Bibliya


kanon
Biblikal na kanon Kanon ng Hudaismo Kanon ng Silangang Ortodokso Kanon ng Simbahang Katoliko Romano Kanon ng Protestante Kanon na Samaritano Kanon ng Simbahang Ortodoksong Etiopanong Tewahedo Kanon ng Simbahan ng Silangan
May akda at pag-unlad
May akda ng Biblya Petsa ng pagkakasulat ng Bibliya
Mga salin at manuskrito
Samaritan Torah Tekstong Masoretiko · Mga iskrolyo ng Patay na Dagat · · Targum · Peshitta Septuagint · Vulgata Theodotion · Hexapla · Codex Sinaiticus · Codex Vaticanus · Vetus Latina · Bibliyang Luther · Textus Receptus
Pag-aaral
Arkeolohiyang pambibliya Novum Testamentum Graece Dokumentaryong Hipotesis Mataas na Kritisismo Kritisismong tekstuwal Problemang sinoptiko Historisidad ng Bibliya konsistensiya ng Bibliya Eliš
Mga paksa
Hesus Diyos Trinidad Propesiya ng Bibliya Moralidad, Kababaihan sa Bibliya, Poligamiya, Pang-aalipin, Kashrut
Mga mahahalagang sanggunian sa pag-aaral ng Bibliya
Mga papiro at ostracon ng Elefantina Ugarit Sinaunang Malapit na Silangan(e.g. Mga liham ng Amarna Gnostisismo Mga iskrolyo ng Patay na Dagat Aklatang Nag Hammadi Oxyrhynchus Papyri Mga panitikan ng Sinaunang Malapit na Silangan (e.g. Epiko ni Gilgamesh, Enûma Eliš, Kodigo ni Hammurabi) Mga ama ng simbahan at mga katunggali nito gaya ni Marcion Mga manunulat ng unang siglo ( e.g. Josephus, Philo) Mga Hudyong iskolar (e.g. Maimonides, Nachmanides, Abraham ibn Ezra) Mga panitikan ng Sinaunang Gresya (e.g Ang Bacchae)
t u b

Table I: Chronological overview (Hebrew Bible / Old Testament)

[baguhin | baguhin ang wikitext]

Ang tabla ay bumubuod sa kronolohiya ng Bibliya ang petsa ay ika 8 siglo BCE hanggang ika-2 siglo BCE. Hindi tinatanggap ng mga Hudyo ang Bagong Tipan ngunit tinatanggap ng mga Kristiyano ang parehong Bagong Tipan at Lumang Tipan.

Panahon	Mga Aklat
Kasaysayan ng Sinaunang Israel at Judah circa 745–586 BCE	Mga pinamakaagang bahagi ng Aklat ni Hosea , ika 8 siglo BCE.^[1] Pinakamaagang bahagi ng AKlat ni Isaias 1-39, huli nang ika-8 siglo BCE.^[2] Pinakamaagang bahagi ng Aklat ni Emos, huling ika 8/maagang ika 7 siglo BCE.^[3] Pinakamaagang bahagi ng AKlat ni Micah, huling ika-8 siglo.^[4] Ang Aklat ni Nahumay isinulat noong ika-7 siglo batay sa palagay ng pagbagsak ng Thebese at sa pagtawag sa pagkawasak ng Nineveh.^[5] Ang [[Aklat ni Nehemiah ay isinulat noong ika-7 siglo BCE^[6] Ang [[Aklat ng Deuteronomyo 5-26 ay isinulat noong panahon ni Josiah noong ika 7 siglo BCE.^[7] Ang unang edition ng Kasaysayang Deuteronomistiko na binubuo ng Aklat ni Josue, Aklat ng mga Hukom, at mga Aklat ni Samuel noong panahon ni Jossiah.^[8] Habakkuk, huling ika 7 siglo CE^[9]
Pagkabihag sa Babilonia 586–539 BCE	Pinalawig ng Deuteronomio ang mga kapitulo 1-4 and 29-30 upang magsilbing introduksiyo sa binagong Kasaysayang Deuteronomiko^[7] Ikalawang edisyon ng kasaysayang Deuteronomico.^[10] Ang Aklat ni Obadiah ay isinulat noong 586 BCE.^[11] Ang maigsing edition ng Aklat ni Heremias.^[12] Ang Aklat ni Ezekiel ay isinulat bago ang muling pagbabalik ng Israel sa [[Herusale.^[13] Ang Ikalawang Isaias (40-55) ay isinulat noong gitnang siglo.^[14] Pagpapalawig at muling pagbibigay anyo sa Aklat ni Hosea. Aklat ni AMos, Aklat ni Micah at Aklat ni Zephania^[15]
Panahong ng Ikalawang Templo. mula 538 hanggang 330 BCE.	Ang Aklat ng Deuteronomy ay pinalawag sa Kapitulo 19-245 at pagdadagdag ng Kapitulo 27 and 31-34 upang magsilbing katapusan sa Torah.^[7] Ang Torah ay isinulat noong 450–350 BCE.^[16]^[17] Ang Ikatlong Isaias ay isinulat pagkatapos ng pagkakapon sa Babilonia. (Isaiah 56–66)^[14] Ang ikalawang mas mahabang edition ng Aklat ng Heremias.^[12] Ang Aklat ng Haggai ay isinulat noong 520 BCE.^[18] Ang kapitulo 9-14 ng Aklat ni Zechariah ay isinulat noong ika 5 siglo BCE.^[19] Ang AKlat ni Malakias ay isinulat noong ika-5 siglo BCE.^[20] Ang Aklat ng mga Kronika ay isinulat noong 350 to 300 BCE.^[21] Ang pinagmulan ng Ezra–Nehemiah ay maaaring umabot sa huling anyo nito noong Panahong Ptolomaiko circa 300-200 BCE.^[22]
Pagkatapos ng pagkakabihag Panahon Hellenestico O Griyego, 330-164 BCE	Aklat ni Esther, c. ika-4 siglo BCE?^[23] Aklat ni Job.^[24] Ecclesiastes.^[24] Awit ng mga Awit.^[24] Aklat ni Jonah hindi lagpas sa ika 2 siglo BCE.^[25] Aklat ng Awit.^[26]
1 Macabeo, 164 BCE	Aklat ni Daniel, c. 164 BCE.^[27]

↑ Kelle 2005, p. 9.
↑ Brettler 2010, pp. 161–62.
↑ Radine 2010, pp. 71–72.
↑ Rogerson 2003a, p. 690.
↑ O'Brien 2002, p. 14.
↑ Gelston 2003c, p. 715.
↑ ^7.0 ^7.1 ^7.2 Rogerson 2003b, p. 154.
↑ Campbell & O'Brien 2000, p. 2 and fn.6.
↑ Gelston 2003a, p. 710.
↑ Brettler 2007, p. 311.
↑ Gelston 2003b, p. 696.
↑ ^12.0 ^12.1 Sweeney 2010, p. 94.
↑ Sweeney 2010, pp. 135–36.
↑ ^14.0 ^14.1 Blenkinsopp 2007, p. 974.
↑ Carr 2011, p. 342.
↑ Greifenhagen 2003, p. 212.
↑ Enns 2012, p. 5.
↑ Nelson 2014, p. 214.
↑ Nelson 2014, pp. 214–15.
↑ Carroll 2003b, p. 730.
↑ McKenzie 2004, p. 32.
↑ Grabbe 2003, p. 00.
↑ Meyers 2007, p. 325.
↑ ^24.0 ^24.1 ^24.2 Rogerson 2003c, p. 8.
↑ Nelson 2014, p. 217.
↑ Day 1990, p. 16.
↑ Collins 2002, p. 2.