![]() | |
Data i miejsce urodzenia |
12 stycznia 1886 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
19 września 1939 |
prezydent komisaryczny Poznania | |
Okres | |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Tadeusz Julian Ruge (ur. 12 stycznia 1886 w Żabnie, zm. 19 września 1939 w Drużkopolu) – major saperów Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, ostatni przedwojenny prezydent Poznania, powstaniec wielkopolski.
Urodził się 12 stycznia 1886 w Żabnie, w rodzinie Edwarda i Julii z Cichockich[1][2][3][4]. Uczęszczał do gimnazjum w Pile, ukończył gimnazjum Fryderyka Wilhelma w Poznaniu i tam zdał maturę (1907). W czasach gimnazjalnych był członkiem Towarzystwa Tomasza Zana[5]. W 1912 roku ukończył studia na wydziale inżynierii lądowej i wodnej Politechniki Gdańskiej, a rok później uzyskał tytuł inżyniera budowlanego na Uniwersytecie w Charlottenburgu. Od 1 października 1913 do 1 sierpnia 1914 odbył obowiązkową służbę wojskową w armii niemieckiej, w charakterze jednorocznego ochotnika[6]. Służbę pełnił w Pułku Wojsk Kolejowych Nr 1 (niem. Eisenbahn-Regiment Nr. 1) w Berlinie[6]. Awansował na podporucznika w 1917[2].
12 stycznia 1919 wrócił do Poznania i otrzymał zadanie zabezpieczenia wojskowych odcinków kolejowych. 31 maja 1919 został przeniesiony z Komendy Liniowej do II batalionu saperów wielkopolskich na Wildzie celem „sformowania oddziału kolejowego”. 7 czerwca 1919 został mianowany dowódcą „oddzielnej kompanii kolejowej przy II batalionie saperów”, będącej kadrą dla formowanego batalionu kolejowego. 17 czerwca 1919 został mianowany dowódcą batalionu kolejowego w Poznaniu-Wildzie. Dowodził batalionem do lipca 1921. Brał udział w rewindykacji Pomorza[7].
Uczestnik powstania wielkopolskiego i wojny polsko–bolszewickiej. 8 maja 1920 wkroczył wraz z batalionem do Kijowa i tam został ciężko ranny w katastrofie kolejowej[7]. Od 5 sierpnia 1920 został szefem kolejnictwa 5 Armii, od 10 września 1920 w 6 Armii. Odznaczony Orderem Virtuti Militari za brawurowe przeprowadzenie pociągu przez rzekę Słucz[7][8]. W 1921 służył w stopniu majora w VI batalionie kolejowym[3]. W rezerwie od lipca 1921 do 1 października 1922[9]. Następnie ponownie w służbie wojskowej m.in. jako z-ca dowódcy 3 pułku wojsk kolejowych[7][10].
W 1924, jako oficer nadetatowy 7 pułku saperów, pracował w Kierownictwie Rejonu Inżynierii i Saperów w Poznaniu[11]. Przeniesiony do rezerwy w maju 1926 na własną prośbę[7]. W 1934, jako major rezerwy z 7 lokatą na liście starszeństwa oficerów rezerwy inżynierii i saperów ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 r., pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Miasto z przydziałem do 7 batalionu saperów[12].
4 maja 1926 prezydent Cyryl Ratajski powołał go na stanowisko kierownika Wydziału Budownictwa Zarządu Miasta Poznań[7]. Od 15 czerwca 1927 był radcą miejskim z wyboru. Od 3 stycznia 1936 pełnił funkcję tymczasowego wiceprezydenta miasta Poznania[5]. Po rezygnacji Erwina Więckowskiego, 30 grudnia 1937 został komisarycznym prezydentem miasta Poznania z nominacji ministra spraw wewnętrznych[5].
Po rozpoczęciu II wojny światowej, 3 września 1939 został wezwany do Warszawy, a następnie do Lublina i Lwowa[7][13]. 19 września 1939 zginął zabity przez czerwonoarmistów[13] (wg B. Polaka przez nacjonalistów ukraińskich[7]).
Od 1922 był mężem Janiny Murkowskiej[5], z którą miał dwie córki – Danutę i Wiesławę[14].
30 maja 1938 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia[18].
18 stycznia 1994 roku Rada Miasta Poznania upamiętniła Tadeusza Rugego nadając jednej z ulic na Podolanach jego imię[19].
W 2003 z inicjatywy Jarosława Bączyka z Wielkopolskiego Muzeum Walk Niepodległościowych i Adama Suwarta z Towarzystwa Miłośników Miasta Poznania rozpoczęto starania o upamiętnienie miejsca pochówku prezydenta Tadeusza Rugego. Ponieważ cmentarz w Żurawnykach na Ukrainie okazał się zdewastowany, a szczątki poległych uległy demineralizacji, uniemożliwiając ekshumację, zastępca prezydenta miasta Poznania Maciej Frankiewicz przywiózł do Poznania urnę z ziemią ze wspomnianego cmentarza. Na cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan 19 września 2004 odsłonięto tablicę ku pamięci Tadeusza Ruge, pod którą umieszczono urnę.