Pałace Cesarskie dynastii Ming i Qing w Pekinie i Shenyangu[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Państwo

 Chiny

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

I, II, III, IV

Numer ref.

439

Region[b]

Azja i Pacyfik

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1987
na 11. sesji

Dokonane zmiany

2004

Zakazane Miasto – dawny pałac cesarski dynastii Ming i Qing położony w centrum Pekinu, w którym mieści się Muzeum Pałacowe. Przez prawie pięćset lat pałac służył jako główna siedziba cesarzy, ich rodzin i służby, a także jako centrum ceremonialne i polityczne chińskiego rządu.

Wzniesiony w latach 1406–20 kompleks zajmuje powierzchnię 720000m² i składa się z 980 budynków, posiadających 8707 pomieszczeń[1]. Pałac, który miał wpływ na rozwój kultury i architektury w Azji Wschodniej, jest przykładem tradycyjnej chińskiej architektury pałacowej[2]. Zakazane Miasto zostało wpisane w 1987 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO[2], jako największy świecie zbiór zachowanych drewnianych budowli.

Od 1925 roku Zakazane Miasto jest pod opieką Muzeum Pałacowego, którego obszerne zbiory dzieł sztuki i przedmiotów zostały utworzone z cesarskich kolekcji dynastii Ming i Qing. Część dawnych zbiorów muzeu jest przechowywana w Narodowym Muzeum Pałacowym w Tajpej. Oba muzea pochodzą od tej samej instytucji, jednak zostały podzielone po chińskiej wojnie domowej.

Historia[edytuj | edytuj kod]

The Forbidden City as depicted in a traditional Ming Dynasty painting

The site of the Forbidden City was situated on the Imperial City during the Mongol Yuan Dynasty.

Po ustanowieniu dynastii Ming cesarz Hongwu przeniósł stolicę z Pekinu na północy do ankinu na południu i zarządził, że pałace dynastii Yuan majązostać spalone. Kiedy jego syn Zhu Di został cesarze Tongle przeniósł stolicę z powrotem do Pekinu i w 1406 roku rozpoczął wznoszenie rozlełego kompleksu pałacowego[3].

Budowa trwała 15 lat i brało przy niej udział ponad milion robotników[4]. Materiałami użytymi do budowy pałacu były, m.in. kłody z cennego drewna Phoebe zhennan (Szablon:Zh), występującego w dżunglach południowo-zachodniej części Chin oraz dużych bloków marmurowych z kamieniołomów położonych niedaleko Pekinu[5]. Podłogi w najważniejszych salach były wykładane specjalnie wypalanymi "złotymi cegłami" (Szablon:Zh), pochodzącymi z Suzhou[4].

Od 1420 do 1644 roku Zakazane Miasto było siedzibą dynastii Ming. W kwietniu 1644 kompleks został zajęty przez armię powstańczą pod dowództwem Li Zichenga, który przyjął tytuł cesarza i ogłosił wprowadzenie na tron nowej dynastii Shun[6]. Wkrótce potem wycofał się przed połączoną armią byłego generała Mingów Wu Sangui i Manżurów, która podłożyła ogień w niektórych częściach Zakazanego Miasta[7]. W październiku Mandżurowie uzyskali zwierzchnictwo nad północną częścią Chin, a w Zakazanym Mieście odbyła się ceremonia, na której ogłoszono młodego cesarza Shunzhi z dynastii Qing jako władcę całych Chin[8]. Władcy Qing zmienili nazwy niektórych głównyh budynków pałacu, wprowadzili doń elementy szamanistyczne[9] i dwujęzyczne tabliczki z nazwami, na których widniały napisy zarówno w języku chińskim jak i mandżurskim[10].

W 1860 roku, podczas drugiej wojny opiumowej, angielsko-francuskie siły przejęły kontrolę nad Zakazanym Miastem i zajmowały je, aż do zakończenia wojny[11]. W 1900 roku, podczas powstania bokserów, cesarzowa Cixi uciekła z pałacu, który został zajęty i był okupowany przez następny rok.

W 1912 roku, po abdykacji Puyi, Zakazane Miasto, będące siedzibą 24 cesarzy (14 z dynastii Ming i 10 z dynastii Qing) stało sie centrum politycznym Chin. W ramach porozumienia zawartego z rządem Republiki Chińskiej, Puyi mógł rezydować w dworze wewnętrznym, podczas gdy dwór zewnętrzny przekazano do użytku publicznego[12], until he was evicted after a coup in 1924.[13] The Palace Museum was then established in the Forbidden City in 1925.[14] In 1933, the Japanese invasion of China forced the evacuation of the national treasures in the Forbidden City[15]. Part of the collection was returned at the end of World War II[16], but the other part was evacuated to Taiwan in 1947 under orders by Chiang Kai-shek, whose Kuomintang was losing the Chinese Civil War. This relatively small but high quality collection was kept in storage until 1965, when it again became public, as the core of the National Palace Museum in Taipei[17].

The East Glorious Gate under renovation as part of the 16-year restoration process

After the establishment of the People's Republic of China in 1949, some damage was done to the Forbidden City as the country was swept up in revolutionary zeal.[18] During the Cultural Revolution, however, further destruction was prevented when Premier Zhou Enlai sent an army battalion to guard the city[19].

The Forbidden City was declared a World Heritage Site in 1987 by UNESCO as the "Imperial Palace of the Ming and Qing Dynasties"[20], due to its significant place in the development of Chinese architecture and culture. It is currently administered by the Palace Museum, which is carrying out a sixteen-year restoration project to repair and restore all buildings in the Forbidden City to their pre-1912 state[21].

In recent years, the presence of commercial enterprises in the Forbidden City has become controversial[22]. A Starbucks store that opened in 2000 sparked objections and eventually closed on July 13, 2007.[23][24] Chinese media also took notice of a pair of souvenir shops that refused to admit Chinese citizens in order to price-gouge foreign customers in 2006.[25]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. 故宫到底有多少间房 (How many rooms in the Forbidden City). Singtao Net, 2006-09-27. [dostęp 2007-07-05]. (Błąd! Nieznany kod języka: Chinese. Sprawdź listę kodów.).
  2. a b UNESCO World Heritage List: Imperial Palaces of the Ming and Qing Dynasties in Beijing and Shenyang. UNESCO. [dostęp 2007-05-04].
  3. p. 18, Zhuoyun Yu: Palaces of the Forbidden City. New York: Viking, 1984. ISBN 0-670-53721-7.
  4. a b p. 15, Xiagui Yang: The Invisible Palace. Beijing: Foreign Language Press, 2003. ISBN 7-119-03432-4.
  5. Szablon:Cite video
  6. p. 69, Yang (2003)
  7. p. 3734, Han Wu: 朝鲜李朝实录中的中国史料 (Chinese historical material in the Annals of the Joseon Yi Dynasty). Beijing: Zhonghua Book Company, 1980. CN / D829.312.
  8. Błąd w składni szablonu ((Cytuj stronę)). Brak podanego adresu cytowanej strony (parametr url=|).
  9. Zhou Suqin: 坤宁宫 (Palace of Earthly Tranquility). The Palace Museum. [dostęp 2007-07-12]. (Błąd! Nieznany kod języka: Chinese. Sprawdź listę kodów.).
  10. 故宫外朝宫殿为何无满文? (Why is there no Manchu on the halls of the Outer Court?). [w:] People Net [on-line]. 2006-06-16. [dostęp 2007-07-12]. (Błąd! Nieznany kod języka: Chinese. Sprawdź listę kodów.).
  11. Szablon:Cite video
  12. p. 137, Yang (2003)
  13. 国民—战犯—公民 (National - War criminal - Citizen). W: Chongnian Yan: 正说清朝十二帝 (True Stories of the Twelve Qing Emperors). Beijing: Zhonghua Book Company, 2004. ISBN 7-101-04445-X. (Błąd! Nieznany kod języka: Chinese. Sprawdź listę kodów.).
  14. Cao Kun: 故宫X档案: 开院门票 掏五毛钱可劲逛 (Forbidden City X-Files: Opening admission 50 cents). [w:] Beijing Legal Evening [on-line]. People Net, 2005-10-06. [dostęp 2007-07-25]. (Błąd! Nieznany kod języka: Chinese. Sprawdź listę kodów.).
  15. See map of the evacuation routes at: National Palace Museum - Tradition & Continuity. National Palace Museum. [dostęp 2007-05-01].
  16. National Palace Museum - Tradition & Continuity. National Palace Museum. [dostęp 2007-05-01].
  17. 三大院长南京说文物 (Three museum directors talk artefacts in Nanjing). [w:] Jiangnan Times [on-line]. People Net, 2003-10-19. [dostęp 2007-07-05]. (Błąd! Nieznany kod języka: Chinese. Sprawdź listę kodów.).
  18. Jie Chen: 故宫曾有多种可怕改造方案 (Several horrifying reconstruction proposals had been made for the Forbidden City). [w:] Yangcheng Evening News [on-line]. Eastday, 2006-02-04. [dostęp 2007-05-01]. (Błąd! Nieznany kod języka: Chinese. Sprawdź listę kodów.).
  19. Yinming Xie: “文化大革命”中谁保护了故宫 (Who protected the Forbidden City in the Cultural Revolution?). [w:] CPC Documents [on-line]. People Net, 2006-11-07. [dostęp 2007-07-25]. (Błąd! Nieznany kod języka: Chinese. Sprawdź listę kodów.).
  20. The Forbidden City was listed as the "Imperial Palace of the Ming and Qing Dynasties" (Official Document). In 2004, Mukden Palace in Shenyang was added as an extension item to the property, which then became known as "Imperial Palaces of the Ming and Qing Dynasties in Beijing and Shenyang": UNESCO World Heritage List: Imperial Palaces of the Ming and Qing Dynasties in Beijing and Shenyang. [dostęp 2007-05-04].
  21. Palace Museum: Forbidden City restoration project website. [dostęp 2007-05-03].
  22. 闾丘露薇:星巴克怎么进的故宫?(Luqiu Luwei: How did Starbucks get into the Forbidden City). People Net, 2007-01-16. [dostęp 2007-07-25]. (Błąd! Nieznany kod języka: Chinese. Sprawdź listę kodów.).; see also the original blog post here (in Chinese).
  23. Mellissa Allison: Starbucks closes Forbidden City store. The Seattle Times, 2007-07-13. [dostęp 2007-07-14].
  24. Reuters: Starbucks brews storm in China's Forbidden City. CNN, 2000-12-11. [dostęp 2007-05-01].
  25. Two stores inside Forbidden City refuse entry to Chinese nationals. Xinhua Net, 2006-08-23. [dostęp 2007-05-01]. (Błąd! Nieznany kod języka: Chinese. Sprawdź listę kodów.).