Si Francisco Balagtas, ang "Ama ng Balagtasan" sa wikang Tagalog.
Si William Shakespeare, isang makatang Ingles, mandudula, at aktor na malawakang kinikilala bílang pinakamahusay na manunulat ng wikang Ingles kabilang ang mga soneto

Ang panulaan ay isang uri ng sining at panitikan na kilala sa malayang paggamit ng wika sa iba't ibang anyo at estilo. Pinagyayaman ito sa pamamagitan ng paggamit ng tayutay. Ang mga likhang panulaan ay tinatawag na tula. Madaling makilala ang isang tula sapagkat karaniwan itong may batayan o huwaran sa pagbigkas ng mga huling salita.

Binubuo ang tula ng saknong at taludtod. Karaniwan itong wawaluhin, lalabindalawahin, lalabing-animin, at lalabing-waluhing pantig. Matalinghaga at ginagamitan din ng tayutay. May tugma at sukat. Kung minsan ay maiksi o kaya naman ay mahaba.

Bilang isang anyo ng sining pampanitikan, gumagamit ang panulaan ng estetika at kadalsan, katangiang ritmo[1][2][3] ng wika upang pukawin ang mga kahulugan na dagdag pa ang, o kapalit ng, literal na kahulugan sa mababaw na antas.

Uri ng tula

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Maikling tula

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Tulang liriko o pandamdamin

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Sa tulang liriko o pandamdamin, itinatampok ng makata ang kanyang sariling damdamin. Ito ang itinuturing pinakamatandang uri ng tulang isinusulat ng mga makata sa buong daigdig. Ito ay puno ng damdamin at madalas ding gamiting titik ng mga awitin. Ang pagkakaugnayan ng tulang liriko at musikang sinasaliwan ng instrumentong tinatawag na lira ang siyang dahilan kung bakit ito nakilala sa taguring tulang liriko. Ito rin ang dahilan kung bakit ngayon malimit pumapasok sa ating isipan na ang liriko ay alinman sa dalawa: tulang talagang kakantahin o kaya'y tulang may katangiang awit. Narito ang ilang uri ng tulang ito:

Isang unang Tsinong patula, ang Kǒngzǐ Shīlùn (孔子詩論), na tumatalakay sa Shijing (Klasiko ng Panulaan).

Tulang pasalaysay

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ito ay naglalahad ng mga tagpo o pangyayari sa pamamagitan ng mga taludtod. Narito ang apat na uri ng tulang ito:

Tulang dula

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ito ay mga tulang isinasadula sa mga entablado o iba pang tanghalan. Narito ang mga uri ng tulang dula:

Tulang patnigan

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ito ay tulang sagutan na itinatanghal ng mga magkakatunggaling makata ngunit hindi sa paraang padula. Ito ay paligsahan ng mga katwiran at tagisan ng mga talino at tulain. Ang sumusunod ang mga uri ng tulang patnigan:

Mga elemento ng tula

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga sanggunian

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Mga sipi

[baguhin | baguhin ang wikitext]
  1. "Poetry". Oxford Dictionaries (sa wikang Ingles). Oxford University Press. 2013. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2013-06-18. poetry [...] Literary work in which the expression of feelings and ideas is given intensity by the use of distinctive style and rhythm; poems collectively or as a genre of literature.((cite web)): CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. "Poetry". Merriam-Webster (sa wikang Ingles). 2013. poetry [...] 2 : writing that formulates a concentrated imaginative awareness of experience in language chosen and arranged to create a specific emotional response through meaning, sound, and rhythm((cite web)): CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. "Poetry". Dictionary.com (sa wikang Ingles). 2013. poetry [...] 1 the art of rhythmical composition, written or spoken, for exciting pleasure by beautiful, imaginative, or elevated thoughts.((cite web)): CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. Libiran, Pablo Reyna (1985). Balagtasan: noon at ngayon. National Book store. p. 4. ISBN 978-971-08-2888-3.((cite book)): CS1 maint: date auto-translated (link)
  5. 5.0 5.1 Panitikan Sa Pilipinas'2001 Ed. Rex Bookstore, Inc. 2001. p. 106. ISBN 978-971-23-3058-2.((cite book)): CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. 6.0 6.1 Panitikan ng Pilipinas. Goodwill Trading Co., Inc. p. 78. ISBN 978-971-574-081-4.
  7. Mercado, Leonardo N. (1994). The Filipino Mind: Philippine Philosophical Studies (sa wikang Ingles). CRVP. ISBN 978-1-56518-040-6.((cite book)): CS1 maint: date auto-translated (link)

Mga pinagkukunan

[baguhin | baguhin ang wikitext]