Slow Food – organizacja i jednocześnie ruch społeczny skupiający osoby zainteresowane ochroną tradycyjnej kuchni różnych regionów świata i związanych z tym upraw rolnych i nasion, zwierząt hodowlanych i metod prowadzenia gospodarstw, charakterystycznych dla tych regionów^[1].

Historia

Organizacja założona została w 1986 przez krytyka kulinarnego Carlo Petriniego we Włoszech jako opór przeciwko rosnącej popularności barów fast food (decyzja o powstaniu zapadła po otworzeniu przez sieć McDonald’s lokalu w zabytkowej części Rzymu, w pobliżu Hiszpańskich Schodów)^[2], ale wkrótce rozprzestrzeniła się na 50 krajów i obecnie zrzesza ponad 80 tys. członków. Siedzibą organizacji jest miejscowość Bra w Piemoncie, we Włoszech, gdzie pracuje około 100 osób, zaś lokalnymi oddziałami Slow Food na całym świecie kieruje dodatkowo 800 wolontariuszy.

Obecnie ruch ten opisuje siebie samego jako ekogastronomiczna frakcja w ruchu ekologicznym, chociaż wielu mówi również o kulinarnym skrzydle ruchu alterglobalistów. Jego hasłami są: „dobre, czyste i sprawiedliwe” (ang. good, clean and fair)^[3]. W Polsce convivium dolnośląskie do tych trzech wartości dodaje „lokalne”^[4].

Od czasu do czasu Slow Food dokonuje bezpośrednich interwencji w transakcje rynkowe, na przykład chroniąc cztery tradycyjne rasy indyków amerykańskich (narragansett, jersey buff, standard bronze, bourbon red) poprzez zakup 4000 jaj i zlecenie wyhodowania z nich dorosłych zwierząt, które następnie trafiły na rynek^{[potrzebny przypis]}.

Program

Głównymi punktami programu ruchu Slow Food są:

• Ochrona i promocja lokalnych i tradycyjnych sposobów produkcji żywności (przepisów i receptur) oraz jej producentów.
• Promowanie kultury spożywania żywności, czyli celebrowania i delektowania się posiłkami zamiast szybkiego napełniania żołądków, zgodnie z zasadą „jeść dla przyjemności, a nie odżywiać się”.
• Kupowanie świeżej żywności ze źródeł lokalnych, wytworzonej z użyciem tradycyjnych receptur i metod wytwarzania, wymagających czasu i odpowiedniego nakładu pracy.
• Organizowanie
  • banków nasion w celu zachowanie naturalnej różnorodności upraw,
  • niewielkich wytwórni żywności, zwłaszcza szybko psującej się (np. rzeźnie),
  • obchodów dni lokalnej kuchni dla chronionych regionów produkcyjnych.
• Edukacja
  • konsumentów o ukrytym ryzyku spożywania fast food,
  • lokalnych społeczności o ukrytym ryzyku agrobiznesu i farm przemysłowych,
  • o ryzyku upraw monokulturowych i opieraniu się na zbyt jednolitych genetycznie źródłach upraw,
  • także poprzez naukę ogrodnictwa, zwłaszcza wśród studentów i więźniów.
• Lobbing
  • na rzecz zmian w polityce rolnej, mających na celu wsparcie dla farm organicznych,
  • przeciw genetycznym modyfikacjom żywności,
  • przeciw używaniu pestycydów,
  • różnorodne programy polityczne wspierające rodzinne farmy.

Uniwersytet Nauk Gastronomicznych

Od października 2004 działa Uniwersytet Nauk Gastronomicznych^[5] w Pollenzo, w Piemoncie. Czołowymi postaciami zaangażowanymi w to przedsięwzięcie są Carlo Petrini i Massimo Montanari, których celem jest promowanie świadomości dobrej żywności i prawidłowego odżywiania się.

Arka Smaku

 Osobny artykuł: Arka Smaku.

Jest to internetowy katalog żywności, produktów należących do kultur i tradycji z całego świata, zagrożonych wyginięciem. Na liście mogą znaleźć się odmiany roślin, rasy zwierząt a także produkty przetworzone, wraz z technologią wytwarzania. Projekt prowadzi Fundacja Slow Food na rzecz Bioróżnorodności (ang. Slow Food Foundation for Biodiversity). Celem Arki jest wyróżnienie produktów umieszczonych na liście i w ten sposób wsparcie ich przetrwania w społecznościach lokalnych^[6]. W 2019 roku w Arce Smaku zarejestrowane były 5072 produkty, w tym 59 powiązane z Polską^[7][8]. W samych Włoszech udało się ocalić 130 ginących wyrobów delikatesowych, takich jak soczewica z Abruzji^[9], ziemniaki z Ligurii^[10], czarny seler z Trevi^[11], wezuwiańskie morele^[12] i fioletowe szparagi z Albengi^{[potrzebny przypis][13]}.

Zobacz też

• Cittàslow