Godina 1326 (MCCCXXVI) bila je redovna godina koja počinje u srijedu julijanskog kalendara (1. januar/siječanj).

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

• 7. 1. - Ulmski ugovor: Friedrich Lijepi bi upravljao Svetim rimskim carstvom kao kralj Rimljana, a Ludwig IV bi bio krunisan za svetog rimskog cara u Italiji. Ali kada mu brat Leopold umre krajem februara, Friedrich se povlači iz Nemačke i vraća u Austriju i Štajersku (do smrti 1330).
• 10. 2. - 11. 3. - Upad u Brandenburg: poljske i litavske snage invadiraju Markgrofoviju Brandenburg, uz papino odobrenje u sklopu njegovog sukoba sa carem Ludwigom. Odnose dosta plena i zarobljenika. Teutonski viteški red zasada održava primirje sa Poljskom, pod papinim pritiskom, ali uskoro ipak dolazi do Poljsko-teutonskog rata (do 1332).
• ožujak - Papa imenuje Ladislava de Kobola za zagrebačkog biskupa (do 1343), "mjesto nehajnoga Jakova"^[1],
• 25. 3. - Povelja Stefana Dečanskog potvrđuje trgovačke povlastice Dubrovčanima. Prvi put se pominje Đuraš Ilijić, predak Crnojevića. Vojvoda Mladen, gospodar Trebinja i Dračevice, poslednji put se pominje u jednoj povelji (kada umre, naslediće ga sin Branko, po kome su nazvani Brankovići).^[2]
• 26. 3. - Sklopljen je mir između Dubrovnika i srpskog kralja Stefana. Dubrovčani se nakon ovoga svete Branivojevićima koji su napadali njihove oblasti - Mihajlo je poginuo u borbi, Brajko je umro od gladi u kavezu a Branoje je osuđen na smrt i pogubljen u Kotoru, nakon dubrovačkog mita.^[3]
  • Dubrovčani i Bosna su podelili posede Branivojevića: Stjepan Kotromanić je dobio donju dolinu Neretve, predeo oko ušća i Krajinu, tj. kraj odatle do Cetine. Dubrovčani su uzeli Ston sa poluostrvom, zatim vode pregovore sa srpskim kraljem za legalizaciju poseda.^[4]
• Stjepan Kotromanić je učestvovao u ratu protiv Branivojevića,^[5] do ove godine je osvojio čitav Hum,^[6] od ove godine se i naziva gospodarem Huma i knezom Huma.^[7] Zavladao je i Imotskim, Klekom, Glamočem itd.

April/Travanj – Jun/Lipanj

• 6. 4. - Orhanove Osmanlije zauzele Prusu, sada Bursu nakon višegodišnje opsade - njihovo je sedište do 1363. Orhanov otac Osman I, osnivač dinastije, umro je negde u ovo vreme (ili još pre dve godine).
• april - Mladi kralj Dušan, Stefanov sin, pregovarao je sa Dubrovnikom, spasao je Brajkovu udovicu Voisavu, kćerku vojvode Vojina.^[5]
• april - Corbeilski ugovor: obnavljanje Auld Alliance između Francuske i Škotske
• 19. 4. - Flamanska pobuna: ratifikovan je mirovni sporazum - pobuna ponovo nakratko izbija 1328.
• proleće - U Srbiju je došlo jedno poslanstvo starijeg cara Andronika II, zvanično zbog udovice Jovana Paleologa, u stvari radi pregovora pred predstojeći građanski rat u Vizantiji.^[8] Učesnik poslanstva je bio Nićifor Grigora, beleži da Srbi "igraju u kolu i pevaju tužne pesme u slavu svojih junaka, ali bez pratnje bilo kakvog instrumenta".^[9]
• jun - Danski kralj Christoffer II je zbačen u pobuni magnata, uz pomoć Gerharda III, grofa Holstein-Rendsburga. Za kralja je postavljen maloletni Valdemar III, kome je Gerhard ujak i regent. Christoffer se vraća 1329. usled sve većeg haosa u zemlji ali Gerhard ostaje stvarni vladar do smrti 1340.
• 3. 6. - Novgorodski sporazum: nakon višedecenijskih čarki, delimitiran je uticaj Norveške i Novgoroda među Laponcima u Finmarku.
• jun - Aragonsko osvajanje Sardinije: aragonske snage su porazile pizanske, faktički je ostvarena Kraljevina Sardinija (i Korzika), papina kreacija iz 1297, na jugu, istoku i severu otoka (Korzika nikada nije osvojena pa je kasnije izostavljena iz titule).

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 15. 7. - Kralj Karlo I. Robert daje nalog slavonskom banu Mihaljeviću da se zagrebačkoj biskupiji vrate oteta imanja i da građani plaćaju crkvenu desetinu.^[1]
• 1. 8. - Umro Vartislav IV., vojvoda Pomeranije. Novi danski moćnik Gerhard priznaje njegove maloletne sinove kao naslednike, kao i nasledstvo Rugenske kneževine. Međutim, izgnani danski kralj je daje u leno Meklenburgu. Krajem leta počinje Rat za rugensko nasledstvo (do 1328, nove borbe 1342-43. i 1351, pitanje rešeno 1355).
• kolovoz - Pošto se izmirio s kraljem, knez Ivan Babonić postaje magistar kraljičinih tovarnika (do 1333).^[1]
• 27. 8. - Isabella Francuska dogovara sa Vilimom I, grofom Hainauta, zbacivanje svog supruga, engleskog kralja Edwarda II. Zaručila je svog sina Edwarda Vilimovom kćerkom Filipom (vladarski par 1328-1369). Od miraza sakuplja plaćeničku vojsku.
• ljeto - Slavonski ban Mikac Mihaljević je upadao u Hrvatsku.^[10] protiv kneza Nelipića i njegovih rođaka Kurjakovića, u savezu sa bribirskim knezovima i Bosancima - osvojio je tvrđavu Unac, primljen je i u Zadru, ali se na kraju poražen vraća na sever, ostavivši nešto vojske u Bihaću.^[11]
  • Hrvatska-Dalmacija ostaje tako faktički u rukama kneza Nelipića, Mlečana (protekcija Šibenika i Trogira) i Bosanaca.
  • Kotromanić nakon Huma u ovo vrijeme "grabi župe i kotare" u hrvatskom "Zagorju", redom: Imota, Dumno/Duvno, Hlivno s gradom Bistričkim, Dlamoč/Glamoč. Oblast Krajina (stara Neretva) od r. Neretve do Cetine kod Omiša - Krajina s Imotom je priključena Humu. Dumno, Hlivno i Dlamoč postaju zasebna oblast Završje ili Zapadne strane.^[12]
• 3. 9. - Mletačka općina upozorava krčkog kneza Fridrika da se više ne pridružuje banu Mikcu Mihaljeviću.^[13]

• 24. 9. - Isabella Francuska i njen ljubavnik Roger Mortimer započinju invaziju Engleske, protiv Edwarda II i starijeg i mlađeg Despensera. Uglavnom ih dočekuju dobrodošlicom, u Londonu izbija pobuna 2. 10..
• 26. 9. - Nadbiskup Kelna je naredio inkvizitorsko suđenje Meister Eckhartu - neke njegove izjave će biti osuđene kao heretičke 1329, nakon njegove smrti.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• oktobar - Andronik III se ženi Anom Savojskom.
• 26. 10. - Bristol je zauzet nakon opsade, Hugh Despenser stariji je zarobljen i sutradan pogubljen.
• novembar - Ibn Batutina putovanja: nakon proleća u Egiptu i leta u Siriji, obavio je hadžiluk u Meki. Ne vraća se kući, već odlazi u pravcu mongolskog Irana.
• 16. 11. - Edward II i Hugh Despenser mlađi su uhvaćeni u Walesu. Despenser je brutalno pogubljen 24-tog a Edward je umro sledećeg septembra, moguće ubijen.
• 20. 12. - Umro je Petar, mitropolit kijevski, sa sedištem u Moskvi od prošle godine (kanonizovan 1339). U toku je gradnja Uspenske saborne crkve u Kremlju, Petru se pripisuje i utemeljenje Visokopetrovskog manastira u moskovskom Belom gorodu.

Kroz godinu

• Prvi put se pominju:
  • Novo Brdo, već je važno rudarsko i trgovačko središte, sa dubrovačkim trgovcima i saskim rudarima,
  • Selo Bečkerek, na tri ostrva reke Begej (dan. Zrenjanin).
  • Tvrđava Mali Kalnik.
  • Ribnica pod nazivom Podgorica.
• Dubrovnik i Stjepan Kotromanić su postigli (trgovački) sporazum. Ban prima poklone umesto desetine od sve dubrovačke robe koja prolazi.^[14]
• Kotor ima apoteku - apotekar Albergetus iz Venecije.
• Od ove godine nastaje mirniji period vladavine ugarskog kralja Karla Roberta. Donesen je statut Vitezova sv. Jurja, njih 50 kralj okuplja jednom mjesečno.^[15]
• Guverner Soluna Jovan Paleolog se pobunio protiv strica Andronika II, uz pomoć svog zeta Stefana Dečanskog, s kojim pljačka do Sera - potkupljen je titulom kesara, prekida revolt ali ubrzo umire u Skoplju.
• Walter de Milemete piše za engleskog princa Edwarda traktat De nobilitatibus, sapientiis, et prudentiis regum - među slikama opsadnih mašina je prikazan i pot-de-fer, vrsta primitivnog topa, što je možda prvi prikaz vatrenog oružja. Firentinska sinjorija iste godine naručuje canones de mettallo.
• Papin dekretal Super illius specula preti ekskomunikacijom onima koji se bave magijom.
• 1325-26 - Umro je Kebek, han Čagatajskog kanata, nasleđuje ga brat Ilžigdej (do 1329).

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1326.

• 5. 3. - Ludovik I. Veliki, kralj ugarsko-hrvatski i poljski († 1382)
• 29. 6. - Murat I, osmanski sultan († 1389)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1326.

Reference

Literatura

• Svezak drugi: dio prvi. Treće doba: Vladanje kraljeva iz raznih porodica (1301-1526). Prva knjiga: Anžuvinci i Sigismund do gubitka Dalmacije (1301-1409), Vjekoslav Klaić (archive.org)
• Istorija srpskog naroda, Prva knjiga, Od najstarijih vremena do Maričke bitke (1371), SKZ Beograd 1981 (I)

1326 na Wikimedijinoj ostavi