kolej aglomeracyjna | |
![]() Logo SKM w Warszawie | |
Państwo | |
---|---|
Lokalizacja | |
Organizator |
Miasto Stołeczne Warszawa |
Operator | |
Liczba linii |
7 (w tym 3 linie skrócone)[1] |
Lata funkcjonowania |
od 2005 |
Roczna liczba pasażerów |
22 mln[2] (2019) |
Infrastruktura | |
Rozstaw szyn |
1435 mm |
Liczba stacji |
55 |
Tabor | |
Liczba pojazdów |
49[3] |
Strona internetowa |
Szybka Kolej Miejska w Warszawie – system kolei aglomeracyjnej łączący centrum Warszawy z jej przedmieściami i niektórymi satelickimi miejscowościami[4]. Wraz z Metrem Warszawskim, tworzy szkielet komunikacji miejskiej w Warszawie, uzupełniony przez Warszawską Kolej Dojazdową oraz połączenia Kolei Mazowieckich. Przewoźnikiem obsługującym linie SKM jest Szybka Kolej Miejska Sp. z o.o.
Pierwsze próby stworzenia systemu SKM w Warszawie miały miejsce przed wojną. W 1937 zelektryfikowano węzeł i wprowadzono kursy podmiejskie z częstotliwościami typowymi dla tego typu systemów. 15 grudnia 1936 uruchomiono sieć trakcyjną na linii do Otwocka i Pruszkowa, 22 maja 1937 oddano do użytku zelektryfikowany odcinek Pruszków – Grodzisk – Żyrardów, a 15 grudnia 1937 uruchomiono pociągi elektryczne do Mińska Mazowieckiego. Zastosowano tabor przystosowany do wysokich (węzłowych) peronów (powojenne serie PKP – EW51 i EW52).
Po wojnie zbudowano drugą nawę tunelu średnicowego. W okresie gospodarki planowej linię średnicową znacznie rozbudowano i zmodernizowano, a nowy tabor typów 1B/2B, ASEA i 3B/4B (serie PKP EW53, EW54, EW55) także był przystosowany do wysokich peronów, a liczbę drzwi zwiększono.
W 1963 oddano do użytku nowoczesną stację Warszawa Śródmieście (w miejscu zburzonego Dworca Głównego) i przystanki Warszawa Ochota, Powiśle oraz Stadion, a także osobny tunel dla pociągów dalekobieżnych.
W 1975 zbudowano w nowym miejscu Dworzec Centralny. Od czasów stanu wojennego i pogłębionego przez niego kryzysu społeczno-gospodarczego system podupadł, zmniejszyła się częstotliwość kursowania pociągów. Niekorzystny wpływ na poziom świadczonych przez kolej usług miały także przemiany ustrojowe, pod koniec lat 90. XX wieku kolej regionalna w Warszawie obsługiwała poniżej 1% realizowanych podróży, składy wysokoperonowe zastępowane były przez „uniwersalne” typu 5B/6B (seria PKP EN57), a rozkład jazdy nie przystawał do lokalnych potrzeb. Jedyne wówczas wyprodukowane zespoły wysokoperonowe (serie PKP EW58 i EW60) skierowano do Trójmiasta, gdyż Warszawa nie była postrzegana jako miejsce, gdzie komunikacja kolejowa ma jakieś znaczenie.
Dopiero pod koniec 2002 r. padła propozycja eksperta eksploatacji i ekonomistów transportu (m.in. R. Wodzickiego i A. Fularza), by system SKM zorganizować jako przedsiębiorstwo oddzielne od kolei państwowej PKP. Chodziło o zniwelowanie różnic taryfowych między PKP i ZTM. W ulotce Polskiego Naukowo-Technicznego Towarzystwa Eksploatacyjnego w Warszawie i referacie na konferencji we Wrocławiu na temat zintegrowanego transportu R. Wodzicki przeciwstawił się (luty-kwiecień 2003) projektowi wydzielenia linii średnicowej jako „kolejki typu metro”. W następstwie, A. Fularz na zorganizowanej wówczas konferencji prasowej przedstawił rozwiązania organizacyjne spotykane w stolicach Europy oraz zaproponował strukturę organizacyjną dla warszawskiej SKM.
Obecnie system SKM jest jednym z ważniejszych środków komunikacji aglomeracyjnej, a jego znaczenie ciągle rośnie. Postępują jego włączanie w system transportu miejskiego Warszawy oraz integracja kolejowej komunikacji aglomeracyjnej przez włączenie do niej ruchu regionalnego. Komunikacja kolejowa jest najszybszym środkiem komunikacji w aglomeracji osiągając prędkość handlową około 40 km/h.
Stan z dnia | S1 | S2 | S3 | S4 | S9 | S10 |
---|---|---|---|---|---|---|
12.03.2023 | Pruszków – Otwock |
Warszawa Aleje Jerozolimskie – Sulejówek Miłosna |
Warszawa Lotnisko Chopina – Legionowo Piaski / Wieliszew / Radzymin |
Piaseczno – Legionowo / Wieliszew[a] |
linia zawieszona |
Warszawa Aleje Jerozolimskie – Otwock |
30.08.2021 | Warszawa Lotnisko Chopina – Sulejówek Miłosna |
|||||
2.01.2020 | Warszawa Lotnisko Chopina – Wieliszew / Radzymin |
Warszawa Zachodnia – Legionowo Piaski / Wieliszew | ||||
15.12.2019 | Warszawa Lotnisko Chopina – Legionowo Piaski / Wieliszew | |||||
8.11.2018 | Warszawa Lotnisko Chopina – Legionowo Piaski / Wieliszew[b] | |||||
3.09.2017 | Warszawa Zachodnia[c] – Otwock | |||||
12.03.2017 | Pruszków – Otwock | |||||
12.09.2013 | Warszawa Zachodnia – Legionowo Piaski | |||||
1.05.2013 | Warszawa Zachodnia – Wieliszew[d] | |||||
9.12.2012 | Warszawa Lotnisko Chopina – Legionowo / Legionowo Piaski |
Warszawa Zachodnia – Wieliszew | ||||
3.09.2012 | Warszawa Lotnisko Chopina – Legionowo / Legionowo Piaski | |||||
1.06.2012 | Warszawa Gdańska – Wieliszew | |||||
25.07.2011 | Warszawa Zachodnia – Sulejówek Miłosna |
|||||
01.06.2011 | Pruszków – Otwock |
Warszawa Wschodnia – Sulejówek Miłosna[e] | ||||
12.12.2010 | Pruszków – Otwock |
Warszawa Zachodnia – Sulejówek Miłosna | ||||
01.09.2010 | Warszawa Wschodnia – Otwock | Pruszków – Sulejówek Miłosna | ||||
07.06.2010 | linia zawieszona |
Warszawa Wschodnia – Warszawa Falenica | ||||
17.05.2010 | linia zawieszona | |||||
15.03.2010 | Warszawa Gdańska – Legionowo Piaski | |||||
15.01.2007 | ||||||
18.12.2006 | Pruszków – Sulejówek Miłosna | |||||
06.11.2006 | Pruszków – Warszawa Rembertów[f] | |||||
01.07.2006 | Pruszków – – Warszawa Rembertów | |||||
03.10.2005 | Warszawa Zachodnia – Warszawa Falenica[g] |
Warszawa Wschodnia – Warszawa Falenica | ||||
[5] |
Kolor | Przebieg linii |
---|---|
Zielony | linia przebiega przez Warszawę Śródmieście |
Pomarańczowy | linia przebiega przez Warszawę Centralną |
Biały | dwa warianty linii (S3S przez Śródmieście, S3C przez Centralną) |
Niebieski | linia przebiega przez Warszawę Gdańską |
Fioletowy | linia nie przebiega przez Wisłę – ani linią średnicową ani obwodową |
Oznaczenie SKM | Numery boczne | Liczba | Liczba członów | Liczba miejsc siedzących | Zdjęcie | Eksploatacja |
---|---|---|---|---|---|---|
14WE | 107-108 | 2 | 3 | 192 | ![]() |
od 2005 |
19WE | 301-304 | 4 | 4 | 180 | od 2010 | |
27WE | 401-413 | 13 | 6 | 274 | od 2011 | |
35WE | 501-506 | 9 | 6 | 288 | od 2012 | |
31WEba | 601-606 | 6 | 4 | 144 | od 2022 | |
45WEa | 701-715 | 15 | 5 | 186 |
Dyrektor ZTM informował w maju 2011 roku, że prowadzone są działania, mające na celu otwarcie linii SKM do Piaseczna. Uruchomienie linii w tym kierunku było wtedy przewidywane po stworzeniu przez PKP PLK możliwości zawracania składów w Piasecznie[6]. Jednak pod koniec 2016 roku, podczas spotkania z udziałem władz samorządowych i mieszkańców w Urzędzie Gminy Piaseczno, przedstawiciel ZTM zadeklarował, że z przyczyn leżących po stronie zarządcy infrastruktury, PKP Polskie Linie Kolejowe, uruchomienie połączeń SKM w tym kierunku będzie możliwe najwcześniej w 2021 roku[7].
Od 12 marca 2023 r. Linie S4 i S40 kursują oficjalnie z/do Piaseczna.
Po otwarciu 1 czerwca 2012 roku stacji kolejowej Warszawa Lotnisko Chopina została uruchomiona linia S3. Linia ta miała zostać przedłużona w 2012 z Legionowa do portu lotniczego Modlin w Nowym Dworze Mazowieckim[6]. Połączenia te są realizowane przez spółkę Koleje Mazowieckie.
Od 2 stycznia 2020 roku siedem par pociągów linii S3 zostało wydłużonych przez Nieporęt do Radzymina[8][9].
Obecnie realizowana jest rozbudowa systemu SKM, która polega na następujących działaniach:
Od około 2000 trwają dyskusje publiczne w prasie warszawskiej i urzędowe w ZTM i SKM na temat przyszłościowego wyglądu systemu SKM w Warszawie. Plany rozbudowy SKM (z października 2007[10], lipca 2008[11] oraz maja 2009[12]) przewidują powstanie nowych linii (lub przedłużenie istniejących) także do Grodziska Mazowieckiego, Mińska Mazowieckiego, Błonia oraz Wołomina.