Teoria katastrof (teoria morfogenezy, teoria przejść nieciągłych) – dział matematyki, zajmujący się systemami dynamicznymi, w szczególności sytuacjami, gdy ciągła zmiana parametru kontrolnego prowadzi do jakościowych zmian zachowania systemu. Jej autorem jest francuski matematyk René Thom, a wybitnym propagatorem Erik Christopher Zeeman. Teoria katastrof znajduje zastosowanie w fizyce i technice, a także w socjologii, ekonomii, lingwistyce i in^[1].

Teorię katastrof próbowano stosować do opisu zachowań społecznych, lecz z małym skutkiem. Sprawdziła się natomiast w zastosowaniach technicznych.

Katastrofy w ekonomii

Przykłady zjawisk ekonomicznych modelowanych za pomocą katastrof:

Katastrofa wierzchołka

Bilans płatniczy (Jakimowicz 2003)
Cykl koniunkturalny (Zeeman 1977, Varian 1979, Jakimowicz 2003)
Płynne kursy walutowe (Jakimowicz 1995)
Polityka fiskalna (Jakimowicz 2004)
Polityka kadrowa (Guastello 1995)
Polskie kryzysy społeczno-ekonomiczne (Łączkowski 1984)
Rynek pracy (Rosser 1992)
Siły wytwórcze (Ribeil 1975)
Strategie zarządzania (Laszczak 1999)
Wzrost gospodarczy (Zeeman 1975)
Rynek nieruchomości (Bełej 2010, Bełej&Kulesza 2013)

Katastrofa motyla

Motywacja w organizacji (Guastello 1995)
Negocjacje płacowe (Zeeman 1975)
Polityka gospodarcza (Jakimowicz 2004)
Społeczno-polityczne skutki recesji gospodarczych (Isnard, Zeeman 1976)
Wojny gospodarcze (Jakimowicz 2003)

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Przypisy

↑ katastrof teoria, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2016-08-05] .

Działy matematyki

działy
ogólne

według trudności	matematyka elementarna matematyka wyższa
według celu	matematyka czysta matematyka stosowana
inne	matematyka doświadczalna matematyka parakonsystentna supermatematyka

działy
czyste

algebra	elementarna liniowa i wieloliniowa abstrakcyjna algebra przemienna algebra lokalna teoria Galois różniczkowa teoria Galois teoria grup geometryczna teoria grup teoria Liego homologiczna różniczkowa uniwersalna teoria reprezentacji
analiza matematyczna	analiza algebraiczna analiza funkcjonalna teoria spektralna analiza geometryczna analiza globalna analiza harmoniczna analiza mikrolokalna analiza na rozmaitościach analiza niestandardowa analiza numeryczna nomografia analiza p-adyczna analiza rzeczywista analiza wektorowa analiza wielowymiarowa analiza wypukła analiza zespolona rachunek różniczkowy i całkowy rachunek wariacyjny teoria dystrybucji teoria miary teoria potencjału
arytmetyka	elementarna teoretyczna lub wyższa, in. teoria liczb algebraiczna algorytmiczna analityczna elementarna geometryczna teoria sit
geometria	absolutna afiniczna algebraiczna analityczna arytmetyczna diofantyczna dyskretna euklidesowa planimetria stereometria fraktalna inwersyjna kombinatoryczna konforemna metryczna nieeuklidesowa eliptyczna hiperboliczna sferyczna nieprzemienna obliczeniowa różniczkowa symplektyczna rzutowa skończona syntetyczna tropikalna uporządkowania wykreślna zespolona trygonometria sferyczna
matematyka dyskretna	kombinatoryka teoria Ramseya teoria grafów algebraiczna geometryczna spektralna topologiczna
podstawy	logika matematyczna algebraiczna mereologia rachunek zdań teoria dowodu teoria modeli teoria rekursji teoria typów metamatematyka metalogika teoria kategorii teoria mnogości opisowa arytmetyka liczb kardynalnych arytmetyka liczb porządkowych teoria PCF teoria obliczeń teoria obliczalności teoria złożoności
teoria układów dynamicznych	teoria chaosu teoria katastrof teoria ergodyczna
topologia	algebraiczna teoria homotopii geometryczna mnogościowa ogólna różniczkowa teoria Morse’a teoria położenia teoria węzłów teoria warkoczy teoria wymiaru
pozostałe	K-teoria probabilistyka rachunek różnicowy teoria osobliwości teoria porządku teoria punktu stałego

działy
stosowane

nauki przyrodnicze	biomatematyka chemia matematyczna fizyka matematyczna
nauki społeczne	ekonomia matematyczna lingwistyka matematyczna matematyka finansowa matematyka ubezpieczeniowa psychologia matematyczna socjologia matematyczna teoria głosowań
nauki techniczne	kryptologia teoria informacji teoria kolejek teoria sterowania
statystyka matematyczna	rachunek wyrównawczy statystyka nieparametryczna teoria estymacji
inne	teoria gier teoria decyzji

powiązane
dyscypliny

ściśle naukowe	dydaktyka matematyki historia matematyki
inne	filozofia matematyki matematyka rekreacyjna numerologia pseudomatematyka

Kontrola autorytatywna (dziedzina matematyki):

Encyklopedia internetowa: