Wawrzyniec Korwin lub pełniej Wawrzyniec Korwin Nowotarski[a], łac. Laurentii Corvini Novoforensis, niem. Lorenz Raabe lub Lorenz Rabe, inne formy nazwiska: Wawrzyniec Korwin z Nowego Targu, Wawrzyniec z Nowego Targu, Laurentius Bartholomei De Novo Foro, Laurentius Corvinus Novoforensis (ur. przed 1470 w Środzie Śląskiej, zm. 21 lipca 1527) – humanista, poeta nowołaciński, pedagog, geograf, pisarz miejski, miłośnik filozofii neoplatońskiej, autor podręczników. Twórca dzieła O wersyfikacji.

Wykształcenie

Wawrzyniec Korwin ukończył szkołę parafialną w Środzie Śląskiej, a w semestrze letnim 1484 roku znalazł się na Uniwersytecie Krakowskim, gdzie studiował na wydziale sztuk wyzwolonych. W 1486 roku uzyskał stopień bakałarza, a w 1489 magisterium. W Krakowie spotkał Celtisa i korzystał z dawanych przez niego lekcji poetyki.

Życiorys

Syn miejskiego patrycjusza Bartłomieja z niemieckiej rodziny Rabe. Jego właściwe, pierwotne nazwisko brzmiało: Rabe (Raabe) Wawrzyniec.

Korwin w latach 1489–1494 wykładał, jako extraneus, w Akademii Krakowskiej m.in. astronomię, filozofię, geografię, retorykę, literaturę grecką oraz literaturę rzymską. W 1496[1] lub w 1499[2] roku we Wrocławiu został rektorem gimnazjum św. Elżbiety. W 1494 przybył do Świdnicy, gdzie piastował urząd rektora szkoły parafialnej[1], a od 1495 został również pisarzem miejskim. Pracę na tym stanowisku skończył dwa lata później, wyjeżdżając ze Świdnicy. W ostatnich latach życia był pisarzem miejskim we Wrocławiu[3].

Znajomość z M. Kopernikiem

W Krakowie poznał Mikołaja Kopernika i zarys systemu heliocentrycznego. Na jego zaproszenie w 1506 r. wyjechał do Torunia. Po powrocie do Wrocławia w 1508 roku napisał Wiersz Wawrzyńca Korwina. Żegna w nim ziemię pruską oraz chwali Kopernika, dając poetycki wykład jego teorii na ponad 30 lat przed opublikowaniem O obrotach sfer niebieskich.

Twórczość naukowa i literacka

W pracy naukowej i literackiej pozostawał pod silnym, trwałym wpływem Konrada Celtesa, należał do stowarzyszenia Sodalitas Vistulana. Opracowywał podręczniki humanistycznej poetyki i retoryki, sam uprawiał z zamiłowaniem twórczość poetycką. W roku 1490 objaśnił Bukoliki Wergilego, komentował traktaty filozoficzne Arystotelesa i Boecjusza. W późniejszym okresie przejął się głęboko filozofią neoplatońską. Znał, w niewielkim stopniu, język grecki. Pracował nad opisem świata oraz osobno Śląska. W roku 1496 w Cosmographia dans manuductionem in tabulas Ptholomei zamieścił opis Polski wzorowany na Kronice świata, lecz bardziej precyzyjny i zawierający mniej błędów. W przeciwieństwie do Schedla Prusy wymienia jako dzielnicę Polski. W pracy tej wywodził Sarmatów (utożsamianych z Polakami) od Amazonek. W tej samej publikacji zamieścił dodatkowo patriotyczny wiersz pt. Oda Saficka o Polsce i jej stolicy Krakowie.

W roku 1495 kontynuował prace nad podręcznikiem wersyfikacji łacińskiej. W 1499 został rektorem szkoły parafialnej przy kościele Św. Elżbiety we Wrocławiu, gdzie szerzył humanizm; m.in. zorganizował wystawienie 2 komedii starorzymskich (1500, 1502). W roku 1503 ożenił się z Anną Münsterberg i rozpoczął pracę jako pisarz miejski. W latach 1506–1508 piastował to samo stanowisko w Toruniu. W roku 1508 powrócił do Wrocławia. Zajmował się sprawami publicznymi, politycznymi i kulturalnymi. Od roku 1522 stanął po stronie reformacji i gorliwie ją propagował.

Ważniejsze dzieła i utwory

Listy

Uwagi

  1. ↑ Niemiecka nazwa Środy Śląskiej to Neumarkt in Schlesien, co oznacza nowy targ, stąd przydomek „Nowotarski”. Polską nazwę Nowy Targ oraz niemiecką Neumarkt wymienia m.in. śląski pisarz Józef Lompa w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 roku.

Przypisy

  1. ↑ a b Dzieje Świdnicy od początku XIII wieku do 1526 roku. W: Agnieszka Dudzińska, Dobiesław Karst, Stanisław Kotełko, Jadwiga Makota, Wiesław Rośkowicz: Dzieje Świdnicy w datach. Świdnica: Muzeum Dawnego Kupiectwa, 2009, s. 31. ISBN 978-83-927888-4-3. (pol.).
  2. ↑ Scheuermann 1994 ↓, s. 265.
  3. ↑ Rada miejska. W: Heinrich Schubert: Szkice z historii miasta Świdnicy. Część I. Świdnica: DrukarniaCyfrowa.NET, 2006, s. 144. ISBN 83-60338-73-6. (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Kontrola autorytatywna (osoba):
Encyklopedia internetowa:
Kategorie