s.96 Türkçe isim için referans 1
- ^ Ölmeden Önce Görmeniz Gereken 1001 Film (kitap) s.131 Türkçe isim için referans 2
- ^ a b 100 Yılın 100 Filmi. Atilla Dorsay. 1996, Remzi Kitabevi. s. 67
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2009.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2008.
- ^ Charlie: The Life and Art of Charles Chaplin (2003)
- ^ Charlie: The Life and Art of Charles Chaplin (2003)(II.CD 27. dakika)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- IMDb'de Modern Zamanlar
- Filmle ilgili fotoğraf/doküman15 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- filmden fotoğraflar
- Film hakkında İngilizce bilgi19 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
