Szpieg (ang. Tinker, Tailor, Soldier, Spy) − brytyjsko-francusko-niemiecko-amerykański thriller z 2011 roku w reżyserii Tomasa Alfredsona. Adaptacja powieści Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg z 1974 roku, autorstwa Johna le Carré.

Zdjęcia do filmu realizowano na Węgrzech (Budapeszt), w Turcji (Stambuł) i Anglii (Londyn)^[1].

Światowa premiera odbyła się 5 września 2011 roku podczas 68. MFF w Wenecji, gdzie obraz zaprezentowano w konkursie głównym^[2].

Treść

George Smiley, wysłużony i doświadczony pracownik brytyjskiego wywiadu, który popadł w niełaskę i został przeniesiony na wcześniejszą emeryturę, zostaje skrycie zaangażowany do wykonania niezwykle poufnego zadania, jakim jest wykrycie sowieckiego agenta w najwyższym kręgu MI6. Prowadzone przez niego śledztwo dla ujawnienia i ostatecznego usunięcia moskiewskiego „kreta” utrudnia fakt, iż musi być ono prowadzone nieoficjalnie i bez wzbudzania w otoczeniu jakichkolwiek podejrzeń. Podstawę wniosków prowadzących do zdemaskowania agenta stanowią wyłącznie kontakty z pracownikami MI6 od dawna związanymi z działaniami przeciw wywiadowi sowieckiemu oraz umiejętność analizowania pozyskanych informacji. W toku konsekwentnych i żmudnych ustaleń Smiley zawęża krąg podejrzanych do czterech kolegów oznaczonych kryptonimami „Tinker” (Druciarz), „Tailor” (Krawiec), „Soldier” (Żołnierz), „Poorman” (Biedak), pochodzącymi z dziecinnej wyliczanki (tinker, tailor, soldier, sailor itd.). Końcowa prowokacja i zastawiona w londyńskim punkcie kontaktowym pułapka pozwala wraz z dowodami schwytać „kreta”, którym okazuje się jeden ze starych przyjaciół Smileya.

Obsada

• Gary Oldman – George Smiley („Beggarman”, Żebrak)
• Colin Firth – Bill Haydon („Tailor”, Krawiec)
• Tom Hardy – Ricki Tarr
• Mark Strong – Jim Prideaux
• Ciarán Hinds – Roy Bland („Soldier”, Żołnierz)
• Benedict Cumberbatch – Peter Guillam
• David Dencik – Toby Esterhase („Poorman”, Biedak)
• Stephen Graham – Jerry Westerby
• Simon McBurney – Oliver Lacon
• Toby Jones – Percy Alleline („Tinker”, Druciarz)
• John Hurt – Control
• Swietłana Chodczenkowa – Irina
• Kathy Burke – Connie Sachs

Nagrody i nominacje

68. MFF w Wenecji

• nominacja: Złoty Lew − Tomas Alfredson

84. ceremonia wręczenia Oscarów

• nominacja: najlepszy scenariusz adaptowany − Bridget O’Connor i Peter Straughan
• nominacja: najlepszy aktor pierwszoplanowy − Gary Oldman
• nominacja: najlepsza muzyka − Alberto Iglesias

65. ceremonia wręczenia nagród Brytyjskiej Akademii Filmowej

• nagroda: najlepszy film brytyjski − Tomas Alfredson, Tim Bevan, Eric Fellner, Robyn Slovo, Bridget O’Connor i Peter Straughan
• nagroda: najlepszy scenariusz adaptowany − Bridget O’Connor i Peter Straughan
• nominacja: najlepszy film − Tim Bevan, Eric Fellner i Robyn Slovo
• nominacja: najlepsza reżyseria − Tomas Alfredson
• nominacja: najlepszy aktor pierwszoplanowy − Gary Oldman
• nominacja: najlepsza muzyka − Alberto Iglesias
• nominacja: najlepsze zdjęcia − Hoyte van Hoytema
• nominacja: najlepsza scenografia − Maria Djurković i Tatiana MacDonald
• nominacja: najlepsze kostiumy − Jacqueline Durran
• nominacja: najlepszy montaż − Dino Jonsater
• nominacja: najlepsze efekty specjalne − John Casali, Howard Bargroff, Doug Cooper, Stephen Griffiths i Andy Shelley

16. ceremonia wręczenia Satelitów

• nominacja: najlepszy film
• nominacja: najlepsza reżyseria − Tomas Alfredson
• nominacja: najlepszy aktor w filmie fabularnym − Gary Oldman

14. ceremonia wręczenia Orłów

• nominacja: najlepszy film europejski − Tomas Alfredson (Wielka Brytania / Francja / Niemcy)

25. ceremonia wręczenia Europejskich Nagród Filmowych

• nominacja: Najlepszy Europejski Aktor − Gary Oldman
• nominacja: Najlepszy Europejski Operator − Hoyte van Hoytema
• nominacja: Najlepszy Europejski Kompozytor − Alberto Iglesias
• nominacja: Najlepszy Europejski Scenograf − Maria Djurković
• nominacja: Nagroda Publiczności (People’s Choice Award) − Tomas Alfredson