Ukristo
Sehemu ya mfululizo kuhusu

Yesu Yesu katika Ukristo Yesu kuzaliwa na Bikira Utume wa Yesu Kifo Ufufuko Kristo
Biblia ya Kikristo Historia ya wokovu Kanuni ya Biblia Agano la Kale Agano Jipya Injili
Teolojia Mungu Baba Mwana Roho Mtakatifu Utatu Mtakatifu Kanisa Katoliki Ufunuo Mapokeo ya Mitume Kanuni ya Imani Historia ya teolojia Umisionari Utetezi wa Ukristo Kifodini Wokovu Sakramenti Ubatizo Kipaimara Ekaristi Kitubio Mpako wa wagonjwa Daraja takatifu Ndoa
Historia ya Kanisa Bikira Maria Mitume wa Yesu Mtume Petro Mtume Paulo Mababu wa Kanisa Walimu wa Kanisa Papa Ukristo katika karne za kwanza Umonaki Konstantino Mkuu Mitaguso ya kiekumene Agostino wa Hippo Farakano la mwaka 1054 Vita vya msalaba Fransisko wa Asizi Dominiko Guzman Thoma wa Akwino Martin Luther Matengenezo ya Kiprotestanti Urekebisho wa Kikatoliki Wajesuiti Upietisti Ekumeni
Mada nyingine Liturujia Mwaka wa Kanisa Muziki wa Kikristo Sala Sanaa ya Kikristo Ukristo na dini nyingine
Madhehebu Mashariki Waasiria Wakatoliki wa Mashariki Waorthodoksi Waorthodoksi wa Mashariki Magharibi Waadventisti Waanabaptisti Waanglikana Wabaptisti Wakalvini Wakatoliki Wakatoliki wa Kale Walutheri Wamethodisti Wamoraviani Wapentekoste Waprotestanti Wasiosadiki Utatu Mashahidi wa Yehova Wamormoni
o m h

Jumuiya Anglikana (Anglican Communion) ni umoja wa makanisa yote yanayofuata mapokeo ya Kianglikana yaliyo na ushirika kamili na Kanisa la Uingereza.

Hakuna "Kanisa la Anglikana" lenye mamlaka duniani kote, kwa sababu kila kanisa la kitaifa au la kijimbo lina uhuru kamili. Pamoja na washiriki zaidi ya milioni mia moja na kumi, Jumuiya ya Anglikana ni dhehebu la Kikristo la tatu kwa ukubwa duniani, baada ya Kanisa Katoliki na Makanisa ya Kiorthodoksi.

Hali ya ushirika kamili inamaanisha kuwa ibada zote zinazofanywa katika kanisa moja zinatambuliwa na mengine. Baadhi ya makanisa hayo yanatumia jina "Anglikana", yakitambua uhusiano wa pekee na Kanisa la Uingereza; neno la Kilatini Anglicana linamaanisha "la Uingereza". Katika maeneo mengine Waanglikana wanatumia jina la "Kanisa la Kiaskofu" (Episkopali, Kiingereza: episcopalian).

Askofu Mkuu wa Canterbury aliye mkuu wa kidini wa Kanisa la Uingereza anatambuliwa kama ishara ya umoja huo. Hata hivyo hana mamlaka rasmi nje ya Uingereza yenyewe.

Ramani ya Dunia inayoonyesha majimbo ya Jumuiya Anglikana:

Majimbo ya kitaifa Kanisa la Kiaskofu la Marekani (Episcopal Church) Kanisa la Jimbo la West Indies Kanisa Anglikana katika Amerika ya Kati Kanisa Anglikana ya Amerika ya Kusini Kanisa Anglikana ya Afrika ya Kusini Kanisa la Jimbo la Afrika ya Kati Kanisa la Jimbo la Afrika ya Magharibi Kanisa la Kiaskofu huko Yerusalemu na Mashariki ya Kati Kanisa la Jimbo la Bahari ya Hindi Lanisa Anglikana huko Aotearoa, New Zealand na Polynesia Kanisa la Jimbo la Melanesia Dayosisi ya Ulaya ya Kanisa la Uingereza Makanisa nje ya jimbo chini ya Askofu Mkuu wa Canterbury Kanisa la Jimbo la Asia Kusini Mashariki Maeneo yasiyo na makanisa ya Kianglikana
Zingatia kwamba *Kanisa la Eire* linahudumia Eire ya Kaskazini (Northern Ireland) pamoja na Jamhuri ya Eire; *Kanisa Anglikana la Korea* linahudumia Korea Kusini na kinadharia (si hali halisi) pia Korea Kaskazini. Waanglikana wa Uhindi wamegawiwa kwa majimbo ya Kanisa la Uhindi Kaskazini na Kanisa la Uhindi Kusini. Dayosisi katika Ulaya (zamani Dayosisi ya Gibraltar katika Ulaya) ni sehemu ya jimbo la Canterbury likiwa pia na parokia katika Ureno na Hispania. Kanisa la Kiaskofu la Marekani lina parokia pia katika Ulaya.

Majimbo ya Ushirika wa Anglikana

[hariri | hariri chanzo]

Jumuiya hiyo inafanywa na majimbo yanayojitawala; kila jimbo lina dayosisi ndani yake zinazosimamiwa na askofu wake. Kuna pia maeneo kadhaa yasiyo na hadhi ya jimbo.

Kuna majimbo 38 ya Jumuiya Anglikana na kila moja linajitegemea na mkuu wake na katiba yake. Majimbo mara nyingi ni makanisa ya kitaifa (kama vile Tanzania, Kenya, Uganda, au Japani) au ya maeneo ya zaidi ya nchi moja (kama vile West Indies, Afrika ya Kati , au Asia ya Kusini-Mashariki).

Kanisa Anglikana huko Aotearoa, New Zealand, na Polynesia
Kanisa Anglikana la Australia
Kanisa la Bangladesh
Igreja Episcopal Anglicana do Brasil (Kanisa Anglikana la Kiaskofu la Brazil)
Kanisa Anglikana la Burundi
Kanisa Anglikana la Kanada
Kanisa la Jimbo la Afrika ya Kati
Kanisa Anglikana katika nchi za Amerika ya Kati
Jimbo la Kanisa Anglikana la Kongo
Kanisa la Uingereza lenye majimbo ya Canterbury na York
Kanisa Anglikana la Hong Kong (Kiaskofu)
Kanisa la Jimbo la Bahari ya Hindi
Kanisa la Ueire
Nippon Sei Ko Kai (Jumiya Anglikana huko Japani)
Kanisa la Kiaskofu huko Yerusalemu na Mashariki ya Kati
Kanisa Anglikana la Kenya
Kanisa Anglikana la Korea
Kanisa la Jimbo la Melanesia
Kanisa Anglikana la Meksiko
Kanisa la Jimbo la Myanmar (Burma)
Kanisa la Nigeria
Kanisa la India Kaskazini
Kanisa la Pakistan
Kanisa Anglikana la Papua Guinea Mpya
Kanisa la Kiaskofu la Ufilipino
Kanisa la Jimbo la Rwanda
Kanisa la Kiaskofu la Scotland
Kanisa la Jimbo la Asia ya Kusini Mashariki
Kanisa la India Kusini
Kanisa la Anglikana la Kusini mwa Afrika
Kanisa Anglikana la Amerika ya Kusini
Kanisa la Kiaskofu la Sudan
Kanisa Anglikana la Tanzania
Kanisa la Uganda
Kanisa la Kiaskofu huko Marikani
Kanisa huko Wales
Kanisa la Jimbo la Afrika ya Magharibi (Kamerun, Kabo Verde, Gambia, Ghana, Guinea, Liberia, Senegal, Sierra Leone)
Kanisa katika Jimbo la West Indies

Aidha, kuna makanisa sita yasiyo chini ya jimbo, na matano yapo chini ya mamlaka ya Askofu Mkuu wa Canterbury:

Kanisa Anglikana la Bermuda (chini ya Askofu Mkuu wa Canterbury)
Kanisa la Kiaskofu la Kuba (chini ya baraza lake)
Parokia ya Visiwa vya Falkland (chini ya Askofu Mkuu wa Canterbury)
Kanisa la Kiinjili la Kimitume la Kikatoliki la Lusitania katika Ureno (chini ya Askofu Mkuu wa Canterbury)
Kanisa la Kiaskofu la Matengenezo la Hispania (chini ya Askofu Mkuu wa Canterbury)
Kanisa la Ceylon ( Sri Lanka ) (chini ya Askofu Mkuu wa Canterbury)

Tazama pia

[hariri | hariri chanzo]

Waanglikana

Tovuti za Nje

[hariri | hariri chanzo]