Robinsonada – prawdziwa lub fikcyjna podróż samotnego człowieka, zdanego na własne siły, pomysłowość, zaradność, w trudnych warunkach, spowodowana najczęściej żądzą przygód. Nazwa ta pochodzi od imienia Robinsona Crusoe, żeglarza wyrzuconego na bezludną wyspę, tytułowego bohatera powieści Przypadki Robinsona Crusoe angielskiego pisarza Daniela Defoe wydanej w 1719.
Jest to podróżowanie, traperstwo, zwiedzanie, globtroterstwo, karawaning, turystyka. Może to być także wyprawa dzieci w dalekie kraje, w tajemnicy przed opiekunami (rodzicami). Określa się tak również życie w warunkach prymitywnych, trudnych, pełnych nieoczekiwanych zdarzeń[1].
W literaturze określa się tak odmianę powieści ukształtowanej pod wpływem Przypadków Robinsona Crusoe, powieści, której schemat był często naśladowany bądź parafrazowany.
Robinsonada charakteryzuje się zaczerpniętymi z tej powieści wzorcami fabularnymi, skupiającymi się wokół rozbitka na bezludnej wyspie, kształtującego od podstaw zalążki nowej cywilizacji, wykazującego się zaradnością w trudnych warunkach.
Także film Robinson warszawski (Miasto nieujarzmione) w reżyserii Jerzego Zarzyckiego (1950).
Elementy robinsonady występują np. w Księdze dżungli Rudyarda Kiplinga, w cyklu o Tarzanie Edgara Rice’a Burroughsa, a w utworach polskich autorów np. w cyklu Wodzu wyspa jest twoja Ryszarda Liskowackiego.